Những thủ khoa xuất sắc truyền cảm hứng - Bài cuối: Thành tích hiếm có

Tốt nghiệp xuất sắc đại học chỉ trong 3 năm

Lê Bá Luật từng là học sinh chuyên Toán Trường THPT Chuyên Phan Bội Châu (Nghệ An). Với nền tảng Toán học vững chắc từ những năm học phổ thông, từng đoạt giải Nhì và Ba học sinh giỏi Quốc gia môn Toán, Luật đủ điều kiện tuyển thẳng vào hầu hết các trường đại học lớn trong nước. Tuy nhiên, Luật đã lựa chọn theo học ngành Khoa học máy tính tại Đại học Phenikaa dù bản thân chưa có nền tảng về lập trình.

Lê Bá Luật (thứ 3, từ phải sang) trong lễ bảo vệ đồ án tốt nghiệp

Thời điểm ấy, đại dịch COVID-19 khiến mọi kế hoạch nhập học bị gián đoạn. Luật tận dụng khoảng thời gian ở nhà để tự học lập trình và học các kỹ năng cần thiết (về việc phân bổ thời gian, đặt mục tiêu, lên kế hoạch) trước khi chính thức vào đại học. Nhờ đó, Luật nhanh chóng bắt nhịp với chương trình học nặng về tư duy thuật toán và lập trình, nhanh chóng hòa nhập, nuôi dưỡng niềm yêu thích với lĩnh vực công nghệ. Từ niềm yêu thích Toán học, chàng trai xứ Nghệ nhận ra lập trình là ngôn ngữ mới của logic, nơi những con số có thể tạo nên giải pháp cho đời sống.

Lê Bá Luật nhận học bổng toàn khóa của Chủ tịch Tập đoàn Phenikaa

Với sự nhập cuộc nhanh chóng đó, chỉ trong năm học đầu tiên, Luật đã liên tiếp ghi dấu ấn với giải Nhất Olympic Tin học Sinh viên Việt Nam (khối không chuyên), giải Ba ICPC Vietnam Regional Contest, giải Nhất môn Đại số và giải Nhì môn Giải tích tại Olympic Toán học Sinh viên và Học sinh Việt Nam 2021-2022. Với thành tích này, Luật được nhận Học bổng toàn khóa của Chủ tịch Tập đoàn Phenikaa.

Luật đặt ra mục tiêu hoàn thành chương trình học sớm hơn thời hạn. “Tôi muốn thử thách bản thân trong giới hạn cao nhất có thể. Nhưng để học vượt, không thể chỉ cố gắng, mà phải có kế hoạch rất cụ thể”, Luật chia sẻ.

Anh tự xây dựng lộ trình học chi tiết cho từng học kỳ, sắp xếp học phần hợp lý, kết hợp tự học trên các nền tảng quốc tế. Với tính cách kỷ luật, Luật luôn duy trì thời gian biểu khoa học: ban ngày học trên lớp, buổi tối đọc thêm tài liệu, rèn kỹ năng nghiên cứu, luyện giải thuật.

“Với ngành kỹ thuật, nếu chỉ học để qua môn thì không thể tiến xa. Tôi luôn tự hỏi, kiến thức này có thể ứng dụng ở đâu, giải được bài toán nào trong đời sống”, Luật nói. Nỗ lực ấy giúp chàng sinh viên xứ Nghệ hoàn thành toàn bộ chương trình đại học chỉ trong 3 năm, với kết quả học tập và rèn luyện đều ở mức xuất sắc.

Khi được hỏi bí quyết để không bị “cạn năng lượng” trong hành trình học vượt, Luật mỉm cười: “Có những thời điểm tôi cảm thấy quá tải, đặc biệt là khi phải cân bằng giữa việc học chính khóa, các kỳ thi và giai đoạn cao điểm trong nghiên cứu khoa học. Nhưng mỗi khi cảm thấy áp lực, tôi thường tạm dừng để đi dạo, nghe nhạc hoặc trò chuyện với bạn bè trong phòng nghiên cứu. Những phút giây chia sẻ ấy giúp tôi vừa cân bằng tinh thần, vừa tìm lại được cảm hứng và niềm vui trong học tập”, Luật chia sẻ.

6 công trình khoa học quốc tế

Bên cạnh thành tích học tập xuất sắc, Lê Bá Luật còn ghi dấu ấn đậm nét trong nghiên cứu khoa học. Nam sinh Đại học Phenikaa đã có 6 công trình khoa học, trong vai trò tác giả chính, được đăng tải tại các tạp chí và hội thảo quốc tế (Scopus), trong đó có 2 bài thuộc nhóm Q1.

Cơ duyên đến với nghiên cứu khoa học của Luật bắt đầu khá tình cờ. “Ngay năm nhất, tôi được thầy cô trong phòng thí nghiệm cho cơ hội tham gia nhóm nghiên cứu tối ưu hóa các hệ thống lớn (ORLab). Ban đầu chỉ hỗ trợ những việc nhỏ như đọc tài liệu, thu thập dữ liệu hay kiểm thử mô hình, nhưng chính những công việc đó khiến tôi thấy hào hứng và muốn đi xa hơn”, Luật kể.

Từ vị trí hỗ trợ, Luật dần trở thành người xây dựng mô hình, phát triển thuật toán, viết báo cáo và hoàn thiện bài công bố. “Càng làm, tôi càng thấy nghiên cứu khoa học không phải là những con số khô khan, mà là hành trình dài của sự kiên nhẫn, phản biện và sáng tạo”, Luật nói.

Điều khó khăn nhất với một sinh viên trẻ khi bắt đầu nghiên cứu khoa học không phải là thiếu kiến thức, mà là thiếu định hướng và kinh nghiệm để biết bắt đầu từ đâu. Bên cạnh đó, tâm lý sợ sai và thiếu tự tin cũng là rào cản mà hầu hết sinh viên mới làm nghiên cứu đều gặp phải.

“Trong nghiên cứu, thất bại không phải là dấu chấm hết, mà là một phần của quá trình học hỏi. Để có một công bố khoa học là cả một quá trình dài, không hề dễ dàng. Tuy vậy, chỉ cần giữ được tinh thần không bỏ cuộc, cầu tiến và thái độ trung thực trong học thuật, thì mỗi khó khăn đều có thể trở thành một bài học quý giá”, anh chia sẻ.

Nhờ hoàn thành chương trình học đại học sớm hơn 1 năm so với quy định nên Luật có thêm thời gian để sống trọn với đam mê nghiên cứu khoa học. Không dừng lại trong nước, Luật còn được mời làm Trợ lý nghiên cứu (Research Assistant) tại Trường Máy tính và Hệ thống thông tin, Đại học Quản lý Singapore (SMU) từ tháng 8/2024-1/2025. Đây là trải nghiệm quý giá, giúp chàng trai trẻ tiếp xúc với môi trường nghiên cứu chuyên nghiệp, học hỏi quy trình công bố khoa học quốc tế và mở rộng tầm nhìn.

Thời điểm đó, anh luôn kín lịch trình với các dự án nghiên cứu liên kết quốc tế tại Singapore rồi quay lại Đại học Phenikaa để hoàn thành đồ án tốt nghiệp. Dù bận rộn với lịch trình dày đặc, Luật vẫn xuất sắc có các bài báo được chấp nhận tại các hội nghị, tạp chí quốc tế uy tín và đồ án xếp loại A+. Hiện Luật làm trợ lý nghiên cứu tại Lab Quản trị Logistics và Chuỗi cung ứng thông minh (SLSCM Lab), Đại học Kinh tế quốc dân.

Nhìn lại hành trình đã qua, Luật cho rằng điều quý giá nhất trong những năm tháng học đại học không phải là giải thưởng hay những công bố, mà là trải nghiệm trưởng thành trong tư duy khoa học. Với Luật, thành công của sinh viên không chỉ đo bằng điểm số, mà còn ở thái độ sống, sự cầu tiến và lòng biết ơn.

“Nếu không có thầy cô, bạn bè và gia đình, em không thể đi được đến hôm nay. Phenikaa đã cho tôi môi trường để thử thách và khám phá hết khả năng của mình, và tôi đã không bỏ lỡ bất kỳ cơ hội nào để có 4 năm tuổi trẻ trong môi trường đại học thật rực rỡ”, Luật nói thêm.

LƯU TRINH