Nỗ lực đưa Trung tâm Tài chính quốc tế đi vào hoạt động

Ngày 1-11, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị về thành lập Trung tâm Tài chính quốc tế (TTTCQT) tại Việt Nam. Hội nghị được kết nối trực tuyến với các điểm cầu tại Anh, Cộng hòa Czech, Hồng Kông (Trung Quốc) và Indonesia.

Tránh phân mảnh trong điều hành

Báo cáo tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết ngày 27-6-2025, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 222 về việc thành lập TTTCQT tại Việt Nam. Với mô hình "một trung tâm, hai điểm đến", dự kiến Chính phủ sẽ thành lập TTTCQT, đặt tại TP HCM và TP Đà Nẵng.

Theo Bộ trưởng, TTTCQT tại TP HCM sẽ là đầu mối tài chính quy mô lớn, phát triển mạnh về thị trường chứng khoán, trái phiếu, ngân hàng, quản lý quỹ, dịch vụ niêm yết. Trong khi ở TP Đà Nẵng, sẽ tập trung phát triển các dịch vụ tài chính liên quan đến logistics, hàng hải, thương mại tự do và các chuỗi cung ứng công - nông nghiệp. Dự kiến, trung tâm tại TP HCM có quy mô khoảng 899 ha; tại Đà Nẵng khoảng 300 ha. Bộ Tài chính đề xuất 4 phương án về cơ quan điều hành, cơ quan giám sát TTTCQT. Phương án 1, thành lập 2 cơ quan điều hành, 2 cơ quan giám sát thuộc UBND TP HCM và UBND TP Đà Nẵng. Phương án 2, thành lập một cơ quan điều hành, một cơ quan giám sát thuộc trung ương. Phương án 3, thành lập 2 cơ quan điều hành, 2 cơ quan giám sát thuộc địa phương dưới sự điều phối của Ban Chỉ đạo quốc gia trong giai đoạn 2025 - 2030, từng bước hoàn thiện thể chế, nhân lực, thử nghiệm cơ chế vận hành; sau năm 2030, khi TTTCQT đã vận hành ổn định thì chuyển dần sang phương án 2. Phương án 4 là thành lập 2 cơ quan điều hành thuộc 2 địa phương và một cơ quan giám sát thuộc trung ương.

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì hội nghị. Ảnh: NHẬT BẮC

Tại hội nghị, các đại biểu đã đóng góp ý kiến, chia sẻ kinh nghiệm quốc tế và trong nước về xây dựng TTTCQT; đồng thời đề xuất các cơ chế, chính sách và giải pháp cụ thể nhằm đưa trung tâm đi vào hoạt động hiệu quả, kịp thời. Lãnh đạo TP HCM và TP Đà Nẵng ủng hộ phương án 4 với 2 cơ quan điều hành riêng biệt tại 2 địa phương. Ông Nguyễn Văn Được, Chủ tịch UBND TP HCM, nhấn mạnh mô hình theo phương án 4 giúp 2 thành phố phát huy bản sắc riêng, không cạnh tranh mà bổ trợ lẫn nhau, cùng góp phần vận hành thành công TTTCQT. Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Phạm Đức Ấn khẳng định địa phương này đã chuẩn bị đầy đủ các điều kiện cần thiết và sẵn sàng đưa TTTCQT vào vận hành từ cuối tháng 11-2025.

Theo các chuyên gia tài chính quốc tế dự hội nghị, việc triển khai TTTCQT tại Việt Nam sẽ đóng vai trò then chốt trong chuyển đổi số, hoàn thiện thị trường tài chính, nâng cao năng lực xuất khẩu và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững. Ông Stephen Glynn, nguyên Giám đốc điều hành Cơ quan Giám sát Tài chính Astana, nhận định phương án 2 là phù hợp nhất với Việt Nam, giúp thống nhất cơ chế quản lý, tránh phân mảnh trong điều hành. Ông gợi ý Việt Nam cần xây dựng điểm khác biệt so với các TTTCQT khác. Với lợi thế là trung tâm thương mại và sản xuất năng động, Việt Nam có thể phát triển thành trung tâm tài chính thương mại quốc tế với cơ chế riêng biệt.

Cắt bỏ rào cản, thủ tục không cần thiết

Kết luận hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ trên cơ sở các ý kiến tại hội nghị và tham khảo kinh nghiệm của các TTTCQT, Việt Nam sẽ lựa chọn phương án tốt nhất để xây dựng, hoàn thiện hành lang pháp lý trong thành lập, phát triển TTTCQT tại Việt Nam. Trong đó, bảo đảm vừa kế thừa, tiếp thu những cách làm hiệu quả của thế giới vừa phát huy sức sáng tạo của con người, truyền thống lịch sử - văn hóa Việt Nam, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh cụ thể của Việt Nam trong bối cảnh quốc tế hiện nay.

Thủ tướng cho biết định hướng thành lập 2 cơ quan điều hành thuộc 2 địa phương nhưng một cơ quan giám sát chung, một tòa án để giải quyết các tranh chấp. Theo lãnh đạo Chính phủ, trung tâm vận hành dựa trên cơ sở số hóa, trí tuệ nhân tạo (AI), có tính cạnh tranh cao và thu hút được nguồn lực phát triển. "Con người phải chuyên nghiệp, gồm cả chuyên gia trong nước và nước ngoài để tiếp thu tinh hoa, trí tuệ quốc tế đã đúc kết nhưng được dân tộc hóa vào điều kiện Việt Nam" - Thủ tướng chỉ đạo. Để thu hút các chuyên gia, Thủ tướng cho rằng cần cơ chế, chính sách thuận lợi nhất, cạnh tranh nhất, tạo hệ sinh thái hài hòa. Đối với 2 địa phương dự kiến đặt trung tâm, Thủ tướng yêu cầu phải phát huy tối đa, tạo điều kiện sống thuận lợi về giao thông, sinh hoạt, giáo dục, y tế, văn hóa, thể thao. Bên cạnh đó, cần lưu ý gắn kết giữa các cơ quan ngân hàng, tài chính và các cơ quan khác để góp phần thúc đẩy các trung tâm này. Các cơ quan dịch vụ tài chính, phi tài chính cần cấp phép linh hoạt, chủ yếu là hậu kiểm, giảm tiền kiểm.

Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu khung pháp lý phải minh bạch, tự chủ, có cơ chế, chính sách ưu đãi nhất định. Trong quá trình hình thành, phát triển trung tâm phải chuyển giao công nghệ, coi trọng con người là yếu tố quyết định. Theo Thủ tướng, TTTCQT tại Việt Nam không tạo rào cản đối với các trung tâm khác, không tạo rào cản từ thành viên trong trung tâm đối với bên ngoài. Lãnh đạo Chính phủ nhìn nhận trung tâm hoạt động không chỉ đơn thuần về tài chính mà còn có cả sản xuất, kinh doanh, thương mại, đầu tư, song bảo đảm các hoạt động này kết hợp nhuần nhuyễn và cạnh tranh với các trung tâm tài chính khác.

Về tinh thần cải cách thủ tục hành chính khi vận hành trung tâm, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh yêu cầu một cửa, một dấu, một người làm, cắt bỏ các rào cản, thủ tục không cần thiết. Trong thời gian tới, TP HCM, TP Đà Nẵng cần chuẩn bị các điều kiện cần thiết, ban hành và công bố công khai các chính sách, quy định đặc thù trong thẩm quyền để phát huy sức mạnh của 2 thành phố kết hợp với sức mạnh của cả nước. Thủ tướng lưu ý các cơ quan được giao soạn thảo tiếp tục cập nhật, sớm hoàn thành dự thảo Nghị định về TTTCQT tại Việt Nam, trình Chính phủ họp thông qua trong những ngày tới, đồng thời nỗ lực trong tháng 11 này phải đưa TTTCQT đi vào hoạt động.

MINH CHIẾN