Nhân vật khiến Gia Cát Lượng nhận thua, Lưu Bị tốn nhiều công sức chiêu mộ: Từng làm quan cho Tào Tháo

Tử Sơ chính là Lưu Ba, một tài năng vượt trội nhưng lại mang tính cách kiêu ngạo, người khiến Gia Cát Lượng không chỉ phải hao tốn công sức chiêu mộ mà còn phải thừa nhận sự vượt trội về mưu lược của ông.

Lưu Ba, tự Tử Sơ, xuất thân từ gia đình danh giá ở Nam Linh Lăng (Kinh Châu), với ông nội là Lưu Diệu – Thái thú Thương Ngô và cha là Lưu Tường – Thái thú Giang Hạ. Ngay từ nhỏ, Lưu Ba đã nổi tiếng là người thông minh xuất sắc, nhưng tính cách kiêu ngạo khiến ông thường coi thường người khác.

Ở tuổi 18, Lưu Ba đã được bổ nhiệm làm Chủ Bộ tại Kinh Châu, thể hiện tài năng vượt trội của mình. Tuy nhiên, ông lại không ưa Lưu Bị và thậm chí từ chối mọi lời mời kết giao từ người từng nương nhờ Lưu Biểu. Khi Lưu Bị gửi người cháu đến học hỏi, Lưu Ba thẳng thừng từ chối: "Ta không xứng làm thầy. Hãy tìm cao nhân khác."

Ảnh minh họa.

Khi Tào Tháo tấn công Kinh Châu vào năm 208, nhiều kẻ sĩ Kinh Sở đã di cư về Giang Nam, nơi có Lưu Bị, nhưng Lưu Ba lại quyết định theo Tào Tháo. Nhận thấy tài năng của Lưu Ba, Tào Tháo bổ nhiệm ông làm quan và giao nhiệm vụ chiêu mộ dân chúng ba quận Trường Sa, Linh Lăng, Quế Dương.

Tuy nhiên, thất bại của Tào Tháo trong trận Xích Bích khiến Lưu Ba rơi vào tình thế khó. Khi Lưu Bị chiếm được Linh Lăng, ông quyết định bỏ qua mọi chuyện trước đó, tìm đến Lưu Ba để chiêu mộ. Tuy nhiên, Lưu Ba đã trốn đi.

Trước khi bỏ trốn, Lưu Ba đã từ chối thư chiêu mộ của Gia Cát Lượng, khiến Lưu Bị vô cùng tức giận. Lo sợ bị Lưu Bị truy lùng, Lưu Ba đổi họ thành Trương, lẩn trốn tại Giao Chỉ, rồi sang Ích Châu và được Lưu Chương trọng dụng.

Lưu Ba là người duy nhất nhận thấy nguy cơ khi Lưu Chương mời Lưu Bị đến Ích Châu để bắt tay chống lại Tào Ngụy. Ông cảnh báo: "Lưu Bị là người tài trí hơn người, giữ lại chỉ gây họa." Tuy nhiên, Lưu Chương vẫn quyết định tiếp nhận Lưu Bị.

Một lần khác, Lưu Ba lại tiếp tục can ngăn: "Để Lưu Bị thảo phạt Trương Lỗ chẳng khác nào thả hổ về rừng." Mặc dù vậy, Lưu Chương vẫn không nghe, và Lưu Ba đành viện lý do ốm yếu để rút lui.

Đến năm 214, khi Lưu Bị chiếm Ích Châu, Lưu Ba quyết định gia nhập dưới trướng Lưu Bị. Từ đây, ông cùng Gia Cát Lượng, Pháp Chính và các mưu sĩ khác góp công vào việc xây dựng hệ thống pháp luật cho nhà Thục, ổn định quốc khố sau chiến tranh.

Lưu Ba là một nhân vật đặc biệt, với tài năng kiệt xuất nhưng tính cách kiêu ngạo gây ra nhiều tranh cãi. Ông từng từ chối kết giao với Trương Phi, người luôn kính trọng những bậc sĩ phu. Thậm chí, Lưu Ba còn bày tỏ quan điểm phân biệt giai cấp: "Đại trượng phu kết giao với anh hùng bốn bể, không bàn chuyện với đám nhà binh." Thái độ này khiến Lưu Bị không hài lòng và có ý định loại bỏ ông.

Tuy nhiên, Gia Cát Lượng đã can ngăn, thừa nhận: "Về mưu lược, thần mãi mãi không bằng Tử Sơ." Chính vì thế, Lưu Bị đã thay đổi quyết định và tiếp tục trọng dụng Lưu Ba.

Dù có những hạn chế trong tính cách, tài năng của Lưu Ba là điều không thể phủ nhận. Không chỉ Gia Cát Lượng mà ngay cả những nhân vật như Tôn Quyền, Trần Quần cũng kính nể ông. Lưu Ba qua đời vào năm 223, khi mới 39 tuổi, để lại không ít tiếc nuối trong lịch sử Tam Quốc.

Bảo Ngọc (t/h)