Phục chế Ngai vua triều Nguyễn theo kỹ thuật truyền thống

Du khách tham quan Điện Thái Hòa - Đại Nội Huế trong những ngày tháng 6.2025

Ngày 12.6, thông tin từ Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế cho biết, đơn vị đang xây dựng kế hoạch phục chế bảo vật quốc gia Ngai vua triều Nguyễn theo kết luận của Hội đồng đánh giá và đề xuất phương án phục chế. Kế hoạch này sẽ được báo cáo UBND thành phố trước ngày 20.6 để báo cáo Bộ VHTTDL. Việc triển khai tuân thủ theo quy định của Thông tư 05/2025 của Bộ VHTTDL có hiệu lực từ 1.7 sắp tới. Hội đồng cũng xác định hư hại phần nào thì sẽ tu sửa phần đó, việc phục chế được thực hiện theo kỹ thuật truyền thống, dự kiến sẽ mời nghệ nhân, thợ thủ công lành nghề để thi công.

Được biết, sau sự cố xâm hại Ngai vua triều Nguyễn ở Điện Thái Hòa ngày 24.5, lực lượng chức năng đã thu giữ 14 mảnh vỡ bị rơi ra từ phần tựa tay bị hư hại. Sau khi bảo vật được chuyển về kho lưu giữ của Bảo tàng Cổ vật Cung đình, có thêm 3 mảnh vỡ nhỏ tiếp tục bị rời ra. Theo các chuyên gia của Hội đồng đánh giá và đề xuất phương án phục chế, những mảnh vỡ này sẽ được tận dụng lại để phục chế Ngai vua triều Nguyễn theo kỹ thuật truyền thống.

UBND thành phố Huế yêu cầu Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế khẩn trương triển khai xây dựng kế hoạch phục chế bảo vật quốc gia Ngai vua triều Nguyễn theo quy định của Luật Di sản văn hóa và hướng dẫn của Bộ VHTTDL. Quá trình triển khai, yêu cầu Trung tâm lưu ý áp dụng khoa học kỹ thuật hiện đại để phân tích, xác định tính chân xác nguyên vật liệu, thời gian tu sửa, bảo quản bổ sung qua các thời kỳ. Trong đó, ưu tiên sử dụng công nghệ, kỹ thuật truyền thống trên cơ sở bám sát các cứ liệu, hiện trạng và tận dụng tối đa các vật liệu là các mảnh tay ngai thu thập được, đảm bảo tính khoa học, bền vững. Đề nghị Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế phối hợp với Trung tâm Lưu trữ quốc gia và các tổ chức, cá nhân để nghiên cứu, bổ sung thông tin, số hóa dữ liệu về bảo vật quốc gia.

Thông báo du khách không sờ vào hiện vật ở Điện Thái Hòa và không chụp ảnh ở khu vực gian chính diện nơi đặt ngai vàng

Theo nhà nghiên cứu Nguyễn Xuân Hoa, nguyên Giám đốc Sở VHTT tỉnh Thừa Thiên Huế (nay là thành phố Huế), bảo vật quốc gia Ngai vua triều Nguyễn được đặt trong không gian di tích rất đặc biệt, là nơi đại triều, là “biểu tượng” quyền lực của một triều đại. Việc xâm phạm bảo vật quốc gia đã gây thiệt hại về mặt “biểu tượng” rất lớn; nó không chỉ tức thời mà còn lâu dài, người ta sẽ lưu truyền sự cố này trong lịch sử. “Còn thiệt hại cụ thể về mặt vật thể, theo tôi không có gì lớn, bởi các mảnh vỡ bị rơi ra là nằm trong cái hư hỏng; phần tựa tay này từng bị hư và đã ghép nối tạm. Các mảnh vỡ đều được thu giữ và có khả năng chắp nối lại được theo kỹ thuật truyền thống”, ông Nguyễn Xuân Hoa nói.

Cũng theo ông Nguyễn Xuân Hoa, lâu nay Ngai vua triều Nguyễn vẫn được đặt ở Điện Thái Hòa và có bảo vệ ở khu vực đó; nhưng từ sự cố xâm hại cho thấy cách bảo vệ hiện nay không còn phù hợp với thực tế. Sau khi công nhận bảo vật quốc gia, Bộ VHTTDL cần ban hành chi tiết quy chế bảo vệ, phát huy bảo vật; có hướng dẫn cụ thể, chi tiết. Bởi ngoài tác động bởi con người thì còn nhiều rủi ro tiềm ẩn tác động đến di sản, bảo vật quốc gia như thời tiết khí hậu, hóa chất, ánh sáng, bão lụt, hỏa hoạn… Theo ghi nhận của phóng viên Văn Hóa, những ngày vừa qua, khu vực Điện Thái Hòa đã được tăng cường lực lượng bảo vệ, 4 nhân viên thường xuyên có mặt ở khu vực di tích này để hướng dẫn du khách khi vào tham quan. Ngay từ lối vào nhân viên cũng thông báo cho khách tham quan về việc không chụp ảnh, quay video ở ngay gian chính diện của khu vực trưng bày ngai vàng (phiên bản phục dựng năm 2023).

Ông Trần Đình Thân, Trưởng phòng Quản lý bảo vệ (Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế) cho biết: Trước mắt sắp xếp tăng thêm ca thêm giờ để tạm thời bố trí tăng cường nhân viên bảo vệ tại khu vực Điện Thái Hòa lên 4 người (trước thời điểm xảy ra sự cố là 2 người - PV) nhằm hướng dẫn du khách và bảo đảm an toàn cho di tích, hiện vật, bảo vật. Dọc theo hàng rào bằng gỗ ở lối đi tham quan, đơn vị di tích cũng dán thông báo không chụp ảnh và sờ vào hiện vật. Rất đông du khách đến tham quan đã được hướng dẫn và di chuyển hợp lý ở khu vực nội điện, nơi trưng bày ngai vàng, bảo vật quốc gia cặp rồng thời Thiệu Trị và nhiều hiện vật quý, đến các khu vực chái Tây, chái Đông của Điện Thái Hòa.

SƠN THÙY