Phát triển du lịch xanh: Sớm tạo dựng thương hiệu

Du lịch xanh là loại hình du lịch hoạt động theo hướng tăng trưởng xanh gắn với các sản phẩm ở khu vực nông thôn, không gian mở, được tiếp xúc và hòa mình cùng thiên nhiên với những đặc điểm tiêu biểu ở khu vực nông thôn, những di sản văn hóa xã hội và văn hóa truyền thống, thể hiện tính đa dạng về môi trường, văn hóa, kinh tế, lịch sử, địa điểm của mỗi vùng.

Từ du lịch xanh nơi đại ngàn

Du lịch xanh có nhiều loại hình, ở phía tây Quảng Ngãi có thể xếp vào 3 loại hình cơ bản: Du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái và du lịch nông nghiệp. Trong đó, du lịch cộng đồng đang phát triển tại phường Kon Tum; các xã Măng Đen, Măng Ri, Ngọc Linh, Tu Mơ Rông, Xốp... với sự kết hợp hài hòa giữa bản sắc văn hóa, sinh hoạt cộng đồng và phong cảnh thiên nhiên.

Với loại hình du lịch này, du khách sẽ được hòa mình vào không gian yên tĩnh ở các làng đồng bào dân tộc thiểu số, với các nghề truyền thống, ẩm thực đặc sắc và tận hưởng không gian cồng chiêng, xoang.

Du khách tham quan Chợ phiên Măng Đen, xã Măng Đen. Ảnh: NGUYỄN BAN

Khai thác “kho tài nguyên du lịch”
Tính đến cuối năm 2024, riêng xã Tu Mơ Rông đã trồng được 2.937ha dược liệu, trong đó có 1.715ha sâm Ngọc Linh và có 19 sản phẩm OCOP dược liệu được công nhận hạng 2 - 3 sao. Trong chuỗi sự kiện kỷ niệm 65 năm Ngày Du lịch Việt Nam (9/7), xã Tu Mơ Rông đã tổ chức Phiên chợ sâm Ngọc Linh thu hút hơn 8.000 lượt du khách và khoảng 30 doanh nghiệp du lịch, các công ty lữ hành ngoài tỉnh như Viettravel, Indotravel, các doanh nghiệp lữ hành các tỉnh phía nam... đến khảo sát, trưng bày, kết nối, giới thiệu tour, tuyến du lịch, tham quan và mua sắm sản phẩm sâm dây Ngọc Linh.
Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch TP.Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Nở nhận xét, Tu Mơ Rông được thiên nhiên ban tặng “kho tài nguyên du lịch” quý giá, đặc biệt là loại hình du lịch thảo dược gắn với sâm Ngọc Linh. Đây là sản phẩm du lịch vô cùng đặc biệt mà bất kỳ du khách nào khi biết đều muốn được một lần đến.

Đối với du lịch sinh thái, đây là loại hình du lịch dựa vào thiên nhiên và văn hóa bản địa gắn với giáo dục môi trường, có biện pháp bảo tồn và phát triển bền vững với sự tham gia tích cực của cộng đồng địa phương. Có thể nói du lịch sinh thái là thưởng ngoạn thiên nhiên, cảm nhận văn hóa truyền thống của quá khứ và hiện tại một cách có trách nhiệm, thúc đẩy công tác bảo tồn, ít tác động tiêu cực đến môi trường và tạo các ảnh hưởng tích cực về mặt kinh tế, xã hội cho những thôn, làng ở các xã phía tây.

Về du lịch nông nghiệp, hiện đang dần phát triển, được lồng ghép và kết hợp với Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP), tạo nên sức hút đối với du khách bởi các điểm đến là nông trại, vườn cây ăn trái, vườn rau, hoa xứ lạnh, vườn cà phê… Sản phẩm lưu niệm trong chuyến tham quan của du khách là các mặt hàng OCOP được đóng gói, có nhãn mác đẹp, chất lượng đạt tiêu chuẩn. Với lợi thế về khí hậu, phong cảnh, ẩm thực, văn hóa, các tour du lịch nông nghiệp đang dần hoàn thiện.

So với các loại hình du lịch khác, du lịch xanh tại Quảng Ngãi kéo dài thời gian lưu trú của du khách. Thông thường thời gian lưu trú bình quân là 1,5 ngày tại các khu, điểm du lịch, nhất là đối với Khu du lịch sinh thái Măng Đen. Nguyên nhân chủ yếu là du khách muốn trải nghiệm môi trường thiên nhiên trong sạch và bản sắc văn hóa tại các điểm đến.

Phát triển sản phẩm dược liệu gắn với du lịch xanh là một trong những thế mạnh để thu hút khách du lịch tại phía tây Quảng Ngãi. Du lịch gắn với dược liệu đang là một xu hướng mới đáp ứng nhu cầu khám phá cũng như chăm sóc sức khỏe bằng dược liệu của du khách. Dưới góc độ kinh tế, việc phát triển du lịch gắn với dược liệu là một trong những hướng đi đầy tiềm năng, bởi không chỉ khai thác được thế mạnh về dược liệu của địa phương mà còn góp phần vào việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng để phục vụ giảm nghèo bền vững.

Đến du lịch xanh biển, đảo

Trong bối cảnh toàn cầu đang hướng tới phát triển du lịch bền vững, gắn kết giữa bảo tồn thiên nhiên và nâng cao trải nghiệm du khách, phía đông Quảng Ngãi được đánh giá là một vùng đất giàu tiềm năng. Với lợi thế biển, đảo nguyên sơ, hệ sinh thái phong phú, tỉnh có điều kiện thuận lợi để hình thành và phát triển mô hình du lịch xanh gắn với sản phẩm thảo dược và biển, đảo.

Khu vực đông Quảng Ngãi sở hữu đường bờ biển dài cùng nhiều danh thắng nổi tiếng. Biển Mỹ Khê, Sa Huỳnh hay đặc khu Lý Sơn đều mang vẻ đẹp trong lành, nguyên sơ và đặc biệt là giàu tài nguyên sinh vật biển. Các rạn san hô, rong biển, hải sản phong phú không chỉ phục vụ phát triển kinh tế, nâng cao đời sống người dân mà còn tạo sức hút mạnh mẽ cho các hoạt động trải nghiệm của du khách.

Những tour lặn ngắm san hô, tham quan làng chài, cùng ngư dân thả lưới hay thưởng thức hải sản tươi sống đều có thể trở thành sản phẩm du lịch sinh thái đặc thù.

"Nhiều địa phương ở Quảng Ngãi đã nỗ lực trong phát triển du lịch cũng như có hướng đi đúng đắn trong khai thác tài nguyên du lịch xanh, lợi thế nổi bật của các sản phẩm dược liệu, sâm Ngọc Linh, tỏi Lý Sơn, quế Trà Bồng và tài nguyên biển... Lợi thế về du lịch xanh được tổ chức và khai thác hiệu quả sẽ thu hút du khách đến với Quảng Ngãi ngày càng nhiều hơn, từ đó góp phần quan trọng trong phát triển kinh tế, xã hội của địa phương”.

Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia (Bộ VH-TT&DL)
HÀ VĂN SIÊU

Cùng với lợi thế biển, đảo, phía đông Quảng Ngãi còn có nguồn thảo dược phong phú. Quế Trà Bồng từ lâu đã được coi là “vàng xanh” của núi rừng, tỏi Lý Sơn được mệnh danh là “vàng trắng” của biển, đảo, cùng nhiều loại lá thuốc, rau rừng tại Ba Tơ, Nghĩa Hành… Đây là nguồn nguyên liệu quý không chỉ phục vụ y học cổ truyền mà còn mở ra hướng phát triển du lịch chăm sóc sức khỏe - một xu thế ngày càng được ưa chuộng.

Du khách có thể trải nghiệm thu hái và chế biến quế, tham gia các buổi ngâm chân, tắm lá thuốc, trị liệu với tinh dầu, kết hợp thiền và yoga trên bãi biển. Những sản phẩm này vừa tạo sự khác biệt, vừa khẳng định hình ảnh Quảng Ngãi là điểm đến gắn liền với thiên nhiên và sức khỏe con người.

Cần tạo nên tour du lịch khác biệt

Bên cạnh kết quả đạt được, thực tế cho thấy, hoạt động du lịch tại Quảng Ngãi vẫn còn những hạn chế nhất định. Trong đó nổi lên là sản phẩm du lịch còn đơn điệu, chưa khai thác triệt để lợi thế thảo dược và sinh vật biển phía đông và sản phẩm du lịch sinh thái, dược liệu phía tây. Công tác bảo tồn môi trường biển, rừng và nguồn dược liệu còn nhiều thách thức, trong khi hạ tầng phục vụ du lịch xanh chưa thật sự đồng bộ...

Du khách chụp ảnh lưu niệm tại Khu du lịch sinh thái Măng Đen. Ảnh: ĐỨC THÀNH

Do vậy, cần quy hoạch và xây dựng sản phẩm du lịch xanh, đặc thù kết hợp với các sản phẩm giữa rừng - biển để tạo nên một tour du lịch khác biệt thu hút du khách. Các tuyến trải nghiệm như “Hành trình tỏi Lý Sơn”, “Khám phá quế Trà Bồng”, “Lặn ngắm san hô Sa Huỳnh” cần được thúc đẩy, gắn với quảng bá sản phẩm bản địa để tạo điểm nhấn khác biệt.

Khuyến khích phát triển sản phẩm OCOP và quà tặng du lịch xanh như tinh dầu quế, trà dược liệu, rong biển, hải sản sạch, từ đó nâng cao giá trị thương mại và gắn kết du lịch với tiêu thụ sản phẩm địa phương.

Cùng với đó, đẩy mạnh mô hình du lịch cộng đồng bền vững. Hỗ trợ ngư dân, nông dân xây dựng homestay sinh thái, tạo không gian trải nghiệm thực tế cho du khách, đồng thời thúc đẩy ý thức bảo vệ môi trường, giảm thiểu rác thải nhựa và sử dụng năng lượng tái tạo. Ứng dụng y học cổ truyền trong du lịch chăm sóc sức khỏe, hình thành sản phẩm wellness tourism kết hợp thiền, dưỡng sinh, trị liệu thảo mộc - xu hướng mà du khách quốc tế ngày càng quan tâm.

Cần tăng cường quảng bá và liên kết vùng thông qua lễ hội du lịch xanh, nền tảng du lịch thông minh và kết nối với Đà Nẵng, Gia Lai để hình thành chuỗi du lịch miền Trung xanh.

VŨ HOÀNG LÊ