NSND Trà Giang tiết lộ kỷ niệm đóng 'Chị Tư Hậu' sau 60 năm

Chị Tư Hậu đánh dấu bước trưởng thành của cô gái tuổi 20

Phim được sản xuất năm 1962, dưới sự chỉ đạo của đạo diễn Phạm Kỳ Nam, câu chuyện về người phụ nữ kiên cường trong thời chiến được đưa lên màn ảnh một cách sống động và xúc động.

NSND Trà Giang ở tuổi 83.

Chị Tư Hậu được chuyển thể từ tác phẩm văn học Một chuyện chép ở bệnh viện của nhà văn Bùi Đức Ái viết năm 1958. Phim kể về Tư Hậu - người phụ nữ có hoàn cảnh vất vả nhưng kiên cường. Trong một trận càn của địch, chị Tư Hậu bị cưỡng hiếp. Nỗi đau khiến chị định tự vẫn, nhưng khi nghe tiếng khóc của con, chị bừng tỉnh. Giây phút ấy, chị thấy mình phải giành lại quyền sống, quyết tâm đòi lại hạnh phúc.

NSND Trà Giang trong Chị Tư Hậu.

Chồng hy sinh, con bị giặc bắt, chị Tư Hậu kiên cường vượt qua số phận và trở thành nữ chiến sĩ cách mạng. Nhân vật nguyên mẫu của Tư Hậu là một cán bộ lão thành cách mạng ở Khánh Hòa (đã qua đời năm 2003).

Năm 1962, khi mới 20 tuổi và vừa tốt nghiệp Trường Điện ảnh Việt Nam, Trà Giang được chọn vào vai chính. Trước đó, khi còn là học sinh miền Nam Trà Giang được đọc tác phẩm gốc và đặc biệt ấn tượng với phân cảnh chị Tư Hậu bị cưỡng hiếp trong trại cá.

Khi đóng Chị Tư Hậu, NSND Trà Giang mới 20 tuổi - Ảnh TL.

Chị Tư Hậu là bộ phim thứ hai NSND Trà Giang tham gia. Khi nhận vai, bà vừa tròn 20 tuổi. "Trong cuộc đời diễn viên của tôi, phim Chị Tư Hậu đánh dấu bước trưởng thành về nghề nghiệp. Đạo diễn Phạm Kỳ Nam đi khắp nơi để chọn một người con gái Nam Bộ đóng vai Tư Hậu. Sau khi xem phim Một ngày đầu thu, đạo diễn Phạm Kỳ Nam quyết định chọn tôi. Tôi cũng đã đọc tác phẩm nguyên mẫu của phim và ấn tượng với cảnh nhân vật bị cưỡng hiếp", NSND Trà Giang nói.

"Trong những ngày kháng chiến, tôi sống trong vùng chịu nhiều sự tàn phá, mẹ cũng bị bắt đi tù. Những đau thương từ trong gia đình và xã hội mà từ bé đã được chứng kiến, là một trong những yếu tố để tôi dễ dàng vào nhân vật chị Tư Hậu", bà chia sẻ. Đó chính là những trải nghiệm từ thuở thiếu thời giúp cô gái trẻ khi ấy hóa thân nhân vật một cách chân thực và sâu sắc.

Và dù chưa từng làm mẹ, nhưng để xây dựng được những phân cảnh đầy cảm xúc của một người mẹ, Trà Giang dựa vào những quan sát và trải nghiệm từ cuộc sống.

"Đôi mắt biết nói của điện ảnh Việt Nam"

Một trong những điểm đặc biệt của Trà Giang là khả năng diễn xuất qua ánh mắt, đến nỗi bà được mệnh danh là "đôi mắt biết nói của điện ảnh Việt Nam". Sau khi xem phim Vĩ tuyến 17 ngày và đêm và một số phim, khán giả đã vỗ tay tán thưởng, NSND Bạch Diệp bất ngờ gọi đó là "cặp mắt vô địch". NSND Trà Giang cũng cho rằng sự tìm tòi, khám phá của nghệ sĩ trong cách diễn sẽ được thể hiện qua đôi mắt.

NSND Trà Giang thời trẻ.

Chia sẻ kỷ niệm về phim Chị Tư Hậu, NSND Trà Giang nhắc đến phân cảnh diễn cùng NSND Trần Phương - vai chồng của Tư Hậu. "Anh Phương thuộc thế hệ đi trước, còn tôi lúc đó mới 20 tuổi, mới vào nghề nên cũng áp lực. Lúc đóng phim, đạo diễn Phạm Kỳ Nam chỉ dặn anh Phương nhớ chi tiết hôn vợ khi nằm cạnh. Có lẽ đạo diễn sợ tôi không chấp nhận cảnh đó nên giấu, không nói với tôi", NSND Trà Giang kể. Bà hoàn toàn không biết trước chi tiết này.

Nữ nghệ sĩ nói bà vẫn diễn cảnh được chồng âu yếm, nhưng sau đó rất giận đạo diễn Phạm Kỳ Nam. Mấy ngày sau đó, bà không nhìn mặt, không nói chuyện với đạo diễn. "Sau đó, chú Phạm Kỳ Nam mới giải thích sợ tôi còn trẻ, không chịu đóng cảnh đó nên không nói trước. Còn tôi tự ái vì không được bàn bạc trước", nữ nghệ sĩ tiết lộ. Kỷ niệm đó suốt hàng chục năm qua bà chưa kể với ai.

Trà Giang tái hiện lại cảnh đan len trong Chị Tư Hậu hơn 60 năm trước.

Phim Chị Tư Hậu từng nhận giải Bạc tại LHP Quốc tế Moscow năm 1963, giải Bông sen vàng tại Liên hoan phim Việt Nam lần 2 năm 1973. Đặc biệt, bộ phim được đạo diễn Phạm Kỳ Nam sử dụng ít lời thoại, thay vào đó là khả năng diễn xuất của dàn diễn viên. Ngoài Chị Tư Hậu, NSND Trà Giang còn nổi tiếng nhờ các phim Một ngày đầu thu, Vĩ tuyến 17 ngày và đêm...

Hiện nay, phim Chị Tư Hậu trở thành học liệu nghiên cứu học tập trong các trường nghệ thuật. Trong chương trình Ký ức phim Việt, sinh viên Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội tái hiện diễn xuất các phân đoạn trong phim, trong đó có những cảnh thể hiện kỹ năng diễn xuất bằng ánh mắt.

Diễn viên trẻ Thùy Dương thử sức với vai diễn“Chị Tư Hậu”.

Các phần tái hiện được thực hiện dưới sự hướng dẫn của NSND Trung Anh. Nhiều diễn viên trẻ tham gia thử sức như Thùy Dương, Thanh Huế....

Khi được hỏi về lời khuyên dành cho thế hệ diễn viên trẻ đang lấy bà làm hình mẫu, NSND Trà Giang cho rằng thế hệ diễn viên trẻ không cần quá áp lực vì diễn xuất mỗi thời một khác. Bà khuyên những người mới vào nghề nên đặt mình vào hoàn cảnh nhân vật để tìm tòi, khám phá. "Với điện ảnh, chân thật là điều kiện số một. Thời nào cũng cần điều kiện đó", NSND Trà Giang nói.

Tùng Lâm (t/h)