Philippines - Thách thức và triển vọng đối với hàng hóa xuất khẩu Việt Nam 2025

Cơ hội và thách thức

Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường Philippines hàng năm ở mức từ trên 5 tỷ đến 6 tỷ USD chỉ chiếm một tỉ lệ khiêm tốn trong tổng kim ngạch nhập khẩu của Philippines. Đặc biệt, các mặt hàng nhập khẩu chính của Philippine gồm các sản phẩm điện tử, điện thoại, khoáng sản, phương tiện giao thông, dụng cụ cơ khí, công nghiệp, sắt thép các loại… cũng là những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam. Vì vậy, Việt Nam vẫn còn nhiều cơ hội khai thác và gia tăng kim ngạch xuất khẩu những ngành hàng, mặt hàng này vào thị trường Philippines.

Đánh giá về cơ hội tại thị trường này, Tham tán thương mại Việt Nam tại Philippines Phùng Văn Thành cho rằng, với dân số đạt gần 120 triệu người, GDP hàng năm đạt trên 400 tỷ USD, nhu cầu tiêu dùng sản phẩm, hàng hóa đa dạng, sản xuất trong nước còn hạn chế, phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu, cộng thêm các điều kiện thuận lợi về khoảng cách địa lý, logistics, Philippines luôn là thị trường có nhiều tiềm năng và cơ hội cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam. Đặc biệt, sản xuất trong nước còn hạn chế và hàng năm nhập siêu lớn chính là cơ hội cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường Philippines.

Gạo Việt Nam được trưng bày tại Hội nghị xúc tiến thương mại ngày 05/11/2024 tại Manila (Nguồn: TV Philippines)

Theo ông Phùng Văn Thành, Philippines cũng là thị trường có nhiều thách thức và rủi ro đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam, đòi hỏi các doanh nghiệp Việt Nam phải có sự kiên trì và có chính sách quảng bá, marketing và xâm nhập thị trường một cách phù hợp và hiệu quả. Thách thức đầu tiên phải kể đến là “tiềm thức” mang tính ý thức hệ của người dân Philippines, người tiêu dùng Philippines đối với các sản phẩm, hàng hóa của Việt Nam. Người dân Philippines vẫn đánh giá cao và ưa chuộng các sản phẩm hàng hóa được nhập khẩu từ Hàn Quốc, Nhật Bản, Mỹ, châu Âu… và còn nhiều “băn khoăn” chưa thật sự tin tưởng, thậm chí vẫn còn có những nhìn nhận, đánh giá chưa đúng, không cao về ngành sản xuất cũng như mẫu mã, chất lượng của các sản phẩm, hàng hóa của Việt Nam, cũng như tiềm năng, uy tín của doanh nghiệp Việt Nam.

Thách thức tiếp theo cho các sản phẩm, hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam tại thị trường Philippines là phải cạnh tranh khốc liệt với các sản phẩm của Trung Quốc và các nước trong khu vực ASEAN, đặc biệt là Indonesia và Thái Lan. Nguồn sản phẩm hàng hóa giá rẻ được kiểm soát đảm bảo chất lượng của Trung Quốc đã xâm nhập khá sâu vào thị trường này và là nguy cơ cho các loại sản phẩm, hàng hóa nhập khẩu từ các quốc gia khác trong đó có các sản phẩm, hàng hóa của Việt Nam. Ngoài ra, tại thị trường Philippines, các sản phẩm hàng hóa của Việt Nam còn phải cạnh tranh với các sản phẩm, hàng hóa từ các quốc gia khác trong khối ASEAN cùng được hưởng những ưu đãi và có điều kiện thuận lợi như Việt Nam, đặc biệt là Indonesia và Thái Lan, hai nước cũng đã xây dựng được mối quan hệ thương mại bền chặt và có nhiều mặt hàng xuất khẩu sang Philippines.

Và thách thức lớn nữa đối với sản phẩm, hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường Philippines đó là chính sách xuất nhập khẩu và xu hướng mở cửa thị trường của Philippines. Những quy định về trình tự, thủ tục phức tạp liên quan tới xuất nhập khẩu hàng hóa là bước cản không hề nhỏ có thể làm nản lòng các doanh nghiệp xuất nhập khẩu hai phía.

Ngoài ra, việc Philippines chưa sẵn sàng “mở cửa” thị trường cho một số sản phẩm, hàng hóa của Việt Nam, đặc biệt như hoa tươi, rau, củ, quả tươi, thịt tươi sống… cũng như các quy trình, thủ tục xuất nhập khẩu phức tạp liên quan tới nhóm mặt hàng này cũng là những cản trở đáng kể cho các doanh nghiệp Việt Nam khi xâm nhập thị trường Philippines.

Và cuối cùng, một số mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam vào thị trường Philippines cũng đang vấp phải các rào cản mang tính kỹ thuật như việc Philippines điều tra áp dụng thuế phòng vệ thương mại (thuế chống phán phá giá, thuế chống trợ cấp, thuế tự vệ) đối với một số sản phẩm, hàng hóa có xuất sứ từ Việt Nam cũng là một rào cản và thách thức không nhỏ cho hàng hóa của Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Philippines.

Những mặt hàng triển vọng cho xuất khẩu

Philippines là thị trường tiềm năng cho nhiều mặt hàng, ngành hàng xuất khẩu của Việt Nam nhưng còn chưa được khai thác hiệu quả. Một mặt là bởi cộng đồng doanh nghiệp hai nước còn chưa đánh giá đúng tiềm năng thị trường và sản phẩm hàng hóa của hai bên, mặt khác còn bởi những khó khăn trong các thủ tục xuất nhập khẩu hoặc cam kết mở cửa thị trường cho các sản phẩm của hai nước, đặc biệt là các sản phẩm nông nghiệp như hoa, rau, củ, quả tươi.

Có thể nói, năm 2024 là năm có tính chất đột phá khi lần đầu tiên kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Philippines lần đầu tiên vượt mốc 8 tỷ USD, đạt 8,66 tỷ USD, tăng hơn 11% so với năm 2023. Trong đó, xuất khẩu đạt 6,19 tỷ USD, tăng 20,2% so với năm 2023, xuất siêu 3,72 tỷ USD, cao hơn mức kỳ vọng 3,5 tỷ USD.

Đóng góp vào sự tăng trưởng ấn tượng của kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam vào thị trường Philippine trong năm 2024, đầu tiên phải kể đến là mặt hàng gạo với kim ngạch xuất khẩu đạt trên 2,6 tỷ USD. Một số mặt hàng khác có kim ngạch xuất khẩu lớn bao gồm máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ; clanke và xi măng; cà phê; điện thoại các loại và linh kiện; phương tiện vận tải và phụ tùng; máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện; hàng dệt may; thủy sản; giầy dép các loại.

Trong năm 2025 và những năm tiếp theo, gạo vẫn sẽ là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam vào Philippines. Bên cạnh đó, nhiều mặt hàng nông sản khác cũng có nhiều tiềm năng như cà phê, hạt điều. Ngoài ra, các mặt hàng, ngành hàng khác như thủy sản; điện thoại và linh kiện điện tử; dệt may; máy móc, thiết bị, phụ tùng; giầy dép; phương tiện vận tải; xi măng; hóa chất và sản phẩm từ hóa chất vẫn sẽ có nhiều triển vọng tại thị trường Philippines.

Đặc biệt, việc Tập đoàn Vingroup chọn Philippines là một trong những thị trường trọng điểm để khai thác các sản phẩm, dịch vụ của mình và đã có những bước tiến nhất định trong việc khai phá thị trường Philippines hy vọng sẽ mở ra triển vọng mới trong quan hệ giao thương Việt Nam và Philippines. Ngoài ra, một số sản phẩm mang tính đặc thù mà trước đây rất khó khăn để tiếp cận thị trường Philippines cũng đã bắt đầu cho thấy các dấu hiệu tích cực như các sản phẩm liên quan tới bảo hộ lao động, y tế, dược phẩm, thuốc thú y và vaccine.

Định hướng và giải pháp tháo gỡ những vướng mắc

Năm 2024 là năm thành công đối với xuất khẩu của Việt Nam ở nhiều thị trường trong đó có thị trường Philippines. Đó là nền tảng và cơ sở vững chắc để tiếp tục tin tưởng sẽ đạt được sự tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu trong năm 2025.

Theo Tham tán thương mại Việt Nam tại Philippines Phùng Văn Thành, để tiếp tục đà tăng trưởng này, đối với thị trường Philippines, cần có những giải pháp và sự chung tay của các cơ quan, hiệp hội và doanh nghiệp. Mục tiêu trọng tâm đối với thị trường Philippines là giữ vững “vị trí số một” và đà tăng trưởng xuất khẩu gạo của Việt Nam vào thị trường Philippines vì đây là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam tại thị trường này. Ngoài ra, tiếp tục tìm kiếm cơ hội mở rộng ngành hàng, mặt hàng xuất khẩu, gia tăng khối lượng và kim ngạch xuất khẩu của từng mặt hàng, ngành hàng vào thị trường Philippines cũng là mục tiêu quan trọng. Và cuối cùng là gia tăng xuất khẩu các mặt hàng chế biến, sản xuất, công nghiệp chế tạo, các sản phẩm công nghệ cao tiến tới hài hòa cơ cấu và tỉ trọng xuất khẩu giũa nhóm mặt hàng nông sản với nhóm mặt hàng máy móc, chế tạo, công nghệ cao.

Để đạt được mục tiêu trên, về phía Chính phủ và các cơ quan bộ, ngành của Việt Nam cần tiếp tục xây dựng và triển khai đồng bộ các chủ trương, chính sách hỗ trợ thúc đẩy sản xuất và xuất khẩu, theo hướng tập trung theo các ngành hàng, sản phẩm xuất khẩu và thị trường xuất khẩu trọng tâm, chủ lực. Riêng đối với Philippines, tiếp tục xây dựng các chính sách, định hướng tăng cường và đẩy mạnh quan hệ giao thương, mở cửa thị trường cho các sản phẩm xuất khẩu của hai nước, đặc biệt là các sản phẩm nông sản, thủy sản trong đó có hoa tươi, rau, củ, quả tươi và các loại thịt tươi sống.

Đối với các doanh nghiệp và hiệp hội doanh nghiệp cần tiếp tục khảo sát, tìm hiểu thông tin, nhu cầu thị trường và thị hiếu, văn hóa tiêu dùng để xây dựng các chính sách giới thiệu, quảng bá và khai phá thị trường hiệu quả. Đặc biệt là việc đa dạng hóa mẫu mã, nâng cao chất lượng sản phẩm, tạo dựng lòng tin, uy tín với đối tác, bạn hàng và chủ động, tích cực trong việc quảng bá, giới thiệu sản phẩm bằng nhiều hình thức trong đó bao gồm trưng bày, giới thiệu và quảng bá sản phẩm, hàng hóa thông quan các hội chợ, triển lãm trong nước và tại Philippines. Tăng cường hơn nữa trình độ ngoại ngữ cho đội ngũ nhân viên marketing, nhân viên bán hàng cũng như tăng cường việc giới thiệu nhận diện sản phẩm, thương hiệu thông qua các trang web hoặc tài liệu giới thiệu, quảng cáo bằng tiếng Anh.

Để hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp trong nước, Thương vụ Việt Nam tại Philippines luôn hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc tìm hiểu thông tin, tổ chức các đoàn khảo sát nhu cầu thị trường, thị hiếu và văn hóa tiêu dùng, tham gia trưng bày, giới thiệu và quảng bá sản phẩm tại các sự kiện xúc tiến thương mại, các triển lãm và hội chợ trong nước và tại Philippines, tổ chức các sự kiện giao thương, các đoàn giao thương xúc tiến thương mại của các doanh nghiệp hai nước. Bên cạnh đó, Thương vụ Việt Nam tại Philippines cũng luôn bám sát địa bàn, theo dõi sát sao tình hình, diễn biến thị trường, các quy định và những thay đổi, động thái chính sách mới của nước sở tại có thể ảnh hưởng tới cộng đồng doanh nghiệp trong nước để kịp thời thông tin cho cộng đồng doanh nghiệp, cơ quan chức năng trong nước để có những thay đổi, điều chỉnh hoặc đối sách mới tương xứng và phù hợp.

Phạm Hà/VOV-Jakarta