Nộp lại tiền thắng từ đánh bạc có được coi là tình tiết giảm nhẹ?
Theo quy định pháp luật, người đánh bạc có phải nộp lại tiền khắc phục hậu quả vụ án hay không. Và nếu nộp lại tiền, họ có thể được xem xét áp dụng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự ra sao?
Từ vụ đánh bạc tại Khách sạn Pullman:
Các bị cáo trong vụ đánh bạc tại Khách sạn Pullman tại phiên xét xử sơ thẩm. Ảnh Hồng Nguyên
136 người đã chi hơn 2.570 tỷ đồng đánh bạc
Vụ án đánh bạc quy mô lớn tại King Club, tầng 1 khách sạn Pullman Hà Nội đang được TAND TP Hà Nội xét xử với 141 bị cáo. Cáo trạng thể hiện từ tháng 2 đến tháng 6/2024, 136 người chơi đã chi tổng cộng gần 107 triệu USD (tương đương hơn 2.570 tỷ đồng) để sát phạt tại sòng bài King Club.
Tuy nhiên, điều đáng chú ý không nằm ở số tiền đã chi, mà ở tỷ lệ thắng – thua đầy chênh lệch giữa các con bạc. Thống kê cho thấy trong 136 người chơi chỉ có 24 người thắng bạc, chiếm khoảng 17,6% tổng số người chơi. Nhóm này thu về hơn 5,8 tỷ đồng, chỉ tương đương 0,22% tổng số tiền đã đổ vào sòng bạc.
Trong khi đó, 112 người còn lại đều thua với số tiền từ vài triệu đồng đến hàng chục tỷ đồng. Người thua nhiều nhất mất tới 34 tỷ đồng, còn người thắng nhiều nhất cũng chỉ thu về khoảng 2,2 tỷ đồng – chưa tới 1% số tiền mà một số bị cáo đã bỏ ra.
Trong đó người thua nhiều nhất là ông Vũ Phong (ở phường Cầu Giấy, Hà Nội) với số tiền hơn 1,4 triệu USD (khoảng 34,1 tỷ đồng) còn người thắng nhiều nhất là ông Nguyễn Thanh Bách với số tiền khoảng 2,2 tỷ đồng.
Từ chi tiết trên, nhiều người đặt câu hỏi về việc theo quy định pháp luật, người đánh bạc có phải nộp lại tiền khắc phục hậu quả vụ án hay không. Và nếu nộp lại tiền, họ có thể được xem xét áp dụng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự ra sao?
Số tiền có được từ hành vi đánh bạc sẽ bị tịch thu, sung quỹ Nhà nước
Theo luật sư Bùi Quang Thu, Đoàn Luật sư TP Hà Nội, đánh bạc trái phép được định nghĩa là hành vi được thực hiện dưới bất kỳ hình thức nào với mục đích được, thua bằng tiền hay hiện vật mà không được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép hoặc được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép nhưng thực hiện không đúng với quy định trong giấy phép được cấp.
Điều 321 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 quy định tội này như sau:
Người nào đánh bạc trái phép dưới bất kỳ hình thức nào được, thua, thắng bằng tiền hay hiện vật trị giá từ 5.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 5.000.000 đồng, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc hành vi quy định hoặc bị kết án, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm.
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp có tính chất chuyên nghiệp; tiền hoặc hiện vật dùng đánh bạc trị giá 50.000.000 đồng trở lên; sử dụng mạng internet, mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội; tái phạm nguy hiểm thì bị phạt tù từ 3 năm đến 7 năm. Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng.
Tiền mà những người tham gia đánh bạc trái phép thắng được khi bị lực lượng chức năng triệt phá phải bị tịch thu theo quy định của pháp luật. Đây được xem là tiền thu lợi bất chính từ hành vi vi phạm pháp luật.
Việc tịch thu tiền thắng bạc được áp dụng dựa trên quy định chung về xử lý vật chứng và tài sản thu giữ trong tố tụng hình sự. Cụ thể, Điều 106 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 về xử lý vật chứng quy định vật chứng là công cụ, phương tiện phạm tội, vật cấm tàng trữ, lưu hành thì bị tịch thu, nộp ngân sách Nhà nước hoặc tiêu hủy; vật chứng là tiền bạc hoặc tài sản do phạm tội mà có thì bị tịch thu, nộp ngân sách Nhà nước; vật chứng không có giá trị hoặc không sử dụng được thì bị tịch thu và tiêu hủy.
Như vậy, tiền thắng bạc, tiền thu lợi bất chính được xem là vật, tiền dùng vào việc thực hiện tội phạm và là tài sản do phạm tội mà có, nên sẽ bị tịch thu, sung công quỹ Nhà nước sau khi bản án có hiệu lực.
Về việc nếu bị can, bị cáo chủ động nộp lại tiền thắng bạc có được coi là tình tiết giảm nhẹ hay không, luật sư Bùi Quang Thu cho biết, việc tự nguyện nộp lại số tiền thắng bạc, được coi là tiền thu lợi bất chính từ hành vi phạm tội có thể được xem xét là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, việc áp dụng tình tiết giảm nhẹ này không phải là tuyệt đối và phải dựa vào quy định và hướng dẫn của cơ quan tư pháp, đặc biệt là Án lệ.
Cụ thể, theo Án lệ số 48/2021/AL về tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự nộp lại tiền thu lợi bất chính. Tình huống Án lệ bị can, bị cáo nộp lại tiền thu lợi bất chính từ hành vi đánh bạc, tổ chức đánh bạc. Trường hợp này, Tòa án phải xác định bị cáo được hưởng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo Khoản 2 Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017.
Ngoài việc nộp lại tiền, người phạm tội còn có thể được xem xét giảm nhẹ nếu có các tình tiết khác như: thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải; phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng; có thành tích xuất sắc, là người có công với cách mạng.
Mặc dù việc nộp lại tiền thu lợi bất chính không phải là tình tiết giảm nhẹ được liệt kê cụ thể tại Khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự như "khắc phục hậu quả" vì khắc phục hậu quả thường áp dụng cho thiệt hại vật chất gây ra cho người khác, còn tiền thu lợi bất chính phải nộp lại là nghĩa vụ theo luật, nhưng nó được xem là tình tiết giảm nhẹ khác theo Khoản 2 Điều 51 Bộ luật này, nhờ có Án lệ số 48/2021/AL.
