Sớm làm rõ nguyên nhân gây nứt, sụt lún đất tại Bắc Kạn

Những vết nứt ngày càng mở rộng trong nhà xưởng tuyển nổi của Công ty trách nhiệm hữu hạn thương mại dịch vụ Hoàng Nam. (Ảnh: TUẤN SƠN)

Theo Công ty trách nhiệm hữu hạn thương mại dịch vụ Hoàng Nam, từ tháng 12/2023, đơn vị đã phát hiện 3 vết nứt kéo dài từ khu đất của mỏ Ba Bồ của Công ty Trách nhiệm hữu hạn Ngọc Linh kéo dài sang xưởng tuyển của đơn vị. Chiều rộng khe nứt khoảng 0,5cm làm rạn nứt bờ tường xây bằng đá của công ty.

Đến ngày 15/11/2024, Công ty trách nhiệm hữu hạn thương mại dịch vụ Hoàng Nam kiểm tra, phát hiện 6 vết nứt, mỗi vết cách nhau từ 2 đến 3m theo hướng từ kè sân ga xưởng tuyển đến hết khu vực xưởng tuyển.

Tổng chiều dài các vết nứt hơn 84m với chiều rộng từ 2 đến 4cm. Các vết nứt làm rạn nứt nhiều đoạn bờ tường xây bằng đá, bê-tông. Khu vực xưởng tuyển nghiền bi bắt đầu có hiện tượng sụt lún. Dầm nhà tiền chế xưởng tuyển bị đứt gãy.

Giám đốc Công ty trách nhiệm hữu hạn thương mại dịch vụ Hoàng Nam Công Minh Tiến cho biết, từ ngày 16 đến ngày 18/11, tình trạng này càng gia tăng. Các vị trí nứt và sụt lún đã gia tăng hơn 110% so với những ngày trước đó. Thân đập hồ chứa bùn thải quặng đuôi của công ty cũng có dấu hiệu bị nứt. Công ty đã báo cáo lên Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Kạn đề nghị sớm điều tra nguyên nhân và có chỉ đạo sớm để giải quyết.

Theo quan sát tại hiện trường, chúng tôi nhận thấy, nhiều vị trí kè xây bằng đá hộc cũng bị nứt. Nhiều máy móc chế biến của Công ty trách nhiệm hữu hạn thương mại dịch vụ Hoàng Nam nặng vài chục tấn cũng bị xô lệch. Khu vực nghiền bi đã lún dần.

Do nhiều máy móc có trọng lượng nặng và cường độ hoạt động mạnh nên khi xây dựng nhà máy, Công ty trách nhiệm hữu hạn thương mại dịch vụ Hoàng Nam đã gia cố nền và các bờ kè bằng đá hộc, bê-tông rất kiên cố. Kè đá có độ dầy khoảng 1m nhưng nay cũng bị nứt.

Từ mốc ranh giới (cột bê-tông sơn đỏ) của mỏ chì, kẽm Ba Bồ đến xưởng tuyển của Công ty trách nhiệm hữu hạn thương mại dịch vụ Hoàng Nam chỉ khoảng hơn 10m. (Ảnh: TUẤN SƠN)

Nằm cách nhà máy chế biến của Công ty trách nhiệm hữu hạn thương mại dịch vụ Hoàng Nam chỉ vài chục mét là hệ thống các cửa lò đi vào hầm khai thác thuộc mỏ chì, kẽm Ba Bồ của Công ty trách nhiệm hữu hạn Ngọc Linh.

Theo Công ty trách nhiệm hữu hạn thương mại dịch vụ Hoàng Nam từ khi mỏ Ba Bồ đi vào khai thác thì tình trạng nứt, sụt này bắt đầu mới diễn ra.

Theo báo cáo của Sở Công thương Bắc Kạn, mỏ chì, kẽm Ba Bồ được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp phép từ năm 2019 cho Công ty trách nhiệm hữu hạn Ngọc Linh.

Mỏ có công suất khai thác hầm lò là 90.000 tấn/năm. Mỏ chính thức khai thác từ tháng 9/2021 và hiện đang có hoạt động khai thác ở 4 cửa lò.

Từ ranh giới mỏ Ba Bồ đến phân xưởng tuyển nổi 2 của Công ty trách nhiệm hữu hạn thương mại dịch vụ Hoàng Nam gần nhất là 13m. Độ sâu khai thác đến mặt bằng phân xưởng tuyển nổi 2 khoảng 30m.

Theo Công ty trách nhiệm hữu hạn Ngọc Linh, khu vực trung tâm mỏ Ba Bồ có nhiều đường lò cũ và khu vực này có điều kiện địa chất yếu, sập lở nên công ty phải khai thác xuống tầng sâu hơn.

Cũng theo Sở Công thương Bắc Kạn, hiện chưa xác định được nguyên nhân cụ thể gây ra tình trạng nứt đất và sụt lún này.

Để xác định nguyên nhân, hai công ty đã thống nhất đề nghị Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Kạn mời đơn vị thứ 3 có kinh nghiệm, chức năng thực hiện khảo sát, đánh giá nguyên nhân gây nứt đất, sụt lún để đề xuất giải pháp khắc phục. Kinh phí thực hiện do hai doanh nghiệp chi trả.

Thực tế, khu vực thôn Cốc Thử và một số thôn của xã Ngọc Phái những năm trước đã liên tục xảy ra tình trạng sụt lún đất, tạo hố sâu ở các khu ruộng của người dân.

Tuy nhiên, đây là lần đầu tiên xuất hiện tình trạng nứt đất, sụt lún trong khu vực mỏ Ba Bồ và nhà máy chế biến khoáng sản ở trên núi. Thân đập hồ chứa bùn thải quặng đuôi của Công ty trách nhiệm hữu hạn thương mại dịch vụ Hoàng Nam hiện bị nứt càng làm dấy lên mối lo cho cư dân sinh sống phía dưới.

Trước tình trạng này, ngày 11/12, Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Kạn Đinh Quang Tuyên đã ký văn bản hỏa tốc yêu cầu Công ty trách nhiệm hữu hạn Ngọc Linh tạm dừng hoạt động khai thác tại cửa lò L.1A, L.1B và L.4. Thực hiện đánh giá, lập báo cáo hiện trạng hoạt động khai thác gửi về Sở Công thương trước ngày 15/12.

Công ty trách nhiệm hữu hạn thương mại dịch vụ Hoàng Nam tạm dừng hoạt động phân xưởng tuyển nổi 2 và dừng vận hành hồ chứa bùn thải quặng đuôi số 2.

Hai công ty chủ động phối hợp với Sở Công thương và đơn vị liên quan tổ chức đánh giá, xác định nguyên nhân gây ra hiện tượng nứt đất, sụt lún và đề xuất giải pháp khắc phục.

Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Kạn giao Sở Công thương tổ chức lựa chọn đơn vị tư vấn có chức năng, kinh nghiệm để tham mưu cho tỉnh mời thực hiện khảo sát, đánh giá, xác định nguyên nhân.

Sớm xác định nguyên nhân để có giải pháp khắc phục là điều cần được làm ngay. Nhất là khi hậu quả của vụ vỡ đập hồ chứa bùn thải quặng đuôi tại xã Bản Thi, huyện Chợ Đồn từ tháng 9/2024 đến nay vẫn chưa khắc phục xong.

Báo Nhân Dân sẽ tiếp tục thông tin về sự việc này.

TUẤN SƠN