Quốc hội thông qua Luật Điện lực sửa đổi, chưa xóa bỏ ngay bù chéo giá điện

Chiều 30/11, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật Điện lực (sửa đổi) với 6 nhóm nội dung chính: Quy hoạch và đầu tư phát triển điện lực; phát triển điện năng lượng tái tạo và năng lượng mới; điều kiện hoạt động điện lực và việc cấp, thu hồi giấy phép hoạt động điện lực; hoạt động mua bán điện; quản lý, vận hành hệ thống điện; an toàn sử dụng điện sau công tơ và bảo đảm an toàn đập, hồ chứa thủy điện.

Không hợp thức hóa sai phạm

Báo cáo giải trình tiếp thu trước khi thông qua, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho biết, về phát triển điện hạt nhân, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp thu ý kiến của đại biểu, thống nhất với ý kiến Chính phủ chỉnh lý dự thảo Luật theo hướng chỉ quy định chung về quy hoạch phát triển điện hạt nhân.

Các quy định cụ thể về nhà máy điện hạt nhân được thực hiện theo pháp luật về năng lượng nguyên tử, các quy định khác của pháp luật có liên quan.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy. Ảnh: Quốc hội

Về phát triển điện năng lượng tái tạo, điện năng lượng mới, trong đó có điện gió ngoài khơi, ông Huy cho hay, một số ý kiến đại biểu đề nghị tiếp tục rà soát, quy định chặt chẽ để không xảy ra các sai phạm như trong thời gian trước hoặc xảy ra việc trục lợi chính sách, hợp pháp hóa sai phạm các dự án điện năng lượng tái tạo.

Ông Huy cho hay, Chính phủ đã chỉ đạo cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát toàn bộ dự thảo luật để bảo đảm các nội dung này không quy định trong dự luật. Hoặc nếu có quy định liên quan đến các dự án điện năng lượng tái tạo đang thuộc diện thanh kiểm tra, điều tra thì không hợp thức hóa sai phạm.

Tiếp thu ý kiến của đại biểu, dự thảo luật đã tiếp thu, chỉnh lý nhiều quy định về phát triển điện năng lượng tái tạo, điện năng lượng mới bảo đảm minh bạch, hiệu quả trong quản lý điện năng lượng tái tạo, điện năng lượng mới; đồng thời giao Chính phủ quy định điều kiện và thời hạn áp dụng các cơ chế, chính sách ưu đãi đối với dự án này.

Về phát triển điện gió ngoài khơi, theo ông Huy, dự thảo luật quy định dự án điện gió trên biển thuộc vùng biển Việt Nam gồm 2 đối tượng: Dự án điện gió gần bờ; dự án điện gió ngoài khơi.

Ngoài ra, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất với ý kiến Chính phủ quy định theo hướng bỏ các nội dung quy định về chuyển nhượng cổ phần, phần vốn góp trong dự án điện gió ngoài khơi.

Việc chuyển nhượng dự án, cổ phần, phần vốn góp trong dự án điện gió ngoài khơi phải bảo đảm tuân thủ quy định và Chính phủ quy định chi tiết khoản này.

Việc giao doanh nghiệp nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ thực hiện khảo sát dự án điện gió ngoài khơi không thay thế thẩm quyền giao khu vực biển theo quy định của pháp luật về biển, pháp luật về tài nguyên, môi trường biển và hải đảo...

Các quy định này như trên nhằm thể chế hóa Nghị quyết số 55/2020 của Bộ Chính trị, trong đó có nội dung về xây dựng cơ chế, chính sách cho điện gió ngoài khơi, bảo đảm phù hợp với công tác quản lý, thực hiện pháp luật về quy hoạch, pháp luật về biển, tài nguyên, môi trường biển và hải đảo và đặc thù của lĩnh vực điện gió trên biển.

Chỉ quy định lộ trình xóa bỏ bù chéo giá điện

Một nội dung đáng chú ý là nội dung xóa bỏ bù chéo giá điện, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thấy rằng, việc giảm dần tiến tới xóa bỏ bù chéo giá điện giữa các nhóm khách hàng, giữa các vùng miền là cần thiết.

Ông Huy thông tin, giá bán lẻ điện đang áp dụng thống nhất toàn quốc, có bù chéo giá điện giữa các vùng miền. Đối với bù chéo giá điện giữa các nhóm khách hàng, cần giảm dần và tiến tới xóa bỏ thông qua xây dựng cơ cấu biểu giá bán lẻ điện phản ánh chi phí theo đặc điểm tiêu thụ điện gây ra cho hệ thống điện.

Việc thực hiện giảm bù chéo giá điện phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố (như tiến độ thực hiện và mức độ tái cơ cấu ngành điện, các chính sách/công cụ về tài chính khả thi để thực hiện giảm bù chéo...), cần nghiên cứu, xem xét thận trọng, kỹ lưỡng để xây dựng phương án lộ trình cụ thể; việc quy định để thực hiện xóa bỏ ngay việc bù chéo giá điện là chưa khả thi.

Các đại biểu bấm nút thông qua luật. Ảnh: Quốc hội

Vì vậy, luật chỉ quy định lộ trình xóa bỏ bù chéo giá điện và giao Bộ Công Thương trình Thủ tướng phê duyệt lộ trình thực hiện đồng bộ với các cấp độ phát triển thị trường điện.

Tiếp thu ý kiến đại biểu, luật lần này quy định giá điện trúng thầu là giá điện tối đa để bên mua điện đàm phán với nhà đầu tư trúng thầu, giao Chính phủ quy định chi tiết việc đàm phán, giao kết hợp đồng dự án đầu tư kinh doanh, hợp đồng mua bán điện với nhà đầu tư trúng thầu trên cơ sở bảo đảm quyền lợi của các bên.

Đối với thị trường điện kỳ hạn là vấn đề mới, chưa có thực tiễn kiểm nghiệm ở Việt Nam, cần có đánh giá tác động kỹ lưỡng trước khi đưa vào dự thảo Luật, dự thảo Luật chỉ quy định những vấn đề mang tính nguyên tắc chung và giao Chính phủ quy định chi tiết như thể hiện tại khoản 6 Điều 45.

Luật Điện lực sửa đổi gồm 81 điều (giảm 49 điều so với dự thảo luật Chính phủ trình Quốc hội; bổ sung 11 điều so với Luật Điện lực hiện hành) có hiệu lực từ 1/2/2025.

Thu Hằng