Quyết liệt tháo gỡ một 'điểm nghẽn'

Đây là hệ quả tích tụ nhiều năm từ nhiều nguyên nhân, trong đó nổi bật là mật độ phương tiện giao thông quá lớn và hàng trăm cơ sở sản xuất đan xen trong khu dân cư.

Thực trạng trên cho thấy, ô nhiễm không khí không chỉ là vấn đề môi trường, mà còn là thách thức phát triển, rào cản thu hút đầu tư, nguyên nhân làm gia tăng bệnh tật và chi phí y tế, và là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng đời sống.

Điều đáng mừng là Thành phố đã quan tâm đặc biệt đến vấn đề này, xác định đây là một trong những “điểm nghẽn” phát triển chủ yếu phải tập trung mọi nguồn lực để tháo gỡ. Một trong những bước đi quan trọng và có tầm nhìn dài hạn là chủ động nghiên cứu, xác định và đang từng bước triển khai vùng phát thải thấp (LEZ) - một mô hình đã chứng minh hiệu quả vượt trội tại nhiều đô thị lớn trên thế giới như London, Berlin hay Seoul.

Việc nhận diện rõ các khu vực nội đô có mật độ dân cư cao, mức phát thải lớn và khả năng khuếch tán thấp để hạn chế các phương tiện gây ô nhiễm là hướng đi đúng đắn, kịp thời. Đây không chỉ là biện pháp kỹ thuật, mà còn thể hiện quyết tâm chính trị mạnh mẽ của Thành phố trong việc thay đổi cấu trúc và thói quen di chuyển của người dân theo hướng xanh - sạch - bền vững.

Sự kiện HĐND Thành phố Hà Nội chính thức thông qua Nghị quyết mới về việc thực hiện vùng phát thải thấp (Low Emission Zone - LEZ) đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong chiến lược kiểm soát khí thải.

Song hành với đó, Hà Nội cũng đã đề xuất lộ trình hỗ trợ chuyển đổi phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang xe điện, xe sử dụng năng lượng sạch; trong đó đặc biệt quan tâm đến các đối tượng yếu thế, hộ nghèo, hộ cận nghèo. Đây sẽ là cú hích quan trọng nhằm giảm nguồn phát thải giao thông - nguồn ô nhiễm chính chiếm tới 70% tổng lượng phát thải đô thị.

Bên cạnh đó, một giải pháp căn cơ không kém là di dời các cơ sở sản xuất, nhà máy gây ô nhiễm ra khỏi nội đô. Việc này không chỉ cải thiện môi trường mà còn giải phóng quỹ đất quý giá cho không gian xanh, công trình công cộng và trường học - những yếu tố ngày càng thiếu ở khu vực trung tâm.

Tuy nhiên, để các giải pháp này thực sự phát huy hiệu quả, Hà Nội cần triển khai những hướng đi mạnh mẽ và quyết liệt hơn. Trong đó, Thành phố cần tăng cường hệ thống quan trắc và công bố dữ liệu theo thời gian thực, giúp người dân điều chỉnh sinh hoạt và tạo sức ép minh bạch với các nguồn gây ô nhiễm. Đồng thời, việc cải tạo, mở rộng không gian xanh và mặt nước là rất cần thiết, bởi cây xanh là “máy lọc không khí” tự nhiên rẻ và hiệu quả nhất. Thủ đô cần thêm công viên, vườn hoa nhỏ xen kẽ trong từng cộng đồng dân cư, từng ngôi nhà, từng công sở.

Quy hoạch giao thông công cộng cần được tập trung theo hướng ưu tiên tăng tốc đầu tư hệ thống metro, BRT, tổ chức giao thông thông minh, hạn chế xe cá nhân vào giờ cao điểm tại khu vực nội đô. Kiểm soát nghiêm hoạt động xây dựng, yêu cầu che chắn, tưới ẩm, xử lý vật liệu thải; đồng thời xử phạt nặng những công trình vi phạm gây bụi, tình trạng đổ trộm phế thải… Các cấp, các ngành cần đẩy mạnh tuyên truyền thay đổi thói quen nhằm hạn chế đốt rơm rạ, đốt rác tự phát...

Ô nhiễm không khí là bài toán nan giải, nhưng không phải không thể giải quyết. Hà Nội đã đi những bước đầu tiên đúng hướng, nhất là với các chính sách về vùng phát thải thấp và lộ trình chuyển đổi phương tiện. Điều cần lúc này là sự kiên định, quyết liệt và đồng thuận xã hội. Bởi nỗ lực làm sạch bầu không khí không chỉ là trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền, mà là hành trình chung của cả cộng đồng.

Minh Nguyệt