Rau quả Việt tăng tốc xuất khẩu

Xuất khẩu rau quả đang đứng trước cơ hội vàng để cán mốc 10 tỷ USD. Ảnh: Chu Khôi

Có thể cán mốc 8,5 tỷ USD

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NNMT), kim ngạch xuất khẩu hàng rau quả tháng 10/2025 đạt 961 triệu USD. Trong 10 tháng đầu năm, Trung Quốc vẫn là thị trường lớn nhất của rau quả Việt Nam với tỷ trọng chiếm 62,9% tổng kim ngạch xuất khẩu. Tiếp theo là Mỹ (6,6%) và Hàn Quốc (3,9%). Trong nhóm 15 thị trường xuất khẩu lớn nhất, tăng trưởng mạnh nhất ghi nhận tại Malaysia (70,2%), trong khi Thái Lan giảm mạnh nhất (55,6%).

Tăng trưởng xuất khẩu rau quả thời gian qua được đóng góp chủ yếu bởi các nhóm trái cây chiến lược như sầu riêng, chuối, xoài, mít, dừa, bưởi. Trong đó, sầu riêng được xem là “ngôi sao của ngành” khi duy trì vai trò mặt hàng xuất khẩu chủ lực.

Không chỉ sầu riêng, nhiều mặt hàng khác cũng ghi nhận tăng trưởng tích cực như thanh long, chuối, xoài, mít, dừa… Đáng chú ý, vải thiều là điểm sáng trong năm 2025, trị giá xuất khẩu trong 3 quý đầu năm đạt 73 triệu USD, tăng 312,1% so với cùng kỳ năm trước.

Không chỉ phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc, rau quả Việt Nam đang mở rộng sang các thị trường khó tính như Mỹ, Nhật Bản, Canada và Australia. Đặc biệt, việc bưởi Việt Nam chính thức được Australia chấp thuận nhập khẩu là dấu mốc quan trọng, chứng minh năng lực tuân thủ tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, mã số vùng trồng và truy xuất nguồn gốc. Đây được xem là bước đệm để nhiều loại trái cây Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào các thị trường khó tính khác.

Với việc kim ngạch xuất khẩu rau quả những tháng cuối năm vẫn đang duy trì ở mức rất cao (từ tháng 8 đến nay luôn ở mức trên 900 triệu USD), theo các chuyên gia, xuất khẩu rau quả cả năm có thể đạt mốc 8,5 tỷ USD.

“Nếu duy trì kim ngạch trên 900 triệu USD/tháng trong những tháng cuối năm, xuất khẩu rau quả hoàn toàn có thể đạt mốc 8,5 tỷ USD trong năm 2025. Thành công này khẳng định vị thế của Việt Nam trên bản đồ xuất khẩu rau quả thế giới, hướng tới phát triển bền vững và nâng cao thương hiệu nông sản quốc gia” - ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam nhận định.

Theo Đề án phát triển cây ăn quả chủ lực đến năm 2025 và 2030 của Bộ NNMT, mục tiêu đến năm 2025, diện tích cây ăn trái đạt 1,2 triệu ha, sản lượng đạt 14 triệu tấn, kim ngạch xuất khẩu trái cây đạt 5 tỷ USD. Đến 2030, mục tiêu kim ngạch trái cây đạt 6,5 tỷ USD. Với kết quả xuất khẩu hiện nay, ngành rau quả đã vượt xa mục tiêu đề ra cho năm 2030, để hướng tới mốc 10 tỷ USD trong 1-2 năm tới.

Chuẩn hóa nguồn nguyên liệu

Thực tế cho thấy, có được kết quả trên các doanh nghiệp (DN) đã tăng cường ứng dụng công nghệ cao, tuân thủ quy định về truy xuất nguồn gốc, mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói, tạo điều kiện mở rộng xuất khẩu sang nhiều quốc gia. Dự báo từ nay đến cuối năm, các mặt hàng chính như sầu riêng, thanh long, bưởi sẽ có tốc độ tăng trưởng cao để phục vụ nhu cầu lễ hội và Tết Nguyên đán ở nhiều quốc gia châu Á.

Theo Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ NNMT), Việt Nam hiện có 24 phòng kiểm nghiệm được Tổng cục Hải quan Trung Quốc công nhận, với tổng công suất khoảng 3.200 mẫu/ngày, đủ đáp ứng nhu cầu thực tế. Nhờ vậy, xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc, thị trường tiêu thụ lớn nhất, vẫn thông suốt tại các cửa khẩu chính.

Theo ông Ngô Xuân Nam - Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam, yếu tố quan trọng giúp ngành rau quả Việt Nam gia tăng thị phần xuất khẩu nhanh trong những năm qua là quá trình chuẩn hóa vùng nguyên liệu. Từ năm 2022, Đề án thí điểm phát triển vùng nguyên liệu tập trung được triển khai nhằm tạo sự đồng bộ về tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, đảm bảo truy xuất nguồn gốc. Tuy nhiên, sản xuất nhỏ lẻ và liên kết chuỗi vẫn là thách thức. Trong bối cảnh đó, chính sách mới của Trung Quốc là Nghị định 280 (có hiệu lực từ ngày 1/6/2026) được đánh giá là cơ hội và cũng là phép thử lớn. Để mở rộng thị phần, DN Việt cần tuân thủ nghiêm ngặt tiêu chuẩn kiểm dịch, bao bì và truy xuất nguồn gốc.

Cùng với thị trường Trung Quốc, Mỹ là thị trường nhiều tiềm năng nhưng cũng đầy thách thức do chi phí logistics cao, khiến trái cây tươi Việt Nam khó cạnh tranh với Mexico, Canada, Chile hay Peru. Vì vậy, hướng đi chiến lược được khuyến nghị là đẩy mạnh xuất khẩu rau quả chế biến sâu, kéo dài thời gian bảo quản, thuận tiện vận chuyển và phù hợp thị hiếu tiêu dùng tiện lợi của người dân Mỹ. Đây cũng là xu hướng mà nhiều DN Việt đang đầu tư mạnh nhằm nâng giá trị gia tăng và phát triển bền vững.

Có thể thấy từ đà tăng trưởng ổn định, sự chủ động thích ứng với quy định mới và định hướng chuẩn hóa vùng nguyên liệu, ngành rau quả Việt Nam đang đứng trước cơ hội vàng để cán mốc 10 tỷ USD xuất khẩu.

Lê Bảo