Sẽ tăng quyền cho VAMC trong xử lý nợ xấu

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa có bản tiếp thu, giải trình ý kiến góp ý của các đơn vị liên quan ngoài NHNN về hồ sơ xây dựng Thông tư thay thế Thông tư số 19/2013/TT-NHNN (Thông tư 19) và Thông tư số 33/2016/TT-NHNN về việc mua, bán và xử lý nợ xấu của Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC).

Trao thêm quyền cho VAMC

Theo Ngân hàng Nhà nước, dự thảo Thông tư mới kế thừa và cập nhật các quy định hiện hành tại Thông tư 19, đã được sửa đổi, bổ sung qua nhiều lần để phù hợp với Nghị định mới thay thế Nghị định số 53/2013/NĐ-CP và Luật số 68/2025/QH15.

VAMC sẽ chủ động quyết định việc mua nợ. Ảnh tư liệu.

Dự thảo cũng chuẩn hóa thuật ngữ, thay cụm từ “tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài bán nợ” bằng “tổ chức bán nợ”; thay cụm từ “phương án sản xuất, kinh doanh, dự án đầu tư có hiệu quả” bằng “khả thi” để thống nhất với Nghị định mới.

Đồng thời, bổ sung quy định làm rõ khái niệm “trái phiếu đặc biệt” và sửa đổi tên gọi, chức năng các đơn vị thuộc Ngân hàng Nhà nước cho phù hợp với cơ cấu tổ chức hiện tại (Cục Quản lý, giám sát các tổ chức tín dụng thay cho Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng).

Ngoài ra, dự thảo điều chỉnh thẩm quyền quyết định từ Chính phủ sang Thống đốc Ngân hàng Nhà nước trong một số nội dung, đồng thời loại bỏ cụm từ “theo đề nghị của Công ty Quản lý tài sản” để phản ánh đúng quy trình xử lý nợ xấu đối với các tổ chức tín dụng yếu kém do Ngân hàng Nhà nước xem xét, chỉ đạo.

Các quy định chi tiết khác liên quan đến việc phát hành trái phiếu đặc biệt, mua bán nợ theo giá trị thị trường, phạm vi và đối tượng áp dụng cũng được rà soát, sửa đổi để đảm bảo tính thống nhất và đồng bộ với hệ thống pháp luật hiện hành...

Không nới quy định chia cổ tức khi nắm trái phiếu đặc biệt trên 5 năm

Nhiều nội dung được Ngân hàng Nhà nước tiếp thu và chỉnh sửa trong dự thảo Thông tư. Đơn cử, trong văn bản góp ý gửi đến Ngân hàng Nhà nước, Ngân hàng Hợp tác xã (Co-opBank) kiến nghị, Co-op Bank và quỹ tín dụng nhân dân có cơ chế quy định riêng về giá trị khoản nợ xấu bán cho VAMC do tính đặc thù tổ chức tín dụng là hợp tác xã. Theo đó, giá trị ghi sổ số dư nợ gốc của khoản nợ xấu hoặc các khoản nợ xấu của một khách hàng vay hoặc các khoản nợ xấu của một nhóm khách hàng vay không thấp hơn 1 tỷ đồng với nhóm khách hàng vay và khách hàng vay là tổ chức; không thấp hơn 500 triệu đồng với khách hàng vay là cá nhân.

"Ngân hàng Hợp tác xã và quỹ tín dụng nhân dân chủ yếu cho vay đối với các khách hàng, nhóm khách hàng có giá trị nhỏ" - Co-opBank lý giải.

Tiếp thu đề nghị này, cơ quan soạn thảo bổ sung một khoản quy định đối với khoản nợ của Ngân hàng Hợp tác xã và quỹ tín dụng nhân dân.

Góp ý đối với quy định tại Điều 39 về xử lý và bán tài sản bảo đảm của các khoản nợ xấu đã mua, ABBank kiến nghị, ngoài các các nội dung đề cập trong dự thảo, VAMC cần trao đổi trước với tổ chức tín dụng bán nợ về các nội dung khác liên quan đến xử lý tài sản bảo đảm, như: lựa chọn tổ chức định giá, lựa chọn tổ chức khác bán đấu giá, giảm giá bán, quyết định bán đấu giá trong trường hợp chỉ có 1 người tham gia đấu giá, giá trị nhận cấn trừ nợ... Tuy nhiên, trường hợp hai bên không thống nhất quan điểm thì xử lý như thế nào, ABBank đặt vấn đề.

Tiếp thu nội dung này, Ngân hàng Nhà nước làm rõ thêm, trường hợp tổ chức tín dụng có văn bản không thống nhất với VAMC, thì VAMC phải trao đổi lại cho đến khi thống nhất hoặc không thực hiện xử lý tài sản. Về nguyên tắc, VAMC phải trao đổi với tổ chức tín dụng bán nợ, trường hợp tổ chức tín dụng không thống nhất hoặc không trả lời sau thời hạn 20 ngày làm việc kể từ ngày VAMC có văn bản, VAMC quyết định và chịu trách nhiệm về việc xử lý tài sản bảo đảm.

Bên cạnh các nội dung được tiếp thu, cũng có nhiều đề nghị không được chấp thuận do không phù hợp với các quy định pháp lý, hoặc gây rủi ro cho hệ thống tài chính.

Đơn cử, tại điểm e khoản 4 Điều 59 Dự thảo Thông tư quy định: “Tổ chức tín dụng Việt Nam bán nợ nhận trái phiếu đặc biệt có thời hạn trên 5 năm hoặc tổ chức tín dụng Việt Nam được Ngân hàng Nhà nước chấp thuận việc gia hạn thời hạn trái phiếu đặc biệt không được chia cổ tức để tạo nguồn xử lý nợ xấu cho đến khi trái phiếu đặc biệt có thời hạn trên 5 năm hoặc trái phiếu đặc biệt đã gia hạn được thanh toán”.

Góp ý về quy định này, Công ty Tài chính Tổng hợp Cổ phần Điện lực (EVF), Hiệp hội Ngân hàng và VPBank cùng cho rằng, nguồn xử lý nợ xấu đối với các khoản nợ đã bán cho công ty quản lý tài sản phụ thuộc vào kết quả thu nợ và kết quả trích lập dự phòng trái phiếu đặc biệt tương ứng.

Theo quy định tại Điều 52 dự thảo, kỳ hạn trái phiếu là một trong các cơ sở nhằm xác định mức trích lập dự phòng tối thiểu. Vì vậy, trong trường hợp tổ chức tín dụng chủ động trích lập dự phòng cao hơn mức tối thiểu, thì giá trị đã trích lập dự phòng lũy kế lớn hơn hoặc bằng mức trích của trái phiếu đặc biệt đó khi tính theo kỳ hạn 5 năm đã đảm bảo tính thận trọng để xem xét cho phép tổ chức tín dụng được chia cổ tức.

Không tiếp thu góp ý trên, Ngân hàng Nhà nước cho rằng, chỉ có tổ chức tín dụng đang thực hiện phương án cơ cấu lại hoặc gặp khó khăn về tài chính, không đủ khả năng tài chính trích lập dự phòng rủi ro đầy đủ cho khoản nợ xấu trong vòng 5 năm mới được Ngân hàng Nhà nước xem xét chấp thuận việc bán nợ xấu cho VAMC bằng trái phiếu đặc biệt có thời hạn trên 5 năm.

"Khi tổ chức tín dụng trích lập dự phòng rủi ro đầy đủ cho khoản nợ xấu đã bán cho VAMC, thì trái phiếu đặc biệt đã đến hạn thanh toán theo quy định tại Điều 46 (nay là Điều 47) của dự thảo Thông tư" - Ngân hàng Nhà nước nêu rõ./.

Tú Anh