'Sự sống' trên tiểu hành tinh Ryugu chưa đủ làm sáng tỏ thuyết tha sinh

Sự sống trên Trái đất có bắt nguồn từ vũ trụ xa xôi

Các phân tử hữu cơ đã được phát hiện trong các đám mây phân tử lạnh và chúng ta thậm chí còn tìm thấy đường và axit amin, thứ được gọi là 'khối xây dựng sự sống', trong một số tiểu hành tinh.

Thuyết tha sinh là gì?

Các thành phần thô của sự sống rất phổ biến trong Vũ trụ. Thậm chí, các thiên thạch và sao chổi có thể đã gieo những thành phần thô của sự sống đó vào Trái đất. Ý tưởng này trước giờ vốn không gây tranh cãi. Nhưng có một ý tưởng còn đi xa hơn khi cho rằng Trái đất không chỉ được gieo những khối xây dựng sự sống mà còn được gieo luôn sự sống.

Nó được gọi là thuyết tha sinh và một nghiên cứu gần đây đã đưa ý tưởng này trở lại các vấn đề khoa học phổ biến. Nhưng nghiên cứu này tinh tế và thú vị hơn một số vấn đề trước đây.

Thuyết tha sinh trở nên phổ biến vào những năm 1800 và 1900 khi rõ ràng rằng sự sống đã xuất hiện rất sớm trên Trái đất. Ở quy mô địa chất, sự sống của tế bào xuất hiện ngay khi Trái đất đủ nguội để hỗ trợ nó.

Với sự phức tạp của DNA và các tế bào sống, làm sao một thứ như vậy có thể tiến hóa nhanh như vậy? Trong mô hình thuyết tha sinh, sự sống tiến hóa trong không gian hoặc trên một thế giới xa xôi nào đó rồi được đưa đến Trái đất nhờ trú ngụ bên trong các tiểu hành tinh hoặc sao chổi. Chúng ta biết rằng một số sinh vật có thể sống sót trong môi trường chân không khắc nghiệt ngoài không gian. Vì vậy có lẽ chính chúng ta có nguồn gốc ngoài hành tinh, ngoài Trái đất.

Có một lý do để tin điều này: Quá trình chuyển đổi từ hóa học hữu cơ sang hóa học sinh học có thể đòi điều kiện thích nghi đáng kể. Trong khi đó, sự sống dường như đột nhiên xuất hiện trên Trái đất. Bởi vậy, nếu không có ví dụ về sự sống ngoài Trái đất, chúng ta đơn giản chỉ là không biết mà thôi.

Thế nhưng, sự sống đi đến Trái đất thế nào lại là một vấn đề chưa thể giải thích rõ ràng. Trong khi sự sống có thể tồn tại trong không gian trong một thời gian giới hạn, thì nó không có khả năng tồn tại trong hàng triệu năm. Đó là khoảng thời gian mà một tiểu hành tinh phải trải qua để lang thang trong Hệ Mặt trời đến Trái đất, chứ đừng nói đến hàng tỉ năm để di chuyển giữa các hệ sao.

Tuy nhiên, một bước để chứng minh thuyết tha sinh sẽ là thu thập vật liệu từ một tiểu hành tinh và phát hiện ra rằng nó có sự sống. Đó chính xác là những gì nghiên cứu mới nhất này phát hiện ra.

Sự ngộ nhận từ tiểu hành tinh Ryugu

Tàu vũ trụ Hayabusa 2, được phóng vào năm 2014, đã hạ cánh trên một tiểu hành tinh nhỏ tên là Ryugu vào năm 2018 và đưa một mẫu vật liệu trở về Trái đất vào năm 2020. Mẫu vật được giữ vô trùng trong suốt thời gian, được niêm phong kín trong suốt hành trình trở về và chỉ được mở trong phòng sạch nitơ nguyên chất bằng thiết bị đã được khử trùng.

Mẫu vật được bảo đảm sạch và không bị ô nhiễm nhất có thể. Khi nhóm chuẩn bị một mẫu vật và quan sát dưới kính hiển vi điện tử, họ phát hiện thấy các thanh và sợi vật chất hữu cơ phù hợp với sự sống của vi khuẩn. Nói cách khác, nhóm đã tìm thấy sự sống trên một tiểu hành tinh. Nhưng thực ra chúng không phải vậy.

Một điều cần lưu ý là sự sống của vi khuẩn cực kỳ mạnh mẽ. Chúng tồn tại ở khắp mọi nơi và lan rộng nhanh chóng. Bạn có thể tìm thấy chúng trong lõi của các nhà máy điện hạt nhân, trong các lỗ thông hơi nhiệt nóng và trong phòng sạch nhất. Và ngay cả khi bạn khử trùng một thứ gì đó, sự sống của vi khuẩn vẫn sẽ tìm ra cách để tồn tại.

Khi nhóm nghiên cứu tìm thấy sự sống trên mẫu vật của họ, điều đầu tiên họ làm là tìm kiếm bằng chứng về sự ô nhiễm và có rất nhiều bằng chứng được tìm thấy. Đầu tiên, sự phân bố kích thước của các thanh và sợi hữu cơ được tìm thấy trong mẫu vật phù hợp với những thứ thường được lắng đọng bởi sự sống trên cạn.

Dữ liệu của họ cũng tìm thấy bằng chứng về thời kỳ tăng trưởng và suy giảm khoảng năm ngày, điều này cũng phù hợp với sự sống trên Trái đất. Nếu các mẫu vật Ryugu thực sự tiến hóa bên ngoài Trái đất, chúng sẽ tách biệt về mặt di truyền với chúng ta hàng triệu hoặc hàng tỉ năm. Kích thước và tốc độ tăng trưởng của chúng sẽ không khớp với các vi khuẩn thông thường của chúng ta. Vì vậy, lời giải thích tốt nhất là mẫu vật đã bị ô nhiễm mặc dù chúng ta đã nỗ lực hết mình.

Mặc dù nghiên cứu không ủng hộ mô hình thuyết tha sinh, nhưng nó cho chúng ta biết hai điều quan trọng. Đầu tiên là các quy trình khử trùng của chúng ta có thể không đầy đủ. Chúng ta có thể đã vô tình truyền sự sống đến Mặt trăng và sao Hỏa.

Thứ hai là các tiểu hành tinh có các vật liệu hữu cơ có thể duy trì sự sống cạn. Đó là tin tốt nếu chúng ta muốn định cư ở nơi khác trong Hệ Mặt trời. Sự sống trên Trái Đất có thể không bắt đầu trong không gian, nhưng rất có thể nó sẽ kết thúc ở đó.

Anh Tú