Những lầm tưởng về công việc trong mơ

Công việc “mơ ước”

Công việc mơ ước chính là giải pháp của xã hội nhằm kết hợp giữa niềm đam mê và tiền bạc. Khái niệm “công việc mơ ước” chắc chắn đã trở nên phổ biến vào thế kỷ 20 khi có sự gia tăng về trình độ học vấn và thu nhập. Và tới thế hệ của chúng ta, khái niệm này đã dần trở nên phổ biến hơn rất nhiều, nhất là khi ta đang được chứng kiến sự xuất hiện của các ngành công nghiệp hoàn toàn mới trong mấy thập kỷ gần đây, với sự ra đời của Internet cùng những bước tiến trong lĩnh vực công nghệ, mà về cơ bản là đang giúp tạo ra sự thay đổi trong cách nhìn nhận công việc từ một thứ nhàm chán hay nhu cầu bắt buộc sang một điều có thể mang lại niềm vui.

Vào năm 2019, một nhóm các nhà nghiên cứu tại Melbourne, Úc đã quan sát thấy rằng giới trẻ đang phải đối mặt với một mức độ lo âu dự đoán cao khi lựa chọn ngành học, không chỉ vì họ muốn đảm bảo công việc cho tương lai mà còn là bởi họ muốn làm một điều gì đó có ý nghĩa, ngay cả khi điều đó bị coi là ích kỷ.

Công việc mơ ước chỉ là một khái niệm mơ hồ. Ảnh: Forbes.

Sự ổn định trong công việc và sự nghiệp không còn là những khía cạnh quan trọng duy nhất nữa, bởi hạnh phúc giờ đây cũng đã trở thành một yếu tố quan trọng không kém tác động tới quá trình ra quyết định của chúng ta. Ngay từ khi còn nhỏ, chúng ta đã bắt đầu được tiếp nhận triết lý tìm kiếm “tiếng gọi nghề nghiệp” của chính mình.

Hãy nghĩ lại ngày bạn còn nhỏ xem. Mặc dù chưa từng phải đi làm một ngày nào trong đời, nhưng có lẽ bạn cũng đã có chút khái niệm hay tưởng tượng nào đó về sự nghiệp của mình. Chúng ta mơ ước được trở thành diễn viên múa ba lê, bác sĩ, giáo viên, nhà sinh vật học, nhà thiết kế thời trang... bất cứ thứ gì bạn nghĩ đến.

Đồng thời, chúng ta cũng đã được định hình từ khi còn nhỏ để nhìn nhận công việc như một hệ thống thứ bậc, trong đó có một số công việc ngập tràn niềm vui và đam mê, trong khi số khác chỉ cần hoàn thành là được. Tôi ngờ rằng có rất nhiều đứa trẻ muốn trở thành nhà văn hoặc người trông coi sở thú hơn là nhân viên thuế hay nhân viên bảo trì, mặc dù tất cả những công việc này đều có vai trò quan trọng trong xã hội.

Một phần là do một số công việc đã được tô vẽ lý tưởng hóa để trở nên tuyệt vời như mơ, trong khi những việc khác hầu như chẳng mấy ai nhắc tới. Điều này góp phần tạo nên cảm giác choáng ngợp rằng có một số công việc sẽ mang tới cho bạn niềm hạnh phúc còn số khác thì không. Và khi ý niệm ấy tiến thêm một bước, bạn sẽ bắt đầu tin rằng chỉ có một nghề nghiệp duy nhất phù hợp với mình và chắc chắn bạn sẽ rất khốn khổ, nếu không tìm thấy nó. Cảnh báo tiết lộ này: Tôi không nghĩ đó là thật đâu.

Công việc mơ ước chỉ là một lầm tưởng, vì một số lý do như sau:

Hạnh phúc có thể đến khi con người ta làm nhiều việc khác nhau. Con người không phải là những mảnh ghép chỉ có thể khớp vào một vị trí; họ có khả năng thích nghi và linh hoạt, đầy ắp sở thích và đam mê, nhưng cũng có những cam kết mà bản thân chỉ thực sự hài lòng khi hoàn thành được chúng. Bạn có thể không hoàn toàn yêu thích công việc của mình, nhưng nó lại đang góp phần thực hiện khao khát được đi du lịch, đầu tư vào tương lai hay chăm lo cho gia đình của bạn, những điều cũng sẽ mang tới cho bạn cảm giác hài lòng không kém.

Không phải lúc nào công việc mơ ước ấy cũng như bạn kỳ vọng. Bạn có thể nỗ lực bao nhiêu năm trời để hướng tới công việc mơ ước của bản thân, nhưng rồi nhận ra rằng đó là một nỗi thất vọng không hề nhỏ và thực sự không phải những gì bạn hình dung. Chúng ta có thể bị cuốn vào ảo tưởng về công việc mơ ước của mình - danh tiếng, cảm giác tuyệt vời mà nó sẽ mang lại, những gì người khác kỳ vọng ở chúng ta - đến nỗi ta bắt đầu coi nó như chiếc chìa khóa vàng mở ra hạnh phúc của đời mình, để rồi chẳng màng tới thực tế.

Khi bạn thay đổi, sở thích của bạn cũng thay đổi. Con người mà bạn đã từng là năm 18 tuổi, đã không còn là bạn của tuổi 25, 30 nữa. Khi bạn thay đổi và trưởng thành theo thời gian, quan niệm về những gì khiến bạn cảm thấy thỏa mãn trong sự nghiệp cũng sẽ thay đổi theo. Ngoài ra, còn cả yếu tố thực tế nữa. Bạn có thể mơ ước trở thành vận động viên, nhưng khi bạn lớn tuổi, cơ thể của bạn chưa chắc đã đủ sức duy trì mức độ luyện tập cần thiết. Và ở mỗi giai đoạn khác nhau trong cuộc đời, chúng ta lại thường mơ mộng những ước mơ khác nhau.

Sự nghiệp và bản dạng của bạn không nhất thiết là một. Khái niệm về “công việc mơ ước” đòi hỏi một sự đầu tư lớn lao vào cả tính cách và bản dạng, điều này có thể khá khó khăn trong lứa tuổi 20, khi bản dạng chúng ta vẫn đang được hình thành. Bạn được phép theo đuổi một sự nghiệp mà không cần phải đầu tư trọn vẹn ở phương diện cá nhân. Một công việc chỉ đơn thuần là công việc. Nó có thể mang lại cho bạn một khoản tiền lương để làm những điều bạn thích, và điều đó không có gì sai. Lựa chọn này cũng đáng trân trọng không kém gì những người đã tìm thấy tiếng gọi nghề nghiệp của bản thân và hoàn toàn yêu thích công việc họ đang làm.

Đừng lo lắng nếu bạn vẫn chưa thể xác định được những gì bản thân muốn làm trong tương lai. Tôi nghĩ rằng công cuộc theo đuổi này sẽ thường phản tác dụng và khiến bạn cảm thấy thậm chí còn trở ngại, bế tắc hơn đã từng. Khi quá mức chú trọng vào khái niệm “công việc mơ ước”, bạn có thể chật vật trước cả những lựa chọn nhỏ nhất về sự nghiệp tương lai của chính mình, vì chúng sẽ trở nên quan trọng hơn nhiều trong mắt bạn.

Khi bạn cho rằng mọi bước đi đều cần phải hoàn hảo, từng quyết định đưa ra sẽ đòi hỏi bạn phải suy nghĩ nhiều hơn, từ đó nó khiến bạn bị mắc kẹt trong giai đoạn suy tư, nghĩ ngợi quá mức về mọi chi tiết nhỏ và cuối cùng là chẳng làm được gì. Chẳng mấy chốc, niềm tin sai lệch ẩn sau lối suy nghĩ này sẽ trở nên rõ ràng khi bạn nhận ra rằng bản thân đang dành nhiều thời gian để mơ tưởng, lo lắng hơn là hành động.

Thay vì cố gắng tìm kiếm “công việc mơ ước” cho riêng mình, bạn nên nhận ra rằng có rất nhiều điều có thể khiến bạn hài lòng trong sự nghiệp mà vẫn phù hợp với mục đích của bạn.

Jemma Sbeg/NXB Trẻ