Phát hiện hàng trăm loài mới trong thử nghiệm khai thác khoáng sản đáy biển

Một nghiên cứu quốc tế quy mô lớn vừa được công bố trên tạp chí Nature Ecology & Evolution đã mang lại cái nhìn hai chiều về hoạt động này: Trong khi các nhà khoa học phát hiện ra một lượng lớn sinh vật mới ở độ sâu 4.000 mét, họ cũng ghi nhận sự suy giảm đáng kể về sự sống tại những nơi máy móc đi qua.

Dự án nghiên cứu kéo dài 5 năm với 160 ngày hoạt động trực tiếp trên biển đã tập trung vào vùng Clarion-Clipperton nằm giữa Mexico và Hawaii - một trong những khu vực ít được khám phá nhất trên Trái Đất. Thomas Dahlgren, nhà sinh học biển tại Đại học Gothenburg (Thụy Điển) và là một trong những người đứng đầu dự án, cho biết mục tiêu là lập bản đồ sự sống và đánh giá tác động môi trường của việc khai thác kim loại, một vấn đề mà trước đây chưa có dữ liệu thực tế rõ ràng.

Kết quả khảo sát cho thấy những tác động tiêu cực cụ thể lên hệ sinh thái. Tại các vệt di chuyển của máy khai thác kim loại, số lượng cá thể động vật đã giảm 37% và độ đa dạng loài giảm 32%. Mặc dù mức độ ảnh hưởng này thấp hơn so với một số dự báo bi quan trước đó, nhưng sự sụt giảm một phần ba đa dạng sinh học vẫn là con số đáng báo động. Dữ liệu này sẽ đóng vai trò quan trọng để Cơ quan Đáy biển Quốc tế (ISA) thiết lập các quy định khai thác khoáng sản tại vùng biển quốc tế.

Môi trường dưới độ sâu 4.000 mét vô cùng khắc nghiệt: Hoàn toàn không có ánh sáng Mặt trời, rất nghèo dinh dưỡng và lớp trầm tích đáy biển chỉ dày thêm một phần nghìn milimét mỗi năm. Mật độ sinh vật ở đây thấp hơn nhiều so với các vùng biển nông; nếu một mẫu đáy biển ở Biển Bắc chứa khoảng 20.000 động vật, thì mẫu tương ứng ở đây chỉ có khoảng 200 cá thể. Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu đã thu thập được 4.350 mẫu động vật có kích thước lớn hơn 0,3 mm và xác định được tổng cộng 788 loài. Các sinh vật được tìm thấy chủ yếu là giun nhiều tơ, động vật giáp xác và các loài thân mềm như ốc, trai.

Điểm đáng chú ý là phần lớn các loài này chưa từng được khoa học biết đến trước đây, buộc nhóm nghiên cứu phải sử dụng dữ liệu DNA để phân loại và tìm hiểu hệ sinh thái của chúng. Adrian Glover, chuyên gia từ Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên London, nhấn mạnh rằng hiện tại con người hầu như chưa biết gì về sự sống tại 30% diện tích khu vực Clarion-Clipperton được quy hoạch bảo tồn. Ông cho rằng việc nghiên cứu kỹ lưỡng đa dạng sinh học tại các vùng được bảo vệ này là điều kiện tiên quyết để có thể dự báo chính xác rủi ro mất mát sinh học do hoạt động khai thác khoáng sản gây ra trong tương lai.

Thanh Tùng (TTXVN)