Những con số báo động về hút thuốc lá ở Việt Nam

Hình minh họa

Hơn 15 triệu người Việt hút thuốc lá

Sáng ngày 26/5, phát biểu tại buổi mít tinh hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5 và Tuần lễ Quốc gia không thuốc lá, Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến nhấn mạnh: Tại Việt Nam tỷ lệ bệnh nhân ung thư phổi có hút thuốc lá là 96,8%. Số trường hợp tử vong do các bệnh không lây nhiễm chiếm 73% tổng số ca tử vong do bệnh tật và thương tích ở Việt Nam và một trong những nguyên nhân là do tỷ lệ sử dụng thuốc lá cao.

Ở Việt Nam, các bệnh liên quan đến thuốc lá là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu, gây ra khoảng 40.000 ca tử vong mỗi năm - tức là hơn 100 người chết vì thuốc lá mỗi ngày. Nếu không có can thiệp khẩn cấp, ước tính số tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá mỗi năm sẽ tăng lên thành 70.000 người vào năm 2030.

Theo điều tra toàn cầu về sử dụng thuốc lá, năm 2015 người Việt Nam phải chi 31 nghìn tỷ mỗi năm cho việc mua thuốc lá. Chi phí điều trị cho năm nhóm bệnh (ung thư phổi, ung thư đường tiêu hóa, hô hấp, nhồi máu cơ tim, đột quỵ) trong tổng số 25 bệnh do thuốc lá gây ra là 24 nghìn tỷ mỗi năm. Theo số liệu của Bộ Y tế, Việt Nam đang nằm trong số 15 nước có số người hút thuốc lá cao nhất thế giới với khoảng 15,3 triệu người hút và 33 triệu người bị ảnh hưởng do hít khói thuốc thụ động.

Giá thuốc lá ở Việt Nam thuộc nhóm thấp nhất thế giới

Trước hết là do nguyên nhân chủ quan của người sử dụng thuốc lá. Họ chưa ý thức được hoàn toàn tác hại của thuốc lá hoặc biết nhưng vẫn cố tình hút. Nhiều người còn bảo thủ cho rằng “Tôi hút, tôi chịu” hay “sống chết có số”. Nếu như ở các nước trên thế giới họ hạn chế việc hút thuốc lá nơi công cộng thì ở Việt Nam hút thuốc lá như một thói quen, một nét “văn hóa” không thể thiếu khi gặp bạn bè.

Những vấn đề cá nhân hoặc tài chính cũng có thể là nguyên nhân gây áp lực khiến con người hút thuốc để tìm kiếm lối thoát tạm thời và làm tê liệt cảm xúc. Nhiều người hút thuốc nói rằng thuốc lá gần như là một “chỗ dựa” để dựa vào trong những lúc khó khăn. Có những người coi thuốc lá như một cái vỗ vai khích lệ khi mà họ hoàn thành một nhiệm vụ và họ tự “thưởng” cho mình một điếu thuốc.

Theo dữ liệu toàn cầu của Tổ chức Y tế thế giới năm 2017, giá thuốc lá của Việt Nam nằm trong số 15 nước thấp nhất thế giới. Đây một trong những nguyên nhân chủ yếu khiến tỷ lệ hút thuốc lá tăng cao và có xu hướng giảm chậm. Giá của một bao thuốc lá tại Việt Nam rẻ nhất là chỉ 6.000 đồng/bao, phổ biến là ở mức dưới 20.000 đồng/bao.

Bên cạnh đó, thói quen hút thuốc của người Việt đang được trẻ hóa. Đa số thanh thiếu niên tìm đến thuốc lá để thể hiện bản thân, để cho mọi người thấy mình đã trưởng thành, hoặc do bạn bè rủ rê, do gia đình không quan tâm, nên xem đó là hình thức nổi loạn chống lại áp lực của phụ huynh, thầy cô.

Nếu tần suất hút 1,5 điếu thuốc/ngày, một năm mỗi người sẽ tiêu thụ hết cỡ trung bình khoảng 400 điếu thuốc. Tác hại thuốc lá gây ra trong mỗi người là lượng hắc ín (nhựa đường) đáng sợ đọng lại trong hai lá phổi.

Chính vì vậy thuốc lá là yếu tố hàng đầu làm tăng nguy cơ mắc và tử vong do các bệnh lý tim mạch như xơ vữa động mạch, bệnh lý mạch vành, bệnh lý mạch máu não, bệnh động mạch ngoại biên, rối loạn nhịp tim, phình tách động mạch chủ. Và chắc chắn rằng, các nguy cơ này sẽ tăng tỷ lệ thuận với khối lượng thuốc hút và thời gian hút thuốc của mỗi người.

Thu Thảo – Tuấn Anh