Những 'lương y' không áo blouse trắng

Không quản ngại gian khó, cô Mông Thị Mau luôn dành trọn tâm huyết trong việc tuyên truyền sức khỏe, y tế cộng đồng tại địa phương

• 23 NĂM 1 TÌNH YÊU

Ở xã Tân Thanh, huyện Lâm Hà, suốt hơn 23 năm qua, đều đặn mỗi tháng, bà Mông Thị Mau - Nhân viên y tế thôn Tân Bình chưa một lần vắng mặt trong những buổi tuyên truyền, giáo dục sức khỏe ở thôn.

Nhìn nụ cười duyên dáng cùng cách nói chuyện khép léo của người phụ nữ dân tộc Tày, chúng tôi cũng đã phần nào hiểu được vì sao bà Mau lại được bà con Nhân dân tín nhiệm, tin yêu. Bà Mau thân thuộc với từng hộ dân trong thôn, nên dù công việc y tế thôn bản được ví như “ăn cơm nhà vác tù và hàng tổng”, dù nắng hay mưa, người phụ nữ hơn 60 tuổi vẫn không một chút nề hà mỗi khi có người dân cần bà hỗ trợ. Bà làm công việc của mình với niềm yêu thích, với tinh thần trách nhiệm gần dân, sát dân, tận tụy với dân.

Bà Mau chia sẻ: Công việc của tôi như cái duyên đã định sẵn, bởi lẽ, trước đây tôi đã hoàn thành khóa quân y sơ cấp của Sư đoàn 311 Trường Quân y vào năm 1983. Đến năm 1997, khi cùng gia đình từ quê hương Cao Bằng vào lập nghiệp tại mảnh đất Tân Thanh, Lâm Hà - nơi có những người đồng hương thân tình, tôi càng cảm thấy cần phải làm một điều gì đó, dù là việc lớn hay việc nhỏ, cho chính những người dân thân thương và cho chính quê hương thứ hai của mình.

Bà Mau không ngừng tìm tòi, học hỏi qua sách báo để nâng cao kiến thức

Chính vì vậy, thời điểm khi thôn Tân Bình đường sá còn xuống cấp, đời sống người dân còn nhiều khó khăn và đặc biệt là nhận thức của bà con Nhân dân về y tế còn chưa cao, bà Mau đã nhận nhiệm vụ làm nhân viên y tế thôn và tham gia vào quá trình phổ biến, tư vấn và hướng dẫn chăm sóc sức khỏe ban đầu cho Nhân dân.

“Thôn Thanh Bình có khoảng trên 330 hộ với hơn 1.000 khẩu, đa số là người đồng bào từ các tỉnh phía Bắc như: Dao, Tày, Nùng. Để góp phần tuyên truyền, vận động bà con tham gia những việc ích quốc, lợi dân, bản thân tôi hiểu được rằng, bên cạnh nắm vững các kiến thức thuộc chuyên môn của mình, thì cần phải thực sự bám nắm địa bàn một cách sâu sát nhất. Có như vậy, mới có thể tìm ra phương pháp thích hợp để nói cho dân hiểu và làm cho dân tin” - Bà Mau nói.

Tuy lúc bấy giờ, phụ cấp cho nhân viên y tế thôn như bà Mau chỉ có 20.000 đồng/tháng, nhưng bằng trái tim nhiệt huyết, chân thành và tận tâm trong công việc, bà Mau đã không ngừng tìm tòi, học hỏi để nắm chắc các kiến thức về y tế. Từ đó, bà không cần phải phụ thuộc quá nhiều vào các tài liệu, văn bản trong quá trình đi tuyên truyền cho người dân.

Bà Mau chia sẻ: “Chỉ sử dụng và phát tờ rơi và các tài liệu có nhiều chữ trong quá trình đi vận động sẽ mang lại hiệu quả không cao, có người sẽ thích đọc nhưng cũng có nhiều người sẽ cảm thấy phiền hà. Vì vậy, cần có những biện pháp mềm dẻo hơn. Ví dụ như, từ nội dung của tờ rơi, bản thân tôi sẽ nghiên cứu kĩ và truyền đạt đến người dân theo cách hiểu của bản thân, qua cách nói mộc mạc của một người hàng xóm để tạo sự gần gũi, dễ nghe, dễ hiểu hơn…”

Không những tích cực tham gia vào các phong trào, hoạt động tại địa phương, bà Mau còn là gương điển hình trong thi đua lao động, sản xuất ở cơ sở

Yêu nghề và luôn nghiêm túc rèn luyện phấn đấu, năm 2006, bà Mau được tham gia khóa đào tạo chuyên môn, nghiệp vụ đối với nhân viên y tế thôn bản trong vòng 6 tháng tại Đà Lạt. Nhờ đó, bà Mau có thêm kỹ năng và kiến thức, có thêm quyết tâm "khi nào còn sức thì vẫn luôn hết lòng hết sức phụng sự Nhân dân”.

Với nụ cười hiền từ luôn nở trên môi, đáy mắt lấp lánh niềm tin và tràn đầy hy vọng, tưởng chừng như không có việc gì có thể khiến bà nản lòng. Nhưng khi chúng tôi hỏi bà về những khó khăn trong nghề, bà Mau cũng thật tâm trải lòng. Đó là những lần cao điểm về dịch bệnh, là những lần đi đêm về mưa trên con đường lầy lội hay là những lần đi tuyên truyền về lợi ích sinh ít con nhưng người dân chưa hiểu và có những phản ứng khiến bà tủi thân và muốn dừng lại. May mắn thay, ý nghĩ bỏ cuộc đó chỉ là xuất hiện thoáng qua rồi vụt mất khi bên cạnh bà luôn có sự cổ vũ, ủng hộ của gia đình.

Đồng hành cùng nhau gần 40 năm, ông Nguyễn Văn Huynh, chồng của bà Mau, luôn miệng gọi vợ mình là "bà nó", chia sẻ: “Tôi và các con luôn ủng hộ công việc của bà nó, thấy bà nó luôn phấn khởi và tự hào khi được cống hiến một phần sức mình vì sức khỏe người dân, gia đình cũng cảm nhận được niềm vui chung từ đó…”

Hơn cả vai trò của một nhân viên y tế làm công tác tuyên truyền, bà K' Luyên (đeo kính) còn là điểm tựa, cầu nối quan trọng để truyền thông các vấn đề về y tế đến với bà con thôn, bản

• BÀ CON CÒN TIN, MÌNH CÒN LÀM

Tại xã Đạ Đờn, huyện Lâm Hà, như đã thành thông lệ, chiều tối muộn, bà K' Luyên tranh thủ giờ ăn cơm của bà con đến tuyên truyền các kiến thức về y tế. Chị K’ Glong - Người dân thôn Đam Pao chia sẻ: “Từ ngày chị K' Luyên làm y tế thôn đến giờ, người dân trong thôn chúng tôi rất yên tâm bởi sự nhiệt tình của chị. Hễ chị nghe nhà nào có người ốm là đến tận nhà thăm hỏi động viên, có khi còn mua thuốc điều trị. Những phụ nữ mang thai thì đều được chị tư vấn kỹ càng về cách chăm sóc thai nhi, khuyên họ đi đến trạm y tế khám thai định kỳ... Có chị chúng tôi thật sự yên tâm về sức khỏe của mình”.

Bà K' Luyên - Nhân viên y tế thôn Đam Pao - nơi chị sinh ra và lớn lên nên hiểu rõ bà con trong thôn và biết rõ “cái đói, cái nghèo" cứ mãi đeo bám là do nhiều hộ dân trước đây sinh đông con. Bén duyên với công việc của một nhân viên y tế thôn bản, gần 30 năm tuổi nghề là ngần ấy thời gian bà “đến từng ngõ, gõ từng nhà” nhắc nhở, vận động bà con nâng cao ý thức vệ sinh phòng bệnh, không sinh con thứ 3. Đối với bà, công việc mà bản thân đang gắn bó là làm thế nào để mỗi người hiểu được tầm quan trọng của việc bảo vệ sức khỏe và tích cực tham gia thực hiện tốt các chương trình y tế.

Để giúp bà con nâng cao nhận thức trong việc chăm sóc sức khỏe, bà K' Luyên luôn tích cực đến từng hộ để phổ biến, tuyên truyền cho người dân

Suốt hành trình dài với nghề, có những lúc tưởng chừng như đã buông xuôi bởi công việc nhiều khó khăn và áp lực, nhưng khi nghĩ đến những người già, những phụ nữ mang thai và trẻ em nhỏ trong thôn đang cần mình, bà K' Luyên lại gác đi mọi phiền muộn, tiếp tục cố gắng bám trụ với cái nghề "lương ít - việc nhiều".

“Bà con còn tin, thì mình còn làm. Làm nhiều, mình sẽ hiểu nhiều, biết nhiều. Ở đây, bà con chủ yếu là người đồng bào dân tộc Cil nên mình phải biết cách truyền tải thông tin. Đơn cử như tranh thủ những ngày người dân không lên nương làm cà phê, hay dành thời gian nhàn rỗi các bà, các mẹ, các cháu ngồi nhặt rau, nấu ăn, mình sẽ trò chuyện, lấy ví dụ thực tiễn ở gần đời sống xung quanh để bà con nhìn nhận thực tế và có cái nhìn khách quan hơn", bà K' Luyên nói.

Nhân viên y tế thôn bản chính là những “cánh tay nối dài” đắc lực của ngành y tế ở cơ sở

Theo đánh giá của bác sỹ Đoàn Minh Cương - Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Lâm Hà, trong thời gian qua, Trung tâm Y tế huyện đã tổ chức nhiều lớp tập huấn, đào tạo cơ bản ngắn hạn từ 3 đến 9 tháng với hình thức “cầm tay chỉ việc” để nâng cao các kỹ năng, bổ sung kiến thức cho đội ngũ nhân viên y tế thôn bản. Qua quá trình tập huấn, đào tào, Trung tâm bổ sung, cập nhật các kiến thức liên quan đến công tác truyền thông, giáo dục sức khỏe tại cộng đồng, thực hiện các chương trình của y tế như công tác tiêm chủng mở rộng, công tác quản lý người bệnh không để truyền nhiễm, các biểu hiện của huyết áp, tiểu đường. Đặc biệt đây là đội ngũ trực tiếp giám sát những ca bệnh dịch cần phải điều trị tại nhà.

Tuy nhiên, trong việc sử dụng nguồn nhân lực là y tế thôn bản còn gặp nhiều khó khăn. Bởi trên thực tế, chính sách phụ cấp đối với những đối tượng này mặc dù đã được tăng nhưng so với mặt bằng chung vẫn còn quá thấp dẫn đến có một số nhân viên y tế thôn bản không còn mặn mà, tâm huyết tiếp tục với nghề. Hiện, Lâm Hà có 16 Trạm Y tế xã; trong đó, có 139 nhân viên y tế thôn bản và 170 cộng tác viên dân số. Đến nay, trên địa bàn huyện đang thiếu hụt nhân viên y tế thôn bản.

“Có thể khẳng định rằng, đội ngũ nhân viên y tế thôn bản được xem là “cánh tay nối dài” của ngành y tế với người dân. Họ là người trực tiếp thực hiện công tác truyền thông, chăm sóc sức khỏe cho Nhân dân ngay tại cộng đồng. Sự tận tâm của đội ngũ nhân viên y tế thôn bản đã giúp cho việc triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia về y tế trên địa bàn huyện được thực hiện có hiệu quả” - Bác sỹ Cương khẳng định.

THÂN THU HIỀN - HƯƠNG LY