Nỗ lực giải quyết tình trạng thiếu hụt cục bộ nguồn vật liệu xây dựng

Nguồn đá xây dựng khai thác trên địa bàn tỉnh phục vụ thi công Cảng hàng không quốc tế Long Thành. Ảnh: Hoàng Lộc

Đồng Nai đang nỗ lực giải quyết các tồn tại để đảm bảo đủ nguồn vật liệu cho các dự án trọng điểm quốc gia trên địa bàn tỉnh và các tỉnh phía Nam.

Nhu cầu tăng cao trong thời gian ngắn

Đồng Nai là tỉnh có nguồn tài nguyên khoáng sản phong phú, không chỉ đáp ứng nhu xây dựng trên địa bàn tỉnh mà còn cung cấp cho nhiều công trình trọng điểm phía Nam.

Thời gian gần đây, các dự án lớn trên địa bàn tỉnh như: sân bay, đường cao tốc, đường vành đai, khu đô thị, khu tái định cư đồng loạt bước vào cao điểm “thi công 3 ca, 4 kíp” nên nhu cầu vật liệu xây dựng tăng cao. Chỉ riêng nhóm vật liệu san lấp và đá xây dựng, sản lượng tiêu thụ đã tăng gấp 2-3 lần so với cùng kỳ các năm trước.

Ông Trần Trọng Toàn, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường cho biết: Đồng Nai vẫn còn nguồn tài nguyên khoáng sản dồi dào, song do nhiều dự án hạ tầng cùng vào cao điểm đẩy nhanh tiến độ thi công nên việc khai thác không đáp ứng kịp. Cũng theo ông Toàn, từ giữa năm 2025 đến nay, hằng tuần tỉnh đều tổ chức làm việc với các chủ đầu tư, ban quản lý và doanh nghiệp khai thác nhằm thúc đẩy tháo gỡ vướng mắc pháp lý, nắm bắt nhu cầu kịp thời để có điều chỉnh phân khai hợp lý. Hiện hầu hết nhu cầu vật liệu xây dựng cho các dự án trọng điểm trên địa bàn đã được UBND tỉnh cấp phép hoặc phân khai đến từng mỏ, trừ trường hợp phát sinh.

Mặc dù tỷ lệ phân khai và khối lượng ký hợp đồng đều đạt mức cao nhưng tiến độ thực hiện vẫn còn hạn chế. Nguyên nhân chủ yếu do một số mỏ chậm hoàn tất thủ tục pháp lý để khai thác và nâng công suất theo cơ chế đặc thù; nguồn vật liệu chưa đáp ứng yêu cầu về chủng loại, chất lượng; đồng thời việc điều chỉnh quy hoạch tại một số địa phương chưa kịp thời, khiến chủ đầu tư chưa có mặt bằng khai thác.

Đại diện Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) cho biết: Trong năm 2025, Dự án Sân bay Long Thành cần gần 5 triệu m³ đá xây dựng, riêng các tháng cuối năm cần 600-700 ngàn m³/tháng. Thời gian qua, tỉnh Đồng Nai đã phân khai đủ 100% khối lượng theo nhu cầu đến từng mỏ, song đến nay mới ký hợp đồng được gần 3,8 triệu m³ và thực tế mới đưa về công trường khoảng 3 triệu m³. Nguyên nhân là một số mỏ được phân khai chưa khai thác được theo tiến độ dự án cần, sản phẩm chưa đáp ứng yêu cầu kỹ thuật, một số mỏ chậm hoàn tất thủ tục pháp lý để điều chỉnh giấy phép. Ngoài ra, cũng có nguyên nhân chủ quan là tiến độ tiếp nhận vật liệu của một số nhà thầu còn chậm, trong khi nhà thầu lại thiếu vật liệu thi công nhưng chủ đầu tư chưa điều tiết kịp thời.

Hiện nay, một số dự án có phát sinh thêm nhu cầu đất, đá ngoài khối lượng đã được tỉnh phân khai trước đây như: Đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, Đường vành đai 3 - Thành phố Hồ Chí Minh... Trước tình hình này, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã phối hợp với các đơn vị liên quan, đề xuất chỉ định các mỏ đủ điều kiện tham gia cung ứng vật liệu cho dự án.

Đảm bảo nguồn cung theo nhu cầu các dự án

Thời gian qua, UBND tỉnh đã thực hiện nhiều giải pháp để đảm bảo nguồn cung vật liệu xây dựng cho các dự án trọng điểm quốc gia lẫn của tỉnh. Đây là một trong những yếu tố quan trọng góp phần đưa các dự án về đích đúng kế hoạch. Từ đó, tạo ra hiệu ứng dây chuyền tích cực về tăng trưởng kinh tế, thu ngân sách nhà nước, giải ngân vốn đầu tư công.

Tại hội nghị chuyên đề về một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm những tháng cuối năm để đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2025 do Tỉnh ủy tổ chức ngày 8-11, đồng chí Võ Tấn Đức, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh đã có chỉ đạo liên quan đến vật liệu xây dựng. Theo đó, đối với việc thiếu vật liệu xây dựng, các chủ đầu tư có văn bản gửi về Sở Nông nghiệp và Môi trường. Sở có trách nhiệm rà soát khối lượng, chủng loại, chất lượng theo nhu cầu từng dự án; lập danh mục các mỏ vật liệu xây dựng đang được khai thác trên địa bàn tỉnh, xem xét cơ chế để cung cấp đến thẳng đơn vị thi công nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án; đồng thời xem xét phân khai vật liệu cho những dự án không phải công trình trọng điểm.

Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Thị Hoàng cho rằng: Xuyên suốt thời gian qua, tỉnh có nhiều chỉ đạo, điều hành liên quan đến đảm bảo nguồn cung vật liệu xây dựng cho các dự án trọng điểm. Ở thời điểm hiện tại, tỉnh vẫn giao các sở, ngành và địa phương khẩn trương rà soát, điều chỉnh quy hoạch khoáng sản; tháo gỡ vướng mắc pháp lý cho các mỏ; công bố danh mục các dự án được phép sử dụng vật liệu theo cơ chế đặc thù, giúp các chủ mỏ và nhà thầu chủ động trong khai thác và cung ứng. Các ngành công an, xây dựng, công thương tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động khai thác, vận chuyển nhằm ngăn chặn tình trạng đầu cơ, găm hàng, hoặc bán khoáng sản khai thác theo cơ chế đặc thù ra bên ngoài.

“Tỉnh nỗ lực bảo đảm đủ nguồn cung vật liệu xây dựng theo tiến độ các dự án nhưng không vì thế mà xem nhẹ yếu tố pháp lý và môi trường. Các mỏ khai thác phải đáp ứng đầy đủ yêu cầu về quy hoạch, thủ tục đầu tư, đất đai, đồng thời bảo đảm an toàn lao động và vệ sinh môi trường trong quá trình hoạt động” - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Thị Hoàng cho biết.

Từ các giải pháp linh hoạt của tỉnh, bài toán về nguồn cung vật liệu xây dựng cho các dự án trọng điểm từng bước được tháo gỡ, nguồn vật liệu mới phát sinh cũng đã có hướng xử lý. Việc này sẽ góp phần bảo đảm tiến độ các dự án trọng điểm, đảm bảo tuân thủ đúng quy định pháp luật ở các mỏ khai thác khoáng sản; đồng thời tạo động lực thúc đẩy phát triển hạ tầng, tăng trưởng kinh tế bền vững cho tỉnh và các tỉnh phía Nam.

Hoàng Lộc