Siết chặt hoạt động đào tạo bán hàng đa cấp

Bức tranh đào tạo bán hàng đa cấp hiện nay

Theo quy định, người tham gia bán hàng đa cấp sẽ được đào tạo về các nội dung cơ bản như: pháp luật về bán hàng đa cấp, đạo đức kinh doanh, quy tắc hoạt động và kế hoạch trả thưởng, với thời lượng tối thiểu 8h, do doanh nghiệp hoặc cơ sở đào tạo được ủy quyền tổ chức, để nắm rõ các quy định pháp luật liên quan; hiểu và tuân thủ các chuẩn mực đạo đức trong hoạt động; nắm vững nội dung hợp đồng tham gia, quy tắc hoạt động của doanh nghiệp và kế hoạch trả thưởng. Người tham gia bán hàng đa cấp phải tham gia và hoàn thành chương trình đào tạo cơ bản theo quy định. Sau khi hoàn thành chương trình đào tạo cơ bản và ký cam kết, doanh nghiệp sẽ cấp thẻ thành viên miễn phí cho người tham gia.

Hiện nay, những buổi đào tạo trong các hệ thống bán hàng đa cấp bất hợp pháp và biến tướng.

Ảnh minh họa - KT

Một trong những chiến lược thao túng thường được sử dụng nhất là tạo dựng giấc mơ làm giàu nhanh chóng. Trong các buổi đào tạo thường tôn vinh một cách khoa trương những “tấm gương” thành công của người tham gia bán hàng đa cấp, chỉ vài tháng tham gia hoạt động đã mua nhà, xe hơi, đi du lịch nước ngoài. Những “tấm gương” này được xem như minh chứng cho tiềm năng vô hạn và hệ thống đem lại.

Các đối tượng còn dùng nghệ thuật thao túng tâm lý trong các buổi đào tạo bán hàng đa cấp. Các thành viên được yêu cầu tham gia những buổi hội thảo kéo dài, trong không gian đóng kín. Sự kích thích liên tục từ âm thanh, ánh sáng cộng với sự tán dương từ người khác khiến người tham gia cảm thấy hưng phấn và mất đi khả năng tư duy logic, suy nghĩ độc lập và dễ bị thuyết phục. Vì thế, họ dễ dàng tin tưởng vào những lời hứa hẹn về cơ hội làm giàu, mà không đủ tỉnh táo để xem xét các rủi ro tiềm ẩn.

Các hệ thống đa cấp thường áp dụng chiến thuật thao túng cảm xúc để tạo áp lực thành công, khiến người tham gia cảm thấy sợ hãi, lo lắng rằng họ đang bỏ lỡ một cơ hội ngàn năm có một, thúc đẩy người tham gia hành động ngay lập tức, dễ dàng đưa ra quyết định thiếu cân nhắc. Trong các buổi đào tạo đa cấp còn xây dựng niềm tin tuyệt đối vào hệ thống và những người đứng đầu. Các thành viên mới thường được yêu cầu “làm theo mà không đặt câu hỏi” với lý do là: Những người thành công đã chứng minh hiệu quả của mô hình.

Ngoài ra, một kỹ thuật thao túng tâm lý khác là sử dụng cảm giác tội lỗi để ép buộc người tham gia tiếp tục đầu tư, rằng nếu không đạt được thành công thì không chỉ là thất bại cá nhân mà còn ảnh hưởng đến gia đình, bạn bè và những người đã tin tưởng họ. Cảm giác tội lỗi này khiến người tham gia không dám từ bỏ hoặc thậm chí tiếp tục đầu tư thêm để tránh cảm giác đang phụ lòng những người xung quanh.

Đó chỉ là một vài trong số các phương pháp thao túng tâm lý khiến người tham gia bị cuốn vào mô hình kinh doanh đa cấp một cách mù quáng. Để tránh bị lừa đảo và mắc kẹt trong vòng xoáy của đa cấp, các chuyên gia tâm lý đưa ra lời khuyên, người dân cần tỉnh táo, tìm hiểu kỹ trước khi tham gia và luôn đặt ra những câu hỏi thực tế về rủi ro tiềm ẩn.

Bảo vệ uy tín của doanh nghiệp bằng cách tuân thủ quy định về đào tạo

Theo bà Hoàng Thị Thu Trang, Phó trưởng Ban Quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp, Ủy ban cạnh tranh Quốc gia (Bộ Công Thương) vấn đề đào tạo cơ bản rất quan trọng đối với hoạt động của doanh nghiệp bởi có những quy định gắn trách nhiệm giữa doanh nghiệp và người tham gia bán hàng đa cấp, tức là những hành vi mà người tham gia bán hàng đa cấp thực hiện tại trụ sở chính, chi nhánh, địa điểm kinh doanh hay là tại hội nghị, hội thảo đào tạo thì doanh nghiệp sẽ bị quy trách nhiệm và doanh nghiệp sẽ không thể chối bỏ được trách nhiệm này.

Bộ Công Thương đã xây dựng Dự thảo Nghị định về quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp, trong đó có đề cập đến vấn đề đào tạo bán hàng đa cấp. Bà Hoàng Thị Thu Trang cho biết: “Việc đào tạo cơ bản quan trọng đối với hoạt động của doanh nghiệp kinh doanh theo phương thức đa cấp như vậy, nhưng trên thực tế, các doanh nghiệp lại thường đào tạo theo kiểu đối phó. Bởi thế, trong Dự thảo này đưa ra một số giải pháp chấn chỉnh tình trạng đào tạo hình thức trong hoạt động bán hàng đa cấp. Theo đó, vẫn cho phép đào tạo từ xa nhưng bổ sung thêm một số quy định siết chặt hơn, ví dụ như yêu cầu mỗi cuộc đào tạo từ xa phải quay video toàn bộ quá trình đào tạo, hoặc là có những cơ sở bằng chứng để cơ quan chức năng có thể kiểm tra việc đào tạo đấy có đúng là đã diễn ra trên thực tế hay không”.

Liên quan đến việc đào tạo bán hàng đa cấp, TS. Nguyễn Ngọc Quyên, Trưởng bộ môn Luật Cạnh tranh và Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Khoa Pháp luật kinh tế, Trường Đại học Luật Hà Nội cho rằng, vấn đề đào tạo là một bước tiến quan trọng trong Dự thảo Nghị định lần này, bởi pháp luật không chỉ điều chỉnh hành vi mà còn định hướng nhận thức. Do đó, khi được đào tạo nghiêm túc và đầy đủ thì người tham gia cũng sẽ nhận thức được quyền và nghĩa vụ của mình, từ đó tránh các khiếu nại và tranh chấp về sau. "Theo tôi, những doanh nghiệp bán hàng đa cấp nên chuyển từ mô hình đào tạo thủ tục sang đào tạo giá trị thật", TS. Nguyễn Ngọc Quyên nêu ý kiến.

Bà Cao Thị Minh Hiền, Trưởng phòng pháp lý Công ty TNHH Nu Skin Enterprises Việt Nam cho rằng, những công ty muốn hoạt động tại thị trường Việt Nam sẽ không coi quy định về đào tạo cơ bản đối với người tham gia bán hàng đa cấp là một gánh nặng, mà sẽ xem đây là một trong những bước tiến của cơ quan làm luật, minh bạch và rõ ràng hơn trong quá trình đào tạo quy định pháp luật cho nhà phân phối mới tham gia vào công ty. Và trên thực tế, Nu Skin Enterprises Việt Nam hoàn toàn sẵn lòng để có thể đáp ứng được những quy định pháp luật hiện nay.

Ngay từ ban đầu khi một người mới tham gia bán hàng đa cấp, Nu Skin Enterprises Việt Nam sẽ bắt buộc người đó phải tuân thủ và hoàn tất chương trình đào tạo cơ bản do pháp luật Việt Nam quy định. Ngoài ra, Nu Skin Enterprises Việt Nam xem việc giáo dục, đào tạo nhà phân phối là nền tảng đầu tiên để nhà phân phối đó có thể hoạt động cùng công ty trong một quá trình bền vững và lâu dài. Trong suốt quá trình hoạt động, Nu Skin Enterprises Việt Nam liên tục thông tin, cập nhật các quy định cho nhà phân phối trên những kênh chính thức của công ty như: thư điện tử, poster, những buổi hội nghị đào tạo. Ngoài ra, công ty cũng phát triển những video ngắn trên những kênh truyền thông chính thức của công ty để có thể thường xuyên nhắc nhở cho nhà phân phối về những quy định pháp luật hiện nay. Nu Skin Enterprises Việt Nam luôn luôn nỗ lực để có thể đáp ứng được tất cả quy định hiện nay liên quan đến pháp luật về bán hàng đa cấp. Đây là một cách để công ty bảo vệ uy tín, niềm tin và thương hiệu của mình, đồng thời bảo vệ quyền lợi cho người tham gia bán hàng đa cấp và người tiêu dùng tại thị trường Việt Nam.

“Tuy nhiên, doanh nghiệp mong sẽ có một khoảng thời gian, một khoảng chuyển tiếp để doanh nghiệp có thể đáp ứng được quy định và sẽ không ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của công ty”, bà Cao Thị Minh Hiền bày tỏ.

Việc siết chặt đào tạo bán hàng đa cấp được đánh giá là mang đến những dấu hiệu tích cực để giúp người tham gia vào các mạng lưới bán hàng đa cấp có trách nhiệm hơn, có ý thức hơn với tất cả hành vi, hoạt động của mình trong thời gian tới.

CTV Nam Phương/VOV.VN