Super Étendard: Chiến đấu cơ huyền thoại của không quân hải quân Pháp
Dù không có thiết kế hầm hố hay tốc độ siêu thanh, chiếc Super Étendard vẫn ghi dấu trong lịch sử Không quân Hải quân Pháp nhờ khả năng tấn công chính xác, nhất là trên biển.
Trong lịch sử hàng không quân sự hiện đại, không nhiều máy bay có thể để lại dấu ấn đậm nét như chiếc Super Étendard của Pháp.
Dù không sở hữu tốc độ siêu thanh hay hình dáng hầm hố như nhiều chiến đấu cơ khác, Super Étendard vẫn trở thành biểu tượng của khả năng tấn công chính xác, đặc biệt trong môi trường tác chiến hải quân.
Từ khi đưa vào biên chế cuối thập niên 1970, máy bay này đã tham chiến ở nhiều điểm nóng trên thế giới và ghi dấu bằng những chiến công nổi bật mà đến nay vẫn được giới quân sự nhắc lại.
Super Étendard được phát triển bởi hãng Dassault nhằm phục vụ Hải quân Pháp, thay thế dòng Étendard cũ hơn. Đây là máy bay cánh xếp dạng tam giác cong, một động cơ, được thiết kế chuyên cho nhiệm vụ tấn công trên biển và yểm trợ hỏa lực tầm gần.
Điều khiến Super Étendard khác biệt so với nhiều chiến đấu cơ hải quân cùng thời là khả năng mang và phóng tên lửa chống hạm Exocet, một trong những loại vũ khí đáng sợ nhất trên biển trong thập niên 1980.
Ngoài ra, máy bay còn có thể mang bom dẫn đường, tên lửa không đối đất và nhiều loại khí tài tấn công khác.
Một trong những sự kiện đưa Super Étendard lên bản đồ thế giới là cuộc chiến Falkland năm 1982. Khi đó, không quân hải quân Argentina, với số lượng chỉ 5 chiếc Super Étendard và một cơ số hạn chế tên lửa Exocet, đã thực hiện những đòn tấn công khiến Hải quân Anh phải choáng váng. .
Các đợt phóng tên lửa từ Super Étendard đã đánh chìm tàu khu trục HMS Sheffield và tàu vận tải Atlantic Conveyor của Anh, gây tổn thất lớn và buộc London phải thay đổi chiến thuật tiếp cận khu vực chiến sự.
Hiệu quả của Super Étendard trong cuộc chiến này khẳng định giá trị chiến thuật của một máy bay nhỏ gọn nhưng được trang bị vũ khí hiện đại
Ngoài Falkland, Super Étendard còn xuất hiện trong nhiều chiến dịch quốc tế, từ vùng Vịnh đến chiến trường Kosovo và Afghanistan. Hải quân Pháp sử dụng máy bay này từ tàu sân bay Foch và sau đó là Charles de Gaulle, triển khai trong các nhiệm vụ trinh sát, yểm trợ đường không và không kích chính xác.
Trong nhiều thập niên, Super Étendard là xương sống của lực lượng không quân hải quân Pháp, đặc biệt trong các chiến dịch chống khủng bố đầu thế kỷ 21.
Dù không phải máy bay tàng hình hay sử dụng công nghệ tiên tiến như thế hệ thứ 5, Super Étendard vẫn chứng minh rằng thiết kế tối ưu và vũ khí phù hợp có thể mang lại hiệu quả vượt mong đợi.
Thiết kế của Super Étendard mang tính thực dụng cao. Máy bay sử dụng động cơ Atar 8K-50 cho tốc độ cận âm, nhưng bù lại là khả năng bay thấp ổn định, phù hợp với các nhiệm vụ tấn công xuyên qua hệ thống phòng không đối phương.
Buồng lái được cải tiến qua các phiên bản nâng cấp Super Étendard Modernisé, tích hợp hệ thống định vị, radar cải tiến Anemone và khả năng mang vũ khí dẫn đường bằng laser.
Đối với một máy bay ra đời từ thập niên 1970, việc duy trì hiệu quả tác chiến đến tận những năm 2010 là minh chứng cho tiềm năng thiết kế vốn có.
Từ góc nhìn chiến lược, Super Étendard thể hiện triết lý phát triển vũ khí của Pháp: độc lập, tinh gọn và hiệu quả thực tế.
Thay vì chạy theo xu hướng tốc độ tối đa hay kích thước lớn, Dassault tập trung vào khả năng tấn công chính xác, phối hợp nhịp nhàng với tàu sân bay và triển khai nhanh chóng trong nhiều môi trường. Đây là lý do khiến Super Étendard phù hợp với các quốc gia có nhu cầu phòng thủ biển nhưng ngân sách hạn chế.
Sau hơn 40 năm phục vụ, Super Étendard chính thức ngừng hoạt động trong Hải quân Pháp vào năm 2016, nhường chỗ cho thế hệ Rafale M hiện đại hơn. Tuy nhiên, di sản của nó vẫn còn.
Dù không còn tung cánh nhiều như trước, Super Étendard vẫn được nhắc đến như một trong những chiến đấu cơ hải quân có tác động lớn nhất giai đoạn cuối thế kỷ 20.
