Nhật Bản tố tiêm kích J-15 Trung Quốc khóa radar vào máy bay F-15J gần Okinawa

Ngày 6-12-2025, không quân Nhật Bản ghi nhận một trong những vụ chạm trán trên không căng thẳng nhất với lực lượng Trung Quốc trong nhiều tháng.

Theo báo cáo được công bố tối cùng ngày, tiêm kích F-15J thuộc Lực lượng Phòng vệ Trên không Nhật Bản (JASDF) đang làm nhiệm vụ tuần tra thường lệ ngoài khơi đông nam đảo Okinawa thì bị radar điều khiển hỏa lực từ tiêm kích J-15 Trung Quốc chiếu xạ và khóa mục tiêu trong thời gian kéo dài.

Vụ việc đầu tiên diễn ra từ 16:32 giờ đến 16:35 giờ. Nhật Bản cho biết radar hỏa lực của J-15 đã khóa trực tiếp vào F-15J, một hành động vốn được xem như bước chuẩn bị trước khi phóng tên lửa.

Tới 18:37 giờ, một chiếc J-15 khác tiếp tục bật radar và chiếu vào máy bay Nhật đến 19:08 giờ. Cả 2 vụ việc đều xảy ra ở vùng biển quốc tế gần chuỗi đảo Nansei, phía nam Okinawa.

Theo phân tích kỹ thuật, radar điều khiển hỏa lực trên tiêm kích hạm J-15 được thiết kế để dẫn bắn cho các tên lửa không đối không tầm trung như PL-12 hoặc PL-15. Tên lửa PL-12 có tầm bắn khoảng 70 km, trong khi PL-15 được đánh giá có tầm lên tới 150-200 km.

Khi loại radar này bật lên và khóa vào mục tiêu, máy bay đối phương sẽ nhận cảnh báo đe dọa cấp cao. Điều này buộc phi công phải chuyển trạng thái sẵn sàng chiến đấu, thực hiện động tác né tránh hoặc tăng cảnh giác với nguy cơ tấn công.

Phản ứng trước động thái được Tokyo mô tả là “cực kỳ nguy hiểm”, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Shinjiro Koizumi cho biết nước này đã gửi công hàm phản đối chính thức tới Bắc Kinh.

Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi cũng nhấn mạnh lực lượng phòng vệ sẽ “xử lý kiên quyết nhưng không gây kích động” nhằm bảo đảm an toàn cho không phận quốc gia.

Trong khi đó, Bộ Quốc phòng Trung Quốc bác bỏ cáo buộc và khẳng định các máy bay Nhật “tiếp cận quá gần” nhóm tác chiến tàu sân bay Liêu Ninh trong khi Trung Quốc đang huấn luyện theo kế hoạch. Bắc Kinh cho rằng lực lượng Nhật Bản mới chính là bên “gây nguy hiểm cho an toàn bay”.

Về mặt chiến lược, hành động khóa radar không phải thao tác thường xuyên trong những lần “theo sát” máy bay nước khác.

Đây là bước chỉ được sử dụng khi muốn răn đe mạnh hoặc tạo áp lực buộc máy bay đối phương phải thay đổi hướng bay.

Vì vậy, giới phân tích đánh giá vụ việc mang tính tín hiệu chiến lược của Bắc Kinh nhằm phản ứng trước lập trường cứng rắn hơn của Tokyo về vấn đề Đài Loan, nhất là sau khi Nhật Bản tuyên bố có thể hành động quân sự nếu an ninh bị đe dọa trực tiếp.

Tiêm kích F-15J của Nhật Bản được trang bị radar AN/APG-63 và có khả năng mang theo tên lửa AIM-7 hoặc AIM-120, cho phép đối phó với máy bay Trung Quốc ở tầm trung và xa.

Việc tiêm kích F-15J bị tiêm kích hạm J-15 khóa radar khiến tính toán chiến thuật trong khu vực trở nên nhạy cảm. Chỉ một sai sót nhỏ hoặc hiểu nhầm tín hiệu có thể dẫn đến va chạm hoặc thậm chí giao tranh.

Trong bối cảnh Nhật Bản đang đẩy mạnh hiện đại hóa quân đội, tăng ngân sách quốc phòng và phối hợp sâu hơn với Mỹ tại Tây Thái Bình Dương, vụ việc gần Okinawa được xem là phép thử cho khả năng xử lý khủng hoảng. Tokyo cần chứng minh năng lực phản ứng nhanh chóng, nhưng đồng thời phải tránh rơi vào bẫy căng thẳng leo thang.

Các nhà quan sát cho rằng tần suất hoạt động của máy bay Trung Quốc quanh Okinawa sẽ tiếp tục tăng trong thời gian tới, đặc biệt khi tàu sân bay Liêu Ninh và Sơn Đông thường xuyên diễn tập ở khu vực này.

Điều đó đồng nghĩa nguy cơ tái diễn những tình huống khóa radar, áp sát hoặc “bay cắt mặt” có thể trở nên phổ biến hơn.

Sự kiện ngày 6-12-2025 một lần nữa nhấn mạnh môi trường an ninh phức tạp tại Tây Thái Bình Dương, nơi mọi hành động thiếu chuẩn mực đều có thể tác động đến cán cân quyền lực trong khu vực.

Nếu các kênh liên lạc quân sự không được sử dụng hiệu quả, nguy cơ đụng độ ngoài ý muốn giữa Nhật Bản và Trung Quốc hoàn toàn có thể xảy ra.

Việt Hùng