Tầm cao mới của tình hữu nghị Việt Nam - Cuba

Từ những năm tháng gian khó của hai cuộc kháng chiến đến hành trình dựng xây và đổi mới hôm nay, Việt Nam và Cuba luôn sát cánh bên nhau bằng sự đồng lòng, kiên định và sẻ chia không điều kiện.

Từ tầm nhìn chiến lược đến trách nhiệm sẻ chia

Trong cuộc họp Trung ương Đảng chiều 14/10/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh yêu cầu xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, nông thôn văn minh, người nông dân chuyên nghiệp, trong đó hạt nhân của phát triển nông nghiệp chính là tinh thần đổi mới, sáng tạo và trách nhiệm xã hội.

Và khi nhắc đến “hộ chiếu” uy tín của nông sản Việt Nam trên thị trường toàn cầu, Tổng Bí thư dẫn lại câu chuyện của các nhà khoa học Việt Nam sang Cuba chuyển giao giống lúa, một câu chuyện mang ý nghĩa vượt ra ngoài phạm vi kỹ thuật nông nghiệp.

Việc các chuyên gia Việt Nam sang Cuba trồng lúa là minh chứng sinh động cho tầm nhìn đó: Nông nghiệp Việt Nam hôm nay không chỉ tự tin trong phạm vi quốc gia, mà đang bước ra thế giới bằng chính chất lượng của hạt giống, bằng chuyên môn của các nhà khoa học, và bằng tinh thần quốc tế vô tư trong sáng.

Chính tầm nhìn ấy, Việt Nam đã triển khai dự án hỗ trợ Cuba sản xuất lúa, giúp nước bạn từng bước tăng năng lực tự chủ lương thực - Một vấn đề sống còn đối với đất nước ở vùng Caribe đang gặp nhiều khó khăn.

Đường phố ở La Habana, Cuba. Ảnh: PV

Sáu mươi lăm năm trước, vào ngày 2/12/1960, giữa những biến động lớn của thế giới, Việt Nam và Cuba đã lựa chọn dành cho nhau sự tin cậy chính trị trọn vẹn. Từ thời khắc ấy, quan hệ Việt Nam - Cuba đã trở thành một biểu tượng bền vững của thời đại: Thủy chung, son sắt.

Hôm nay, khi nhìn lại chặng đường 65 năm, chúng ta có thêm một minh chứng sống động, một minh chứng không đến từ lễ đài hay nghi thức, mà đến từ những cánh đồng lúa rực vàng ở Cuba, nơi những hạt giống Việt Nam đang nảy mầm, lan tỏa niềm tin mới về một tương lai đủ đầy.

Những hạt lúa ấy không chỉ mang theo sinh khí của đất Việt, nó mang theo câu chuyện dài về tình anh em quốc tế mẫu mực, về trách nhiệm của Việt Nam trong sẻ chia, về tâm huyết của những chuyên gia nông nghiệp giữa Pinar del Río - một vùng đất đỏ khắc nghiệt, để gieo trồng hy vọng cho người dân Cuba.

Những cánh đồng kể chuyện

Trong bộ phim tài liệu VTV đặc biệt “Hạt giống hạnh phúc” do Trung tâm Truyền hình Việt Nam tại TP.Hồ Chí Minh phát sóng ngày 2/9/2025 trên cả hai sóng truyền hình Quốc gia Việt Nam và Cuba, khán giả đã nhìn thấy những đôi bàn tay lấm lem của kỹ sư Phạm Ngọc Tú và đồng nghiệp; nhìn thấy bao nụ cười rạng rỡ của nông dân Cuba khi ruộng lúa trổ bông; đến khoảnh khắc trầm lắng giữa những đêm mất điện... Tất cả tạo nên một bức tranh ngoại giao sống động, bừng sáng.

Người dân Cuba phấn khởi khi những thửa ruộng trồng giống lúa Việt Nam cho năng suất cao. Ảnh: PV

Ở huyện Los Palacios, tỉnh Pinar del Río, những thửa ruộng đầu tiên trồng giống lúa Việt Nam đã cho năng suất 7,2 tấn/ha, cao gấp nhiều lần mức trung bình 1,6 tấn/ha của địa phương.

Con số ấy không chỉ là kết quả của công nghệ và giống lúa CT16, đó là kết tinh của hàng nghìn giờ lao động, của những đêm mất điện chỉ đủ ánh sáng từ chiếc đèn sạc, của những người kỹ sư Việt Nam dựng lán ngay giữa đồng để kịp gieo, kịp cấy, kịp hướng dẫn người dân Cuba từng thao tác.

Khởi đầu với những nghi ngờ, khi tập quán canh tác của người dân Cuba vốn thiên về đất khô, lại thiếu dầu máy cày, cỏ dại nhiều, lúa ma mọc xen.

Khi chuyên gia Việt Nam đề xuất mô hình lúa nước, bà con Cuba lo lắng. Họ không hình dung được liệu hạt lúa Việt Nam có mọc trên vùng đất đỏ nắng gió, nơi bao mùa thất bát đã in hằn nếp nghĩ. Song sự kiên trì đã làm thay đổi tất cả. Những mầm xanh đầu tiên nhú lên, vươn mạnh, rồi trĩu hạt. Vào mùa gặt đầu tiên, người nông dân Cuba đã ôm bó lúa CT16 vào lòng như ôm sự tái sinh.

Khung cảnh những cánh đồng vàng, những em bé Cuba chạy nhảy giữa lúa chín, những bữa cơm trắng ngọt bên gia đình là hình ảnh giản dị nhưng chứa đựng sức mạnh ngoại giao sâu xa hơn mọi tuyên bố. Chính vì vậy, khi Thủ tướng Cuba Manuel Marrero Cruz trực tiếp thăm dự án ngày 25/4/2025, ông đánh giá kết quả đạt được đã “tương đương với năng suất tại Việt Nam” và bày tỏ sự cảm kích đối với sự hỗ trợ của những người bạn thân thiết.

Thành công của dự án trồng lúa tại Cuba khẳng định: Quan hệ Việt Nam - Cuba đang phát triển bằng những bước tiến thực chất, nhất là sau Tuyên bố chung tháng 9/2024 giữa lãnh đạo hai nước, trong đó hợp tác nông nghiệp được xác định là một trụ cột mới, gắn liền với nỗ lực hỗ trợ Cuba tăng năng lực sản xuất lương thực tại chỗ.

Mỗi hạt lúa Việt Nam được gieo xuống đất Cuba không đơn thuần là đóng góp kỹ thuật, đó còn là biểu hiện của chính sách đối ngoại mang đậm tính nhân văn: Luôn nhớ những năm tháng Cuba đã chung tay hỗ trợ Việt Nam trong chiến tranh; luôn tìm cách đáp lại bằng những gì thiết thực nhất trong lúc bạn gặp khó khăn.

Nhớ lại, khi Tổng Bí thư Tô Lâm gợi mở khả năng doanh nghiệp Việt xây dựng nhà máy phân bón ngay tại Cuba, đó là gợi mở cho một hướng hợp tác có quy mô dài hơi hơn, giúp Cuba tự chủ hơn về đầu vào sản xuất lúa, giảm chi phí, tăng năng suất. Điều này không chỉ tốt cho tình cảm hai nước, mà đã mở ra cơ hội làm giàu chính đáng cho doanh nghiệp Việt trong môi trường quốc tế, đúng với tinh thần hợp tác cùng phát triển.

Hành trình của niềm tin và tương lai

Nhân kỷ niệm 65 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Cuba, khi nhìn lại những cánh đồng lúa vàng tại Pinar del Río, thì đó đâu chỉ là chuyện lúa gạo. Đó là câu chuyện về tình cảm vững bền của hai dân tộc; về tính nhất quán trong chính sách đối ngoại của Việt Nam; về khả năng biến tinh thần quốc tế thành những dự án cụ thể, hiệu quả; đặc biệt là sự trưởng thành của khoa học nông nghiệp Việt Nam trên trường quốc tế.

Quan hệ Việt Nam - Cuba bước vào giai đoạn mới: Giai đoạn của chia sẻ tri thức, cùng phát triển kinh tế trong bối cảnh thế giới nhiều biến động. Nó kết nối những điều tưởng như xa xôi: từ bàn tay người nông dân Việt Nam đến bữa cơm gia đình Cuba; từ quyết sách cấp cao đến công việc thầm lặng giữa nắng gió đồng ruộng; từ tình cảm quốc tế truyền thống đến mô hình hợp tác kinh tế hiện đại.

Sáu mươi lăm năm là quãng đường dài, nhưng những giá trị từ mối quan hệ ngoại giao Việt Nam - Cuba đã bồi đắp cho nhau vẫn còn vẹn nguyên ý nghĩa. Những dự án như CT16, rồi nhiều dự án khác đang khởi động sẽ thúc đẩy quan hệ hai nước trưởng thành, sâu sắc, lan tỏa, như những hạt giống bé nhỏ dám vượt đại dương để nảy nở những niềm tin.

Với khoa học nông nghiệp Việt Nam, không chỉ giúp Cuba giảm nhập khẩu lương thực, mà còn giúp chính Việt Nam củng cố vị thế là quốc gia nông nghiệp hiện đại, có trách nhiệm quốc tế.

HỒ NHẬT THẢO