Như Thanh là nơi cư ngụ của 3 dân tộc chủ yếu: Kinh, Thái, Mường và một số dân tộc khác. Xác định rõ tầm quan trọng của văn hóa các dân tộc, huyện đã và đang triển khai nhiều giải pháp nhằm bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Qua đó, góp phần xây dựng nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.
Bằng tâm huyết và trách nhiệm của mình, người cao tuổi (NCT) trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đã không ngừng nỗ lực, gìn giữ, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của địa phương mình. Từ đó, không chỉ làm phong phú thêm đời sống tinh thần, mà còn góp phần bảo lưu những 'tài sản' vô giá mà cha ông ta đã dày công gây dựng và trao truyền cho thế hệ mai sau.
Thanh Hóa sở hữu một nền văn hóa bản địa phong phú và đa dạng. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là làm sao có thể khai thác lợi thế của các giá trị văn hóa ấy trong việc gắn kết bền chặt với du lịch một cách có hiệu quả.
Thanh Hóa sở hữu một hệ thống di sản văn hóa phi vật thể (DSVHPVT) phong phú và đa dạng với nhiều di sản đã vượt ra ngoài giới hạn địa lý và không gian sinh hoạt của một cộng đồng, trở thành DSVHPVT quốc gia. Đây chính là niềm tự hào và cũng đặt ra trách nhiệm cho các địa phương, người dân trong việc chung tay gìn giữ, bảo tồn và phát huy giá trị để di sản ngày càng khẳng định được sức sống trong cộng đồng.
Mỗi độ xuân về, không gian lễ hội mùa xuân trên khắp nơi lại diễn ra sôi nổi, vui tươi. Mỗi một lễ hội phản ánh một hình thức sinh hoạt văn hóa cộng đồng, tâm linh, bản sắc văn hóa của đất và người nơi đó. Bởi vậy, lễ hội đã trở thành nhu cầu không thể thiếu trong đời sống, sinh hoạt văn hóa, tâm linh của người dân; là nét đẹp văn hóa truyền thống được gìn giữ và trao truyền qua bao thế hệ.
Những di sản văn hóa trải qua hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước đã góp phần hình thành và tạo nên tính cách con người xứ Thanh anh dũng, quật cường, tràn đầy dũng khí, vượt lên gian khó để chiến thắng thiên tai và các thế lực bạo tàn, song lại thấm đẫm tính nhân văn, giàu lòng nhân ái và đức hy sinh xả thân vì nghĩa lớn, vì lợi ích và sự trường tồn của dân tộc.
Trong kho tàng văn hóa xứ Thanh, văn hóa của đồng bào các dân tộc miền núi được xem là một trong những đại diện tiêu biểu với nhiều giá trị đặc trưng, độc đáo. Những giá trị văn hóa đặc sắc ấy sẽ được tái hiện trong Lễ hội văn hóa 'Hương sắc vùng cao' năm 2023 tại huyện Thường Xuân.
Như Thanh - vùng đất gắn với những nét độc đáo về văn hóa và phong phú về điều kiện tự nhiên, là nơi hội tụ của 4 dân tộc chủ yếu cùng sinh sống gồm: Kinh, Thái, Mường, Thổ. Những năm qua, các cấp, ngành, địa phương đã có nhiều nỗ lực nhằm bảo tồn những nét văn hóa tốt đẹp của các dân tộc thiểu số (DTTS) trên địa bàn, như: ngôn ngữ, chữ viết, lễ hội, trò chơi, trò diễn dân gian... Từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của đồng bào DTTS nói riêng, huyện Như Thanh nói chung.
Tháng 2-2023, chúng tôi có dịp dự Lễ hội Kin Chiêng Boọc Mạy - một lễ hội tiêu biểu của đồng bào dân tộc Thái thôn Rộc Răm, xã Xuân Phúc, huyện Như Thanh. Lễ hội là nét sinh hoạt văn hóa dân gian của người Thái từ lâu đời, được các thế hệ người Thái nơi đây nuôi dưỡng, lưu truyền đến ngày nay, thu hút cộng đồng các dân tộc trong thôn cùng tham gia.
Qua 20 năm thực hiện Nghị quyết số 04, ngày 1-8-2003 của Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam về tổ chức Ngày hội Đại đoàn kết (ĐĐK) toàn dân tộc trên địa bàn huyện Như Thanh đã tạo được sự lan tỏa sâu rộng trong đời sống xã hội, góp phần củng cố và phát huy sức mạnh khối ĐĐK toàn dân tộc ngày càng vững chắc.
Những năm gần đây nhu cầu đi du lịch của giới trẻ có xu hướng ngày càng tăng và chiếm số đông trong cơ cấu thị trường khách du lịch. Bởi vậy, các đơn vị lữ hành, các khu, điểm du lịch trên địa bàn tỉnh đã và đang chú trọng đầu tư xây dựng những chương trình tour, phát triển đa dạng các sản phẩm du lịch, dịch vụ nhằm tạo sức hút đối với dòng khách này.
Nghị quyết Trung ương 9, khóa XI xác định 'Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là mục tiêu, động lực phát triển bền vững đất nước'. Cùng với đó, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng nhấn mạnh 'Văn hóa là hồn cốt của dân tộc, nói lên bản sắc của dân tộc. Văn hóa còn thì dân tộc còn'. Thấm nhuần quan điểm đó trong định hướng phát triển kinh tế - xã hội, tỉnh Thanh Hóa luôn coi văn hóa là 'sức mạnh mềm', là động lực, mục tiêu để phát triển toàn diện, bền vững.
Thôn Rộc Răm, xã Xuân Phúc (Như Thanh) là nơi sinh sống chủ yếu của đồng bào dân tộc Thái, Mường. Bao đời nay, người dân nơi đây vẫn giữ gìn lễ tục Kin Chiêng Boọc Mạy và trở thành di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Cùng với bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống, người dân thôn Rộc Răm đã và đang chung tay xây dựng quê hương ngày một đổi mới.
Các hoạt động giàu bản sắc văn hóa của các dân tộc thiểu số được tái hiện qua các kỳ liên hoan văn hóa, văn nghệ dân gian góp phần khẳng định sức sống mãnh liệt của văn hóa các dân tộc qua thời gian và không gian. Trong sự giao thoa và biến đổi, trong xu thế hội nhập hiện nay thì văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số không chỉ là bản sắc quý giá của văn hóa tộc người mà còn là tài nguyên du lịch, là hành trang để cộng đồng các dân tộc các huyện miền núi xứ Thanh vững tin trên con đường hội nhập, phát triển.
Xứ Thanh, mảnh đất có bề dày truyền thống lịch sử - văn hóa, với hệ thống di sản văn hóa vật thể và phi vật thể phong phú, đa dạng, chứa đựng tinh hoa, giá trị tinh thần cốt lõi của dân tộc. Hòa trong dòng chảy của lịch sử, những giá trị văn hóa ấy tiếp tục được bồi đắp, thấm sâu vào đời sống, trở thành sức mạnh nội sinh to lớn thúc đẩy sự phát triển mọi mặt kinh tế - xã hội.
Lễ Kin Chiêng Boọc Mạy là nghi lễ dân gian tế vị mường trời, thần núi, thần sông được cộng đồng người Thái lưu giữ suốt chiều dài lịch sử.
Như Thanh - vùng đất với những nét độc đáo về văn hóa và phong phú về điều kiện tự nhiên, là nơi hội tụ của 4 dân tộc sinh sống gồm Kinh, Thái, Mường, Thổ; trong đó dân tộc Thái chiếm 19,21% sinh sống rải rác trên địa bàn các xã: Thanh Tân, Thanh Kỳ, Xuân Phúc, Xuân Thái, Cán Khê. Những năm qua, các cấp, ngành, địa phương đã có nhiều nỗ lực nhằm bảo tồn những nét văn hóa tốt đẹp của người Thái như: ngôn ngữ, chữ viết, lễ hội, trò chơi, trò diễn dân gian...
Lễ Kin Chiêng Boọc Mạy là nghi lễ dân gian, nhằm tế lễ các vị mường trời, thần núi, thần sông, thần đất để cầu may, cầu mát cho dân làng mạnh khỏe, thanh bình.
Ngày 26/2, tại thôn Rộc Răm, xã Xuân Phúc (Như Thanh, Thanh Hóa) đã tổ chức khai hội Kin Chiêng Boọc Mạy năm 2023. Lễ hội thu hút đông đảo Nhân dân, du khách về tham dự.
Ngày 26-2, tại thôn Rộc Răm, xã Xuân Phúc (Như Thanh) đã khai hội Kin Chiêng Boọc Mạy thu hút đông đảo các đại biểu, Nhân dân, du khách về tham dự.
Huyện Như Thanh có 3 dân tộc Kinh, Mường,Thái cùng sinh sống, trong đó dân tộc Thái, Mường chiếm gần 43%. Để bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Thái, Mường, huyện đã có nhiều giải pháp.
Là địa phương có đa số đồng bào dân tộc Thái, Mường cùng sinh sống, lại được thiên nhiên ưu đãi, ban tặng cho nhiều tiềm năng, lợi thế về tài nguyên thiên nhiên, cùng hệ thống di tích lịch sử, văn hóa phong phú, đa dạng... Thời gian qua, huyện Như Thanh đã và đang phát triển đa dạng các sản phẩm du lịch, nhất là loại hình du lịch xanh. Qua đó, vừa góp phần bảo tồn thiên nhiên, vừa tạo nên những trải nghiệm mới cho du khách.
Lễ tục Kin Chiêng Boọc Mạy là nét sinh hoạt văn hóa nghệ thuật độc đáo của cộng đồng người Thái, huyện Như Thanh (Thanh Hóa) được nuôi dưỡng bảo tồn phát triển suốt chiều dài lịch sử của dân tộc. Kin Chiêng Boọc Mạy đã trở thành một hình thức sinh hoạt văn hóa khá hoàn chỉnh về nghệ thuật trình diễn.
Ngày 17/4, đồng bào dân tộc đã tái hiện 3 lễ hội, phong tục đặc biệt của dân tộc Thái, Gia Rai, Khmer tại Làng Văn hóa, Du lịch các dân tộc Việt Nam, Hà Nội.
Ngày 17/4, đồng bào dân tộc đã tái hiện 3 lễ hội, phong tục đặc biệt của dân tộc Thái, Gia Rai, Khmer tại Làng Văn hóa, Du lịch các dân tộc Việt Nam, Hà Nội.
Những năm qua ngoài lãnh đạo Nhân dân phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo, huyện Như Thanh đã có nhiều giải pháp để bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, gắn với phát triển du lịch.
Xứ Thanh, nếu được nhìn từ điểm nhìn văn hóa - lịch sử, dường như là nơi 'thời gian ngưng đọng' trong những tập tục, lễ nghi, sinh hoạt văn hóa vừa mộc mạc, dân dã, vừa tinh tế, giàu giá trị và đậm đà bản sắc dân tộc. Đặc biệt, các di sản được vinh danh là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia càng minh chứng sống động cho điều đó. Bởi các di sản ấy đã vượt qua sự kiểm chứng khắt khe của thời gian, đã song hành cùng thăng trầm lịch sử một vùng đất, để góp phần định hình nên diện mạo và bề dày truyền thống văn hóa của xứ sở này.
Xứ Thanh, nếu được nhìn từ điểm nhìn văn hóa - lịch sử, dường như là nơi 'thời gian ngưng đọng' trong những tập tục, lễ nghi, sinh hoạt văn hóa vừa mộc mạc, dân dã, vừa tinh tế, giàu giá trị và đậm đà bản sắc dân tộc. Đặc biệt, các di sản được vinh danh là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia càng minh chứng sống động cho điều đó. Bởi các di sản ấy đã vượt qua sự kiểm chứng khắt khe của thời gian, đã song hành cùng thăng trầm lịch sử một vùng đất, để góp phần định hình nên diện mạo và bề dày truyền thống văn hóa của xứ sở này.
Bức tranh lễ hội cổ truyền xứ Thanh vốn phong phú và giàu màu sắc không kém bất kỳ vùng, miền nào của đất nước. Đặc biệt, mùa xuân cũng là mùa của lễ hội, hay là mùa hành hương của con người về nơi khởi phát niềm tin tín ngưỡng, tâm linh...
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, mùng 1 Tết (tức ngày 12-2), thời tiết cả ba miền đều khá đẹp với tiết trời ấm áp, thuận lợi cho người dân đi chúc Tết, vui Xuân Tân Sửu.
Nếu ví di sản văn hóa phi vật thể xứ Thanh như bức tranh đa sắc, đa thanh thì những nét đặc sắc, độc đáo của loại hình dân ca, dân vũ chính là nét chấm phá tiêu biểu, hấp dẫn. Vì lẽ đó, trước bối cảnh CNH, HĐH và hội nhập quốc tế như hiện nay, việc bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống, trong đó có dân ca, dân vũ không chỉ mang ý nghĩa sâu sắc trong việc giáo dục, quảng bá nét đẹp đất và người xứ Thanh mà còn là lợi thế lớn cho phát triển văn hóa, du lịch của tỉnh theo hướng bền vững.
Nhận thức rằng, văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu vừa là động lực, hay nguồn sức mạnh nội sinh cho phát triển bền vững. Do đó, xây dựng đời sống văn hóa mới, gắn với xây dựng làng, bản, tổ dân phố văn hóa và xây dựng nông thôn mới, cũng chính là từng bước hiện thực hóa mục tiêu phát triển và khẳng định vị thế của văn hóa.
Nếu mọi sự sáng tạo đích thực đều là món quà vô giá, thì kho tàng di sản văn hóa được nhiều thế hệ gây dựng, bồi đắp và trao truyền, chính là nền tảng vật chất - tinh thần đã và đang định hình diện mạo quá khứ - hiện tại - tương lai một vùng đất, thậm chí là của cả một dân tộc!
Mỗi dân tộc đang sinh sống trên mảnh đất xứ Thanh này đều có nguồn gốc lịch sử, văn hóa, điều kiện và môi trường sống, với những đặc điểm khác nhau. Đó cũng chính là cơ sở để mỗi dân tộc có được những sắc thái riêng, hay nét bản sắc tộc người riêng có, nhằm khu biệt mình với các dân tộc anh em khác. Do vậy, xây dựng đời sống văn hóa mới – tiên tiến và đậm đà bản sắc – thiết nghĩ, trước hết phải trên cơ sở tôn trọng và phát huy sự khác biệt, hay các giá trị văn hóa đặc trưng, đặc sắc của mỗi dân tộc.
Với sự phong phú, độc đáo và giàu giá trị, các di sản văn hóa phi vật thể (DSVHPVT) là một tấm gương sinh động, phản chiếu đời sống tinh thần cộng đồng. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khách quan lẫn chủ quan mà đã có không ít di sản rơi vào quên lãng, hoặc đang đối diện với nguy cơ mai một.
Làng văn hóa Roộc Răm, xã Xuân Phúc (Như Thanh) nằm trong một vùng thung lũng xanh ngút ngàn, đời đời được bao bọc, chở che bởi núi non điệp trùng. Tự bao đời nay, vùng thung lũng ấy vốn là địa bàn quần cư, cùng nhau chung sống thuận hòa của 3 dân tộc: Kinh, Mường, Thái.