Phát triển 'kinh tế di sản': Quảng Ninh chọn đổi mới tư duy và hành động

Trải nghiệm thiên nhiên vùng biên viễn Quảng Ninh mang đến nhiều cảm xúc cho du khách. (Ảnh: Xuân Mai/Vietnam+)

Thời gian gần đây, Quảng Ninh là một trong những địa phương nổi bật với nỗ lực trở thành điểm đến “không còn mùa du lịch,” xóa nhòa ranh giới giữa các mùa cao điểm-thấp điểm. Bởi ở đó, đổi mới tư duy của những nhà quản lý, doanh nghiệp, người làm nghề… đang dần “thoát” văn bản mà đã trở thành hành động cụ thể, đem lại kết quả thực tế.

Tuy nhiên, các chuyên gia vẫn chỉ rõ nhiều "khoảng trống" mà du lịch Quảng Ninh cần lấp đầy nếu muốn thực sự "cất cánh" cao hơn trong tương lai.

Điểm đến “một hành trình, hai di sản”

Tại một diễn đàn về lữ hành mới đây, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Ninh, ông Nguyễn Việt Dũng khẳng định rằng địa phương này xác định “đổi mới tư duy” là mệnh lệnh hàng đầu. Để triển khai quyết tâm, “Quảng Ninh đã thay đổi mô hình tăng trưởng, chuyển từ phát triển theo chiều rộng sang ưu tiên chiều sâu, lấy chất lượng, hiệu quả, giá trị gia tăng và trải nghiệm của du khách làm thước đo,” ông Dũng nhấn mạnh.

Kết quả là, tính đến giữa tháng 11/2025, tổng lượng khách du lịch đến Quảng Ninh đã đạt 21,28 triệu lượt khách, tăng 12% so với cùng kỳ (hoàn thành sớm mục tiêu đón trên 21 triệu lượt khách của cả năm); doanh thu du lịch đạt ít nhất 57.000 tỷ đồng, tăng 22,46% so với cùng kỳ (mục tiêu tổng doanh thu du lịch năm nay là 58.000 tỷ đồng).

Những “con số biết nói” cho thấy tỉnh đã thực sự chuyển mình từ phát triển chiều rộng sang chiều sâu, tập trung vào dòng khách có chi tiêu cao và lưu trú lâu hơn đúng như chủ trương và mục tiêu tăng trưởng. Với thế mạnh nổi trội về văn hóa, lịch sử, lãnh đạo ngành cho hay đang kiến tạo hành trình “từ di sản đến di sản.”

Đáng chú ý, địa phương sẽ tập trung đẩy mạnh “kinh tế di sản” từ nền tảng của Vịnh Hạ Long và Quần thể Yên Tử-Vĩnh Nghiêm-Côn Sơn, Kiếp Bạc vừa được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa thế giới hồi giữa năm 2025, cùng hơn 600 di tích và di sản khác...

Tiết mục văn nghệ tại lễ khai mạc Canarval Hạ Long 2025. (Ảnh: Đức Hiếu/TTXVN)

Bên cạnh đó, không chỉ bảo tồn, Quảng Ninh còn chủ động tạo ra những giá trị mới trong dòng chảy của công nghiệp văn hóa bằng các sự kiện gây tiếng vang như “trường hợp” của Hạ Long Concert 2025 hay Concert Quảng Ninh - Đất Mỏ anh hùng... Các sự kiện nghệ thuật biểu diễn đó đã tạo hiệu ứng truyền thông bùng nổ, trở thành sản phẩm du lịch thu hút hơn 30.000 người tham gia trực tiếp, hàng trăm nghìn lượt xem trực tuyến.

Tiếp nối đà này, địa phương cũng đề xuất đăng cai các sự kiện mang tầm quốc gia, quốc tế như Liên hoan Múa rối quốc tế, Liên hoan Xiếc quốc tế, Liên hoan Phim quốc tế 2026, cùng hàng loạt giải thể thao...

Những nỗ lực này đang góp phần quảng bá sâu rộng về “Một hành trình, hai di sản” tới du khách trong nước và thế giới, đồng thời định vị Quảng Ninh là điểm đến của các sự kiện quốc tế.

Đặc biệt, không “lỡ nhịp” trước xu hướng ứng dụng số hóa trong vận hành, quản lý hoạt động du lịch, “vùng đất mỏ” còn dẫn đầu khi đưa công nghệ vào du lịch cấp phường. Đơn cử như “Nền tảng du lịch thông minh Bãi Cháy” với bản đồ số, trải nghiệm VR360 và trợ lý ảo AI hỗ trợ đa ngôn ngữ. Mô hình này có khả năng tạo ra trải nghiệm liền mạch cho du khách, đồng thời giải phóng nhân lực truyền thống khỏi các khâu phục vụ cơ bản.

Du lịch xanh ở Bình Liêu thu hút bước chân du khách. (Ảnh: Xuân Mai/Vietnam+)

Tại Bình Liêu, chuỗi hành động chiến lược nổi bật như du lịch xanh và ứng dụng AI, vận hành nhãn sinh thái “Cánh buồm xanh,” giảm rác thải nhựa, phát triển mô hình cộng đồng bền vững.

Làm sao để du lịch “cất cánh” cao hơn?

Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh, bà Nguyễn Thị Hạnh khẳng định Quảng Ninh hội tụ đầy đủ các tài nguyên thiên nhiên, văn hóa, con người để phát triển du lịch bền vững. Không chỉ sở hữu các di sản thiên nhiên thế giới, di sản văn hóa thế giới, di tích, danh thắng, địa phương còn phát triển mạnh du lịch tâm linh, du lịch nghỉ dưỡng, sinh thái với các cảnh quan đặc sắc.

Bên cạnh đó, theo bà Nguyễn Thị Hạnh, lực hút của Quảng Ninh còn bởi hệ thống hạ tầng giao thông kết nối thuận tiện cả trong lẫn ngoài tỉnh, có Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn, Cảng tàu khách quốc tế Hạ Long chuyên biệt đón tàu biển quốc tế; có nhiều thương hiệu lưu trú quốc tế nổi tiếng như Accor, Intercontinental, Wyndham, Hyatt, Radisson...; 4 sân golf tiêu chuẩn quốc tế và nhiều sân golf theo quy hoạch đang xây dựng; sản phẩm du lịch đặc sắc như du thuyền nghỉ đêm, du thuyền tham quan, du thuyền nhà hàng trên vịnh Hạ Long; các tour trải nghiệm văn hóa các dân tộc thiểu số bản địa….

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng dù đã phát huy những ưu thế tài nguyên để tạo ra các sản phẩm du lịch đa dạng, phong phú, song thực tế quy mô và chất lượng các sản phẩm này vẫn chưa tương xứng tối ưu với tiềm năng, lợi thế nổi trội của địa phương.

Du thuyền ngủ đêm trên vịnh là một trong những sản phẩm du lịch đặc sắc của di sản Vịnh Hạ Long. (Ảnh: Xuân Mai/Vietnam+)

“Các sản phẩm du lịch của Quảng Ninh mới chủ yếu chỉ tập trung khai thác lợi thế tài nguyên sẵn có, còn chậm đổi mới so với nhu cầu và xu thế thị trường; các sản phẩm văn hóa, giải trí, mua sắm còn thiếu và kém sức hấp dẫn, chưa tạo được nhiều sản phẩm khác biệt, có chất lượng cao; thiếu các sản phẩm và dịch vụ đẳng cấp khu vực và quốc tế để phục vụ đối tượng khách cao cấp,” Thạc sỹ Trần Thị Hồng Trang (Viện Nghiên cứu Phát triển Du lịch, Cục Du lịch Quốc Gia) đánh giá.

Theo các chuyên gia, du lịch chỉ có thể phát triển trên cơ sở khai thác các giá trị tài nguyên du lịch. Vì vậy, du lịch Quảng Ninh muốn cất cánh hơn nữa trong thời gian tới, một trong những ưu tiên hàng đầu là cần tăng cường hơn nữa sự tôn trọng, ưu tiên bảo tồn và phát triển nguồn lực tài nguyên du lịch vượt trội trong duy trì, hoàn thiện các sản phẩm du lịch đã có, đồng thời xây dựng các loại hình sản phẩm hoàn toàn mới, chất lượng đẳng cấp, mang bản sắc riêng của địa phương.

“Có như vậy, Quảng Ninh mới thực sự trở thành trung tâm du lịch quốc tế, địa bàn trọng điểm du lịch hàng đầu quốc gia, đúng như mục tiêu và kỳ vọng của các cấp ủy đảng, chính quyền tỉnh Quảng Ninh,” bà Hồng Trang nói./.

(Vietnam+)