Quyết liệt đấu tranh với tình trạng buôn lậu vàng và gian lận thương mại tại các tuyến biên giới

Thủ đoạn tinh vi

Thời gian qua, các điểm nóng về buôn lậu vàng, tiền tệ tập trung tại khu vực biên giới giáp Campuchia (tỉnh An Giang), Lào (tỉnh Quảng Trị) và các sân bay quốc tế lớn. Thủ đoạn phổ biến là cất giấu trong hành lý cá nhân, phương tiện vận tải, thậm chí giấu trong người trên các chuyến bay từ Đài Loan (Trung Quốc) về Việt Nam.

Cơ quan Hải quan cho biết, hoạt động vi phạm diễn ra trên mọi mặt trận, đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt của lực lượng chức năng. Cụ thể, tuyến đường biển tiếp tục là địa bàn trọng điểm khi chiếm tới 56,9% tổng số vụ vi phạm bị phát hiện trong tháng (1.021/1.793 vụ). Các đối tượng tập trung tại những cảng biển lớn, thực hiện hành vi vi phạm về điều kiện, tiêu chuẩn nhập khẩu, quy định về nhãn mác hàng hóa. Đáng chú ý, tại cảng biển Hải Phòng, lực lượng Hải quan phát hiện nhiều vụ việc nhập khẩu hàng hóa đã qua sử dụng như quần áo, đồ gia dụng, máy móc... thuộc danh mục cấm nhập khẩu.

Hải quan Nội Bài phát hiện vụ giấu vàng lậu trong máy ảnh

Trên tuyến đường bộ, Hải quan đã bắt giữ 542 vụ việc vi phạm và chiếm 30,2% tổng số vụ. Các đối tượng thường lợi dụng chính sách ưu đãi dành cho cư dân biên giới để buôn lậu, vận chuyển trái phép các mặt hàng có giá trị cao như: ngoại tệ, thuốc lá, điện thoại, thực phẩm đông lạnh. Đáng chú ý, các tỉnh miền Trung và biên giới Việt - Lào vẫn là điểm nóng của hoạt động vận chuyển pháo nổ, đường kính trắng và thuốc bảo vệ thực vật.

Bên cạnh đó, tuyến hàng không ghi nhận sự gia tăng cả về số vụ (105 vụ, tăng 39 vụ so với tháng trước) và tính chất phức tạp. Với trị giá hàng vi phạm ước tính lên tới 122 tỷ đồng, các đối tượng thường lợi dụng loại hình phi mậu dịch, ký gửi hàng hóa, sử dụng giấy tờ tùy thân giả và địa chỉ không có thật để che giấu hành vi vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ, ma túy qua các sân bay quốc tế và dịch vụ chuyển phát nhanh.

Theo ghi nhận, các đối tượng thường giấu vàng và ngoại tệ trong hành lý cá nhân, trong hầm xe hoặc trên người khi di chuyển qua cửa khẩu. Trên các chuyến bay quốc tế về Nội Bài và Tân Sơn Nhất, đặc biệt là các chuyến từ Đài Loan (Trung Quốc) về Việt Nam, tình trạng giấu vàng trong người và hành lý xách tay tăng mạnh.

Song song đó, hoạt động lợi dụng loại hình trung chuyển, chuyển khẩu, quá cảnh để đưa hàng giả và hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ vào Việt Nam vẫn tiếp diễn phức tạp. Thủ đoạn phổ biến là khai báo không đúng hoặc cố tình bỏ trống phần nhãn hiệu, trộn hàng vi phạm với hàng hợp pháp, hoặc lợi dụng thủ tục đơn giản của hàng quá cảnh để che giấu nguồn gốc.

Theo thống kê của Cục Hải quan, trên tuyến đường biển, số vụ vi phạm chiếm tỷ trọng lớn nhất. Trong tổng cộng gần 1.800 vụ vi phạm được phát hiện vào tháng 10/2025, có hơn một nửa xảy ra tại các cảng biển lớn. Nhiều vụ liên quan đến nhập khẩu hàng hóa không đạt tiêu chuẩn, sai nhãn mác; thậm chí phát hiện cả các lô hàng đã qua sử dụng như quần áo cũ, đồ gia dụng và máy móc thuộc diện cấm nhập khẩu tại cảng Hải Phòng.

Kiểm đếm ma túy trong một vụ án

Tăng cường công tác kiểm soát

Với vai trò là Cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo 389 Bộ Tài chính, Cục Hải quan đang tích cực kiện toàn bộ máy và tăng cường hợp tác quốc tế, điển hình là việc trao đổi thông tin với Hải quan Campuchia và chuẩn bị tổng kết Chiến dịch Con Rồng Mê-kông giai đoạn VII. Đặc biệt, ngành Hải quan đã chính thức ban hành Kế hoạch cao điểm chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trước, trong và sau Tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026; đồng thời huy động tối đa lực lượng để bảo đảm an ninh kinh tế và trật tự xã hội.

Kết quả trong toàn ngành (từ ngày 15/9 đến 14/10/2025) đã xử lý 1.793 vụ vi phạm, trị giá hàng hóa ước tính 1.856 tỷ đồng, thu nộp ngân sách Nhà nước 46,1 tỷ đồng. Lũy kế từ cuối năm 2024 đến nay, Hải quan đã xử lý 15.121 vụ với tổng trị giá hàng vi phạm lên tới 19.551 tỷ đồng, khởi tố 16 vụ và chuyển cơ quan khác khởi tố 100 vụ. Bên cạnh đó, công tác đấu tranh phòng, chống ma túy cũng đạt được nhiều thành tích quan trọng. Trong tháng qua, lực lượng Hải quan đã chủ trì và phối hợp bắt giữ 13 vụ, thu giữ gần 25kg ma túy các loại.

Trước những diễn biến phức tạp về tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, Cục Hải quan đã ban hành nhiều văn bản cảnh báo, tăng cường, hướng dẫn nghiệp vụ, như: tăng cường ngăn chặn, phát hiện và xử lý đường nhập lậu; về tình hình sản xuất, mua bán và vận chuyển ma túy khu vực Mỹ - Latinh... Chỉ đạo các Chi cục Hải quan khu vực rà soát, xây dựng, tổ chức tự kiểm tra công tác nghiệp vụ kiểm soát Hải quan nhằm tăng cường công tác kiểm soát hải quan, chống buôn lậu; nâng cao hiệu quả, đẩy nhanh tiến độ lập hồ sơ nghiệp vụ kiểm soát hải quan.

Theo Cục PCMT&TP, BĐBP, các đường dây buôn lậu và vận chuyển trái phép vàng có sự móc nối chặt chẽ trong - ngoài biên giới. Thủ đoạn ngày càng tinh vi và có tổ chức, đó là hoạt động theo đường dây, chia nhỏ công đoạn vận chuyển; cất giấu vàng trên người, trong phương tiện, hoặc ngụy trang trong hàng hóa xuất - nhập khẩu.

Chống buôn lậu trên biển

Không chỉ vậy, đối tượng buôn lậu còn lợi dụng chính sách thương mại và cư dân biên giới, thuê người địa phương giấu vàng, ngoại tệ vào hàng trao đổi và khai thác sơ hở trong tuần tra, kiểm soát để đưa hàng qua đường mòn, lối mở. Hàng hóa sau đó được chuyển về doanh nghiệp, tiệm vàng và cơ sở chế tác mỹ nghệ trong nước để tiêu thụ, làm gia tăng thách thức cho công tác quản lý và xử lý.

Ông Phan Quốc Đông, Phó Chi cục trưởng Chi cục Điều tra chống buôn lậu (Cục Hải quan) nhận định, thủ đoạn buôn lậu ngày càng tinh vi, buộc các lực lượng chức năng phải thích ứng linh hoạt và tăng cường kiểm soát rủi ro. Trong bối cảnh giao thương, lưu lượng hàng hóa và hành khách tăng mạnh qua các cửa khẩu đường không, đường bộ, đường biển, việc lựa chọn kiểm tra trọng điểm là cần thiết. Tuy nhiên, các đối tượng buôn lậu lợi dụng, tính toán các cung đường để né tránh, nhờ người có thân nhân tốt để né tránh sự giám sát của Hải quan và lực lượng chức năng.

Trước nguy cơ buôn lậu, vận chuyển trái phép vàng gia tăng do biến động giá, thời gian qua, cơ quan Hải quan cũng triển khai loạt biện pháp kiểm soát chặt chẽ tại các cửa khẩu. Trọng tâm là tăng cường tuần tra, kiểm tra sau thông quan, soi chiếu lô hàng rủi ro cao, kiểm soát hành lý hành khách và hàng chuyển phát nhanh từ quốc gia trọng điểm.

Ngoài ra, Hải quan sẽ mở chuyên đề kiểm tra các doanh nghiệp nhập khẩu vàng phục vụ sản xuất, gia công xuất khẩu để ngăn chặn tình trạng thẩm lậu, lợi dụng chính sách; đồng thời đẩy mạnh phối hợp liên ngành, trao đổi thông tin với các cơ quan trong và ngoài nước để đấu tranh các đường dây buôn lậu vàng xuyên biên giới.

TRÚC GIANG - VĂN HÙNG