Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng: Phải trả lời được câu hỏi 'HTX bán hàng ở đâu, như thế nào và giá bao nhiêu?'

Bài toán về thị trường tiêu thụ được Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về kinh tế tập thể, đặt ra sau nhiều phiên thảo luận của diễn đàn, tuy nhiên ông cảm nhận các ý kiến chưa thể “chạm vấn đề cốt lõi” là tìm được đầu ra cho sản phẩm HTX.

Giải bài toán thị trường

Cụ thể, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng chia sẻ trước khi bước vào chủ trì diễn đàn, ông cùng Phó thủ tướng Mai Văn Chính đi tham quan các gian hàng của HTX và nhận ra các mặt hàng nông sản vô cùng đặc sắc, đáp ứng tiêu chuẩn cả về chất lượng và mẫu mã.

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng tham quan gian hàng của HTX trước thềm Diễn đàn Kinh tế hợp tác, HTX năm 2025.

Các mặt hàng của HTX, theo nhìn nhận của Phó Thủ tướng, hoàn toàn đủ sức cạnh tranh sòng phẳng với mặt hàng của doanh nghiệp cả trong và ngoài nước, nhưng thực tế là việc tiêu thụ vẫn vô cùng khó khăn, thậm chí chưa được biết theo đúng kỳ vọng.

“Cần phải trả lời được câu hỏi HTX bán hàng ở đâu, bán như thế nào và giá bao nhiêu? Một trong những giải pháp là tăng cường liên kết hiệu quả giữa HTX và doanh nghiệp”, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về kinh tế tập thể nhấn mạnh.

Mở cánh cửa thị trường từ chuỗi liên kết giữa HTX và doanh nghiệp cũng là vấn đề được Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng nhiều lần nhắc đến khi kết luận Diễn đàn Kinh tế hợp tác, HTX năm 2025 với chủ đề liên kết hiệu quả giữa HTX và doanh nghiệp.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh rằng một trong những điểm sáng nổi bật của bức tranh kinh tế hợp tác hiện nay chính là sự hoàn thiện ngày càng đồng bộ của thể chế, cơ chế và chính sách. Hệ thống hành lang pháp lý phục vụ phát triển kinh tế tập thể, HTX, kinh tế tư nhân và doanh nghiệp được xây dựng phù hợp hơn với yêu cầu của thực tiễn, qua đó thúc đẩy mạnh mẽ liên kết giữa các khu vực kinh tế, tạo nền tảng quan trọng cho tăng trưởng bền vững.

Minh chứng rõ nét nhất là Luật Hợp tác xã số 17/2023/QH15, với nhiều quy định mới mở rộng không gian liên kết của HTX với các thành phần kinh tế khác. Cùng với đó, Chính phủ đã ban hành hàng loạt văn bản quy phạm pháp luật nhằm cụ thể hóa chủ trương, chính sách hỗ trợ HTX theo hướng thúc đẩy liên kết sản xuất, ưu tiên tín dụng cho các HTX tham gia chuỗi giá trị, ứng dụng công nghệ cao và phát triển nông nghiệp xanh, sạch, bền vững.

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng và Phó Thủ tướng Mai Văn Chính dùng thử sản phẩm chè VietGAP của HTX.

Trong bối cảnh còn nhiều khó khăn và thách thức đan xen, khu vực kinh tế tập thể, HTX và doanh nghiệp vẫn ghi nhận sự phát triển về cả số lượng lẫn chất lượng.

Đến nay, cả nước có hơn 35.000 HTX với hơn 5,9 triệu thành viên; 164 liên hiệp HTX với khoảng 1.000 HTX thành viên; gần 66.000 tổ hợp tác quy tụ hơn 1 triệu thành viên. Cùng với đó, gần 1 triệu doanh nghiệp đang hoạt động, tăng khoảng 20% so với năm 2020; trong số này có khoảng 4.700 HTX tham gia liên kết chuỗi giá trị và 2.600 HTX ứng dụng công nghệ cao.

Trên phạm vi toàn quốc, các chương trình, dự án liên kết HTX với doanh nghiệp tiếp tục được phê duyệt và triển khai rộng khắp. Hiện có gần 3.000 dự án và kế hoạch liên kết trong nhiều ngành, lĩnh vực với các mô hình đa dạng, phản ánh xu hướng hợp tác ngày càng sâu rộng.

"Hoạt động liên kết giữa HTX và doanh nghiệp đã góp phần khơi thông tiềm năng, phát triển thị trường ổn định, bền vững cho các sản phẩm chủ lực quốc gia, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp", Phó Thủ tướng khẳng định.

Huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực

Bên cạnh kết quả đạt được, Phó Thủ tướng cũng chỉ ra quá trình thúc đẩy liên kết giữa HTX và doanh nghiệp vẫn đang đối mặt với hàng loạt khó khăn, vướng mắc mang tính nền tảng.

Cụ thể như cơ chế, chính sách hỗ trợ liên kết ở nhiều địa phương chưa gắn chặt với yêu cầu chuyển đổi xanh, chuyển đổi số và ứng dụng khoa học công nghệ. Nguồn lực tài chính dành cho triển khai chính sách còn hạn chế, năng lực nội tại của nhiều HTX vẫn là điểm yếu lớn.

Đáng lo ngại hơn, đội ngũ cán bộ am hiểu chuyên môn, có khả năng xây dựng và vận hành chuỗi liên kết HTX với doanh nghiệp còn thiếu và chưa được đào tạo bài bản. Trong khi công tác tuyên truyền, hướng dẫn triển khai chính sách liên kết chưa được quan tâm đúng mức.

Theo đó, để phát triển kinh tế hợp tác, HTX gắn với liên kết doanh nghiệp thời gian tới, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng cho rằng phải huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực xã hội, thúc đẩy mạnh mẽ liên kết giữa HTX và doanh nghiệp nhằm lấp đầy khoảng trống mà một mình khu vực tư nhân hay Nhà nước không thể giải quyết. Trong đó, liên kết giữa HTX và doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng.

"Phát triển kinh tế tập thể, HTX và thúc đẩy liên kết với các thành phần kinh tế, trong đó có doanh nghiệp là yêu cầu thực tiễn khách quan, giải pháp chiến lược để phát triển kinh tế xã hội với phương châm Nhà nước kiến tạo - Doanh nghiệp tiên phong - HTX nền móng - Nông dân, người lao động chủ thể - Nhà khoa học, nhà tư vấn đồng hành - Tổ chức tín dụng hỗ trợ - Liên kết bền vững, hiệu quả", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về kinh tế tập thể đề nghị phát huy mọi nguồn lực để tăng hiệu quả liên kết giữa HTX và doanh nghiệp, mở rộng thị trường cho nông sản HTX.

Để hiện thực hóa các mục tiêu này, Phó Thủ tướng giao Bộ Tài chính chủ trì nhiều nhiệm vụ trọng tâm. Thứ nhất, rà soát, sửa đổi và bổ sung các quy định không còn phù hợp nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế tập thể, HTX trong bối cảnh mới, hoàn thành trong tháng 12/2025.

Thứ hai, hoàn thiện khung pháp lý thúc đẩy kinh tế tư nhân phát triển mạnh mẽ hơn, cụ thể hóa cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp tham gia cụm liên kết ngành và chuỗi giá trị. Thứ ba, khẩn trương hoàn thiện dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 57/2018/NĐ-CP về khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn, trình Chính phủ trong tháng 12/2025.

Thứ tư, tiếp tục nghiên cứu chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận vốn vay ưu đãi từ Quỹ Hỗ trợ DNNVV, ưu tiên các doanh nghiệp tham gia liên kết ngành và chuỗi giá trị. Thứ năm, trình Thủ tướng ban hành các chương trình, đề án, kế hoạch về phát triển kinh tế tập thể giai đoạn 2026–2030.

Bộ Tài chính cũng được giao tiếp tục tổ chức hiệu quả Diễn đàn Kinh tế hợp tác, HTX, đưa diễn đàn trở thành kênh đối thoại chính sách thường xuyên, kết nối HTX với doanh nghiệp, nhà khoa học, tổ chức tài chính và các đối tác trong nước, quốc tế.

Đối với Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Phó Thủ tướng yêu cầu sớm trình Chính phủ Nghị định sửa đổi Nghị định 98/2018/NĐ-CP về liên kết HTX, đồng thời xây dựng Chương trình tổng thể đào tạo “nông dân số”, “nông dân chuyên nghiệp”, cùng đội ngũ quản trị HTX hiện đại. Bộ cần xây dựng cơ chế đào tạo nghề và nâng cao chất lượng nhân lực hợp tác xã, bảo đảm năng lực chuyên môn đáp ứng yêu cầu sản xuất theo chuỗi.

Chính phủ luôn khuyến khích và tạo mọi điều kiện để các thành phần kinh tế phát triển công bằng, bình đẳng và bền vững.

Song song với đó, Ngân hàng Nhà nước được giao nghiên cứu cơ chế giúp doanh nghiệp và HTX chủ trì các dự án liên kết chuỗi dễ dàng tiếp cận tín dụng thương mại, tín dụng xanh và các gói tín dụng ưu đãi.

Hệ thống Liên minh HTX Việt Nam tiếp tục giữ vai trò đầu mối tổng hợp kiến nghị, làm cầu nối triển khai chính sách và nâng cao khả năng tiếp cận chính sách cho các HTX.

Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh vai trò của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Hiệp hội Doanh nghiệp vừa và nhỏ trong thúc đẩy doanh nghiệp liên kết với HTX, hình thành các chuỗi giá trị bền vững. Các địa phương chủ động ban hành cơ chế hỗ trợ phát triển liên kết HTX và doanh nghiệp trên tinh thần 6 rõ: “rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ thời gian, rõ kết quả”.

Đặc biệt, Phó Thủ tướng kêu gọi cộng đồng doanh nghiệp đi đầu trong xây dựng và vận hành các chuỗi sản xuất, cung ứng, tham gia tích cực vào các lĩnh vực mới như kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, kinh tế tri thức, kinh tế chia sẻ... những động lực tăng trưởng của nền kinh tế trong giai đoạn tới.

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng khẳng định: "Chính phủ luôn khuyến khích và tạo mọi điều kiện để các thành phần kinh tế phát triển công bằng, bình đẳng và bền vững". Mục tiêu là bảo đảm các khu vực kinh tế không vận hành rời rạc, mà hợp lực mạnh mẽ để phát triển nhanh và bền vững, tạo sức mạnh tổng hợp đưa đất nước vươn xa trong kỷ nguyên mới.

Hưng Nguyên - Ảnh: Phạm Hòa