Những ai được nuôi, bán gà lôi trắng?

Sau khi vụ án anh Thái Khắc Thành nuôi bán gà lôi trắng khép lại, được biết, số gà lôi trắng trong vụ việc đã được bàn giao cho Trung tâm Bảo tồn động vật hoang dã Hà Nội để tiếp tục chăm sóc, quản lý theo quy định. Trong số 13 con gà lôi trắng, hiện 8 con còn sống phát triển tốt, 5 con đã chết.

Anh Thái Khắc Thành và đàn gà lôi trắng.

Theo hồ sơ, năm 2022, Thành biết gà lôi trắng là loài quý hiếm, có giá trị cao nên mua một con trống từ Cần Thơ và đổi thêm hai con mái qua mạng xã hội. Ba con này được nuôi chung mà không đăng ký với cơ quan có thẩm quyền.

Sau thời gian nuôi, hai con mái đẻ 13 trứng, nở được 10 gà con. Đầu năm 2025, Thành rao bán số gà con trên Facebook với giá 500.000 đồng/con. Khi đang vận chuyển để giao hàng thì bị công an phát hiện, thu giữ toàn bộ tang vật.

Tháng 8/2025, TAND tỉnh Hưng Yên tuyên phạt bị cáo Thành 6 năm tù và phạt bổ sung 30 triệu đồng về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm”.

Sau phiên tòa sơ thẩm, Viện trưởng VKSND tỉnh Hưng Yên đã kháng nghị phúc thẩm, đề nghị hủy toàn bộ bản án để điều tra lại. Bị cáo Thành không kháng cáo kêu oan mà chỉ xin được xem xét giảm nhẹ hình phạt, miễn trách nhiệm hình sự theo chính sách pháp luật mới.

Ngày 13/8, TAND tỉnh Hưng Yên chấp nhận đề nghị thay đổi biện pháp ngăn chặn, cho bị cáo Thành được tại ngoại, cấm đi khỏi nơi cư trú. Đến ngày 17/10, vụ án được đưa ra xét xử theo trình tự phúc thẩm.

Xem xét toàn bộ hồ sơ và diễn biến tại phiên tòa, HĐXX nhận định: tại thời điểm phạm tội, gà lôi trắng được xếp trong nhóm IB theo Nghị định 84/2021/NĐ-CP của Chính phủ, nên hành vi của bị cáo bị xử lý hình sự là đúng quy định. Tuy nhiên từ ngày 1/7, Thông tư 27 có hiệu lực, quy định gà lôi trắng thuộc nhóm IIB, không còn nằm trong danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm nghiêm cấm khai thác, buôn bán.

Theo quy định Bộ luật Hình sự, khi có sự thay đổi pháp luật làm cho hành vi không còn nguy hiểm cho xã hội nữa, người phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự. Vì vậy, hành vi của ông Thái Khắc Thành hiện nay không còn bị coi là tội phạm.

Pháp luật không cấm nhưng nuôi phải có điều kiện

Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) khuyến cáo, để tránh xảy ra trường hợp tương tự như vụ việc nuôi gà lôi trắng ở Nghệ An, người dân cần chủ động tìm hiểu kỹ các quy định của pháp luật trước khi bắt đầu nuôi các loài động vật nguy cấp, quý, hiếm. Người dân có thể liên hệ với cơ quan chức năng như cơ quan kiểm lâm địa phương để được hướng dẫn cụ thể về thủ tục đăng ký nuôi theo đúng quy định.

Một cán bộ Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm cho biết, pháp luật không cấm tuyệt đối việc nuôi gà lôi, song người nuôi phải tuân thủ chặt chẽ các quy định về quản lý, bảo tồn động vật hoang dã.

“Người dân vẫn được phép nuôi, nhưng phải có giấy phép của cơ quan có thẩm quyền và bảo đảm điều kiện chuồng trại, vệ sinh, phòng dịch, nguồn gốc hợp pháp của con giống…”, vị này nhấn mạnh.

Theo Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm, việc gây nuôi sinh sản gà lôi trắng là một biện pháp để duy trì nòi giống của loài, tuy nhiên chỉ trong một số trường hợp cụ thể mới được coi là biện pháp để bảo tồn.

Việc cứu một loài động vật hoang dã khỏi nguy cơ tuyệt chủng, các nhà bảo tồn sẽ can thiệp để loài có tỷ lệ sinh và tỷ lệ con non sống sót sau sinh cao nhất, sau đó huấn luyện tập tính, chọn lọc và tái thả lại tự nhiên.

Việc gây nuôi hợp pháp cũng có thể được xem là một trong những giải pháp được khuyến khích để bảo tồn các loài động vật nguy cấp, quý, hiếm, giúp tạo ra quần thể dự phòng, phục vụ cho công việc nghiên cứu khoa học.

Đồng thời, việc này cũng tạo ra một nguồn cung hợp pháp, làm giảm áp lực săn bắt trái phép từ tự nhiên và tạo sinh kế, thu nhập hợp pháp cho người dân.

Vũ Điệp