Rạn san hô nhân tạo 45 tấn: Cách nghệ thuật điêu khắc tạo ra môi trường sống mới cho sinh vật biển

Công trình khổng lồ này không chỉ là một tuyệt tác nghệ thuật mà còn đóng vai trò môi trường sống nhân tạo, góp phần thúc đẩy sự tái sinh của hệ sinh thái biển địa phương.

Ocean Gaia - lời ca tụng về Mẹ Thiên nhiên

Ocean Gaia được lắp đặt vào giữa tháng 10.2025, ở độ sâu khoảng 5 mét dưới mặt nước, gần bờ đảo Tokunoshima và được cố định trong rạn san hô viền ngoài khơi. Tác phẩm có quy mô ấn tượng, nặng hơn 45 tấn và rộng 5,5 mét.

Tác phẩm mang tên Ocean Gaia, là “đứa con tinh thần” của nghệ sĩ kiêm nhà bảo tồn nổi tiếng Jason deCaires Taylor

Dù Ocean Gaia có trọng lượng khổng lồ song Jason deCaires Taylor vẫn tạo nên một tác phẩm toát lên sự thanh bình và nhẹ nhàng. Tác phẩm mô tả chân dung thanh thản của một người phụ nữ, trong tư thế nằm nghỉ, ôm lấy bụng bầu - biểu tượng cho sức mạnh mẫu tính của đại dương.

Hình khối của bức tượng được thiết kế dựa trên đặc trưng tự nhiên và văn hóa địa phương. Những đường cong uyển chuyển mô phỏng vòng tròn cát tinh xảo do cá nóc chấm trắng Nhật Bản (Torquigener albomaculosus) tạo ra - hình ảnh biểu trưng cho chu kỳ tái sinh của sự sống.

Tác phẩm còn lấy cảm hứng từ núi Amagidake, dãy núi chạy dọc sống lưng đảo, được người dân gọi là nesugata-yama - “ngọn núi đang ngủ”, vì dáng núi gợi hình ảnh người phụ nữ mang thai.

Nghệ thuật và vai trò bảo tồn biển

Ocean Gaia được thiết kế với chức năng kép: vừa là tác phẩm nghệ thuật, vừa là chất xúc tác sinh thái.

Công trình hoạt động như rạn san hô và môi trường sống nhân tạo dưới biển, ở độ sâu khoảng 5 mét, gần bờ và gắn liền với rạn san hô viền tự nhiên, giúp thu hút sinh vật biển đến sinh sống. Các cạnh tượng được khoan lỗ và đục rỗng, tạo môi trường lý tưởng cho sinh vật biển cư trú và phát triển. Cấu trúc này giúp tác phẩm dần hòa nhập với rạn san hô tự nhiên, trở thành một phần của hệ sinh thái biển.

Jason deCaires Taylor - người nổi tiếng với việc tạo ra các rạn san hô nhân tạo qua nghệ thuật điêu khắc - chia sẻ: "Ocean Gaia thể hiện đại dương như một lực lượng mẫu tính rộng lớn, hít thở, đổi mới và chữa lành. Lấy cảm hứng từ thần thoại về Gaia - người mẹ nguyên thủy, tác phẩm phản ánh đại dương là nguồn gốc của sự sống và ý thức, là nơi mọi thứ khởi sinh".

Đảo Tokunoshima - nơi đặt Ocean Gaia - nổi tiếng với tỷ lệ sinh cao và số lượng lớn người sống thọ trên 100 tuổi, minh chứng cho lối sống gắn bó với thiên nhiên và phản ánh lối sống lành mạnh

Ý nghĩa sâu sắc: Tái sinh và kết nối văn hóa

Tâm điểm của Ocean Gaia là ý niệm tái sinh và chu kỳ tự nhiên, được thể hiện qua chính vị trí đặt tượng. Đảo Tokunoshima nổi tiếng với tỷ lệ sinh cao và số lượng lớn người sống thọ trên 100 tuổi, minh chứng cho lối sống gắn bó với thiên nhiên và phản ánh lối sống lành mạnh. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, nhiều thế hệ trẻ của Nhật Bản đã rời bỏ hòn đảo này để đến các khu đô thị và thành phố lớn.

Tác phẩm điêu khắc này xuất hiện như một lời nhắc nhở thế hệ trẻ nhớ và quay về với cội nguồn.

Trên Divemagazine, nghệ sĩ người Anh tuyên bố rằng tác phẩm này “nói về sự kết nối và lòng tôn kính, một lời nhắc nhở rằng đại dương không tách rời khỏi chúng ta, mà là một thực thể mà chúng ta hoàn toàn phụ thuộc vào”. Ông hy vọng khi con người ngắm nhìn tác phẩm, họ sẽ cảm nhận được ký ức nguyên sơ của việc được bao bọc trong làn nước - một trạng thái tĩnh lặng, thiền định, gợi nhắc về sự sáng tạo, sinh sôi và đại dương như chiếc nôi đầu tiên của sự sống.

Jason deCaires Taylor - nghệ sĩ người Anh cũng chính là người tiên phong khai sinh nghệ thuật điêu khắc dưới nước với công trình Molinere Underwater Sculpture Park - công viên điêu khắc đầu tiên trên thế giới, ra đời năm 2006 tại vịnh Molinere (Grenada, vùng Caribbean).

Công viên này gồm hơn 75 tác phẩm nhân hình được đặt ở độ sâu khoảng 5 mét dưới mặt biển, trải rộng trên diện tích hơn 800m², tổng khối lượng khoảng 15 tấn xi măng khô.

Ban đầu, khu vực này chỉ là vùng đáy cát cằn cỗi, nhưng nhờ sự xuất hiện của các bức tượng, nơi đây đã trở thành rạn san hô nhân tạo, giúp giảm áp lực du lịch lên các rạn tự nhiên và tạo môi trường cho sinh vật biển sinh sôi.

Nhật Hạ