Sức hút từ 'Vườn đẹp, trang trại hiệu quả'

Mô hình nuôi thủy sản kết hợp trồng cây ăn quả dự thi ở hạng mục trang trại của thí sinh Nguyễn Văn Hùng, xã Tân Tiến.

Tại thôn Thế Giới, xã Đông Sơn, một khu vườn mẫu chỉ rộng gần 500m2, nhưng chủ vườn là ông Hà Đình Hường đã xây dựng thành khu sinh vật cảnh kết hợp các loại rau thơm gối lứa. Với bàn tay cần mẫn, người cán bộ hưu trí từng công tác ở HĐND huyện Đông Sơn cũ đã khéo léo bố trí các cây trồng nhiều tầng khác nhau để tận dụng mọi khoảng ánh sáng. Phần xa sân nhà, ông dành trồng hành, các loại cây gia vị với trình độ thâm canh cao, liên tục gối lứa quanh năm. Thực hành canh tác theo hướng hữu cơ để sản xuất sạch, ông còn đầu tư hệ thống tưới phun mưa hiện đại, chỉ cần một nút bật công tắc, cả khu vườn được tưới ẩm thay thế sức người. Một khoảng đất không lớn trước sân nhà, nhưng theo hạch toán của chủ vườn, mỗi năm có thể đem về thu nhập 40 - 50 triệu đồng cho gia đình, hơn hết là quỹ đất vườn nông thôn được khơi dậy.

Không cần đầu tư quá nhiều kinh phí, xong ông Hường đã vận hành sản xuất vườn đúng các tiêu chí của cuộc thi nên năm nay đã đạt giải nhất về hạng mục “Vườn đẹp”. Chủ vườn Hà Đình Hường chia sẻ: “Tôi biết cuộc thi “Vườn đẹp, trang trại hiệu quả” đã có từ những năm trước. Năm nay được vận động, tôi đã tham gia. Khi được phổ biến thể lệ, các tiêu chí chấm điểm, tôi đã đầu tư cải tạo vườn và phương thức canh tác theo hướng sản xuất sạch, bảo đảm tính hiệu quả. Tôi phải học hỏi và đầu tư áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào các khâu sản xuất, bố trí sắp xếp cây trồng hợp lý”.

Ngay từ đầu tháng 3/2025, ban tổ chức cuộc thi đã triển khai những khâu hồ sơ về cơ sở, phát động và tổ chức sơ loại, nhưng đến tận cuối tháng 11 mới “chốt” được 7 vườn, 15 trang trại đủ điều kiện thi vòng chung kết tại tỉnh. Năm nay, do không thể tổ chức được các vòng thi sàng lọc ở cấp cơ sở, nên từ nhiều tháng qua, Hội Làm vườn và Trang trại tỉnh phải nhờ một số thành viên của Hội Làm vườn và Trang trại các huyện, thị xã, thành phố trước đây đi khảo sát, giới thiệu và đến từng nhà vận động các chủ thể sản xuất tham gia cuộc thi. Sau đó, cán bộ Hội Làm vườn và Trang trại tỉnh cùng một số thành viên ban giám khảo đã phải “điền dã” đến các vườn, trại để khảo sát chất lượng, hiệu quả sản xuất để lựa chọn những mô hình đủ tiêu chí lên thi vòng chung kết cấp tỉnh. Một khó khăn khác không thể lường trước là nhiều vườn mẫu theo tiêu chí NTM và các trang trại hiệu quả, hiện đại đã được lựa chọn, nhưng Thanh Hóa gặp ảnh hưởng liên tiếp của nhiều cơn bão hồi giữa năm nên các mô hình chuẩn bị dự thi bị hư hại, cây cối gãy đổ, ngập úng và bị thiệt hại nặng nề.

Theo ông Võ Duy Sang, Chủ tịch Hội Làm vườn và Trang trại tỉnh Thanh Hóa, Trưởng Ban Tổ chức cuộc thi: “Năm nay là năm đặc biệt với những yếu tố đặc biệt. Để triển khai được cuộc thi, Tỉnh hội đã vận động mời 10 thành viên là cán bộ các huyện hội cũ đã nghỉ vào ban chủ nhiệm câu lạc bộ vườn trại của tỉnh. Các thành viên này chính là cầu nối để thông báo, vận động nhiều chủ cơ sở sản xuất tham gia. Ban đầu, chúng tôi đã khảo sát hơn 60 vườn và trang trại đủ tiêu chí, nhưng sau các đợt mưa bão vừa qua chỉ còn 22 mô hình còn đủ điều kiện đưa vào danh sách thi chung khảo. May mắn là, nhiều chủ vườn, trại đã rất hào hứng, vượt nhiều khó khăn hạn chế, đầu tư vườn, trại theo tiêu chí để tham gia cuộc thi”.

Khắc phục được nhiều điều kiện bất thuận, những ngày cuối tháng 11 vừa qua, vòng thi chung kết cuộc thi “Vườn đẹp, trang trại hiệu quả” năm 2025 đã được tổ chức tập trung ở cấp tỉnh. Các thí sinh trình bày phần thi thuyết trình những cách làm hay, hiệu quả, đồng thời trình chiếu video giới thiệu mô hình sản xuất của mình qua hàng loạt tiêu chí được ban giám khảo đưa ra từ đầu năm.

Các thành viên ban tổ chức, ban giám khảo cuộc thi “Vườn đẹp, trang trại hiệu quả” khảo sát thực tế ở trang trại nuôi ốc nhồi tại xã Lưu Vệ.

Thí sinh Nguyễn Thị Sanh, 70 tuổi, đến từ tổ dân phố 12, phường Quang Trung, chia sẻ: “Tôi có trang trại trồng cam canh lớn nhất ở vùng đồi Bỉm Sơn cũ, nay thuộc phường Quang Trung, kết hợp chăn nuôi và trồng một số cây ăn quả khác. Đến với cuộc thi, được nghe các thí sinh khác giới thiệu những cách làm hay, tôi “vỡ vạc” ra nhiều điều. Cuộc thi thực sự trở thành nơi giao lưu, học hỏi, chia sẻ những cách làm hay của những chủ trang trại như chúng tôi. Nó thực sự ý nghĩa, nhất là việc áp dụng các tiến bộ khoa học để đạt các tiêu chuẩn hữu cơ, VietGAP, Global GAP mà tôi đang hướng tới”.

Ý nghĩa của cuộc thi đã được đơn vị tổ chức xác định từ nhiều năm trước và khẳng định hiệu quả thực tế qua các mùa thi. Đây chính là sân chơi bổ ích cho nông dân, chủ các mô hình nông nghiệp, khích lệ để đồng hành cùng ngành nông nghiệp trong phong trào cải tạo vườn tạp, xây dựng vườn mẫu theo tiêu chí NTM. Các tiêu chí cuộc thi cũng hướng cho các chủ thể sản xuất từng bước phát triển nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn gắn với bảo vệ môi trường bền vững.

Trên thực tế, Thanh Hóa là tỉnh đầu tiên của cả nước “sáng tạo” ra và tổ chức thường niên cuộc thi “Vườn đẹp, trang trại hiệu quả”. Ông Phan Huy Thông, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Làm vườn Việt Nam, cho rằng: “Qua 4 mùa thi, lãnh đạo Hội Làm vườn Việt Nam đều được mời tham dự các buổi thi chung kết. Chúng tôi ghi nhận mỗi mùa thi lại có một sắc thái khác nhau nhờ sự sáng tạo trong tổ chức. Cuộc thi đã phản ánh một bức tranh toàn cảnh về nông nghiệp nông thôn, tình hình sản xuất ở các vùng miền của Thanh Hóa. Tôi cảm phục những chủ vườn, chủ trang trại dù đã 60- 70 tuổi mà vẫn hăng hái sản xuất, sẵn sàng thay đổi để áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, thay đổi nhằm áp dụng các phương thức sản xuất hiện đại theo yêu cầu thực tiễn, phù hợp để dự thi. Không chỉ ở đồng quê, có nhiều mô hình được gây dựng lên từ đồi cằn đất sỏi, từ bãi cát khô cháy hay miền núi xa xôi, tất cả đang tạo nên giá trị, tạo thêm việc làm”.

Cũng theo ông Phan Huy Thông, hiện Bộ Chính trị, Chính phủ đang khuyến khích phát triển kinh tế tư nhân, việc các HTX, các chủ vườn trại hào hứng tham gia phát triển sản xuất, phát triển giá trị đất đai như vậy chính là thành công lớn của cuộc thi.

Bài và ảnh: Linh Trường