Phát triển sản phẩm OCOP gắn với xây dựng thương hiệu địa phương

Từ nông sản đến gắn “sao” thương hiệu

Chương trình OCOP là chương trình phát triển kinh tế khu vực nông thôn theo định hướng phát huy nội lực và giá trị gia tăng. Đây là giải pháp, nhiệm vụ trong việc thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới. Chương trình OCOP đã khơi dậy tinh thần sáng tạo và thay đổi tư duy sản xuất của người dân. Nhiều hộ, hợp tác xã (HTX), doanh nghiệp không chỉ chú trọng nâng cao chất lượng sản phẩm mà còn quan tâm đến bao bì, mẫu mã, câu chuyện văn hóa gắn với nguồn gốc sản vật. Nhờ đó, những sản phẩm mang đậm hương vị quê hương đã từng bước khẳng định vị thế trên thị trường, mở ra hướng đi mới cho kinh tế nông thôn.

Từ một sản phẩm nông nghiệp truyền thống, miến dong Tân Việt Á của HTX Nông sản Tân Việt Á (xã Minh Tâm) đã vươn mình trở thành sản phẩm OCOP tiêu biểu của tỉnh. Bắt đầu đi vào sản xuất, xây dựng thương hiệu từ năm 2017 với sản phẩm được làm 100% từ bột dong riềng trồng ở địa phương, đến năm 2020, miến dong Tân Việt Á được chứng nhận đạt chuẩn OCOP 3 sao. 3 năm sau, sản phẩm tiếp tục được nâng hạng lên OCOP 4 sao, minh chứng cho hướng đi đúng đắn trong việc đầu tư chất lượng, bao bì, truy xuất nguồn gốc và quảng bá thương hiệu.

Sản phẩm miến dong Tân Việt Á tại Hội chợ Mùa Thu lần thứ nhất - năm 2025.

Giám đốc HTX nông sản Tân Việt Á Trần Đức Hiếu chia sẻ: Đầu tháng 1/2025, lô hàng đầu tiên gồm 4 tấn miến dong Tân Việt Á đã được xuất khẩu sang thị trường Mỹ thông qua đối tác ở Thành phố Hồ Chí Minh. Theo hợp đồng, mỗi tháng HTX sẽ tiếp tục cung cấp 4 tấn cho đối tác. Việc sản phẩm được công nhận đạt chuẩn OCOP 4 sao không chỉ là “tấm giấy thông hành” giúp miến dong Tân Việt Á dễ dàng tiếp cận các thị trường lớn mà còn là cam kết về chất lượng, an toàn và truy xuất nguồn gốc, mở ra cơ hội quảng bá thương hiệu nông sản Cao Bằng ra thế giới.

Nếu như miến dong Tân Việt Á là minh chứng cho nỗ lực chuẩn hóa quy trình, nâng cao chất lượng để vươn ra thị trường quốc tế, thì ở xã Bảo Lạc, câu chuyện về nếp hương lại mang màu sắc khác. Đó là hành trình gìn giữ, phát huy giá trị của một giống lúa đặc sản truyền thống gắn với chỉ dẫn địa lý.

Sản phẩm “Nếp hương Bảo Lạc Cao Bằng” của Doanh nghiệp tư nhân 668 Bảo Lâm được công nhận đạt chuẩn OCOP 3 sao vào năm 2020. Giống nếp hương này được gieo trồng ở vùng khí hậu mát lành, đất đai màu mỡ, hạt nếp to tròn, đều tăm tắp, khi xát thành gạo tỏa mùi thơm đặc trưng, trắng trong và dẻo mịn. Nhằm phát huy giá trị đặc sản địa phương, Doanh nghiệp tư nhân 668 Bảo Lâm đã chủ động liên kết với nông dân trong vùng để bao tiêu sản phẩm, hướng dẫn canh tác và xây dựng thương hiệu chung “Nếp hương Bảo Lạc Cao Bằng”. Doanh nghiệp còn đầu tư thiết kế bao bì, tem nhãn, mã truy xuất nguồn gốc, giúp sản phẩm khẳng định vị thế trên thị trường.

Đưa OCOP trở thành động lực phát triển kinh tế nông thôn

Thực hiện Quyết định số 919/QĐ-TTg ngày 1/8/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình Mỗi xã một sản phẩm, giai đoạn 2021 - 2025, UBND tỉnh đã phân bổ trên 16 tỷ đồng để thực hiện Chương trình. Hiện nay, toàn tỉnh có 171 sản phẩm OCOP (gồm 10 sản phẩm OCOP 4 sao và 161 sản phẩm OCOP 3 sao) thuộc 4 nhóm sản phẩm, gồm: thực phẩm; đồ uống; thủ công mỹ nghệ; dịch vụ du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái và điểm du lịch. Chủ thể thực hiện gồm 117 chủ thể, trong đó, 27 HTX, 10 tổ hợp tác, 7 doanh nghiệp, 73 hộ sản xuất, kinh doanh.

Từ Chương trình OCOP và các chương trình lồng ghép khác, nhiều chủ thể sản xuất được hỗ trợ, tư vấn về xây dựng, quản lý nhãn hiệu, mẫu mã, bao bì sản phẩm, đăng ký xác lập, bảo hộ, phát triển và thực thi quyền sở hữu trí tuệ; triển khai, áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc; mã số mã vạch; ghi nhãn hàng hóa và công bố tiêu chuẩn chất lượng cho các sản phẩm. Các chương trình ứng dụng, chuyển giao tiến bộ khoa học công nghệ giúp các chủ thể nâng cao năng lực, chuẩn hóa sản phẩm, đổi mới công nghệ, xây dựng nhãn hiệu, thương hiệu và phát triển theo chuỗi giá trị. Nhiều sản phẩm đặc trưng của địa phương như: hạt dẻ Trùng Khánh, miến dong Phja Đén, mật ong Nguyên Bình, thảo dược Hà Quảng… trở thành thương hiệu uy tín và mở ra triển vọng mới phát triển nông nghiệp địa phương. Chất lượng, tiêu chuẩn kỹ thuật, bao bì sản phẩm ngày càng được chú trọng, thể hiện trình độ sản xuất của chủ thể có sự tiến bộ rõ rệt.

Gian hàng trưng bày các sản phẩm OCOP của tỉnh Cao Bằng tại Hội chợ Mùa Thu lần thứ nhất - năm 2025.

Đẩy mạnh xúc tiến thương mại cho sản phẩm OCOP

Không chỉ dừng lại ở việc nâng cao chất lượng và chuẩn hóa quy trình sản xuất, các hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm OCOP đến với người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh cũng đang được quan tâm, chú trọng thực hiện. Nhiều hội chợ, triển lãm, quảng bá, giới thiệu sản phẩm OCOP tại các tỉnh, thành phố và quốc tế được tổ chức thường xuyên, trở thành cầu nối hiệu quả giữa nhà sản xuất và thị trường. Qua đó, các sản phẩm OCOP có cơ hội tiếp cận hệ thống phân phối hiện đại, các sàn thương mại điện tử, chuỗi siêu thị và cửa hàng đặc sản vùng miền.

Hiện nay, nhiều sản phẩm OCOP của Cao Bằng đã có mặt tại một số chuỗi siêu thị và đại lý, cửa hàng bán lẻ tại thị trường trong và ngoài tỉnh, các sản phẩm có năng lực sản xuất lớn, tiêu thụ ổn định như: sản phẩm lạp sườn, thịt xông khói của HTX Tâm Hòa; các sản phẩm bún khô của HTX Ba sạch Hưng Đạo, sản phẩm thạch đen Lê Thùy, sản phẩm bún khô Cao Tuyền của Công ty TNHH Cao Tuyền…

Tỉnh cũng đẩy mạnh hỗ trợ các chủ thể OCOP ứng dụng công nghệ số trong quảng bá và tiêu thụ sản phẩm, xây dựng câu chuyện thương hiệu gắn với văn hóa bản địa, giúp sản phẩm không chỉ có “chất lượng tốt” mà còn có “câu chuyện hay” để lan tỏa giá trị. Sở Công Thương phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ, Bưu điện tỉnh hỗ trợ các chủ thể OCOP trong việc đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử buudien.vn, trong đó có 28 sản phẩm được đưa lên sàn thương mại điện tử bưu điện và bước đầu phát huy hiệu quả quảng bá, mang lại nhiều đơn hàng.

Diệu Linh