Tăng đãi ngộ, giữ lửa nghề - Bài cuối: Kỳ vọng tăng 'chất' dạy và học

Động lực giảng dạy không chỉ dựa vào thu nhập

Chính sách đặc thù cho giáo dục được kỳ vọng trở thành đòn bẩy, tạo đột phá từ phát triển đội ngũ. Về chế độ tiền lương và phụ cấp đặc thù, nhiều ý kiến cho rằng thu nhập cao hơn giúp giáo viên bớt lo lắng về đời sống, nhưng liệu điều đó đã đủ để nâng cao chất lượng dạy và học hay chưa?

Một giờ học của cô và trò Trường Tiểu học Minh Châu (Hà Nội). Ảnh NTCC

Thực tế cho thấy, trách nhiệm nghề nghiệp và động lực giảng dạy không chỉ dựa vào thu nhập. Thầy Lê Ngọc Phong – Hiệu trưởng Trường Tiểu học Đinh Bộ Lĩnh (TPHCM) nhận định, lương tăng là tín hiệu vui nhưng mức tăng lương chỉ thực sự có ý nghĩa nếu giúp giáo viên “không bị đi sau giá cả sinh hoạt”. “Mỗi lần lương tăng thì giá lại nhích lên, nhưng dù sao việc tăng lương vẫn là động lực để đội ngũ yên tâm hơn”, thầy Phong chia sẻ.

Trả lời câu hỏi liệu việc tăng lương có thể nâng cao chất lượng giáo dục hay không, thầy Phong nhấn mạnh rằng, danh dự và trách nhiệm nghề nghiệp vốn là động lực chính của giáo viên. Lương tăng giúp giáo viên bớt gánh nặng kinh tế và có tinh thần tốt hơn khi giảng dạy. Tuy nhiên, thực tế trước đây cho thấy, dù lương chỉ khoảng năm, sáu trăm nghìn, nhưng đội ngũ giáo viên vẫn tận tâm dạy học hết mình. Vì vậy, dù mức lương có tăng hay không, giáo viên vẫn phải chịu trách nhiệm với nghề, dạy tốt và bảo đảm chất lượng chương trình học.

Thầy Phong cũng cho biết, tại TPHCM, công tác bồi dưỡng chuyên môn và đổi mới phương pháp giảng dạy luôn được chú trọng, với các chỉ đạo hằng năm từ Sở Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) thành phố, giúp giáo viên áp dụng phương pháp mới và nâng chất lượng dạy – học thực tế.

Thầy Ngô Đức Liêm, giáo viên môn Toán tại Hà Tĩnh cũng cho rằng, tăng lương là tín hiệu tích cực, nhưng điều quan trọng là lương cao phải đi đôi với nâng cao chất lượng giảng dạy. “Thu nhập cải thiện giúp giáo viên bớt lo lắng về đời sống, có tinh thần tốt hơn để tập trung vào việc dạy học. Tuy nhiên, để nâng chất lượng giáo dục, môi trường làm việc cũng cần chất lượng hơn. Nhà trường cần tạo điều kiện cho giáo viên áp dụng phương pháp mới, bồi dưỡng chuyên môn liên tục”, thầy Liêm nhấn mạnh.

Thầy Liêm dẫn chứng thực tế, có những thầy cô lương thấp nhưng vẫn nhiệt huyết với nghề, trong khi đó cũng có nhiều người dù thu nhập ổn định nhưng vẫn chuyển nghề bởi chưa thực sự yên tâm về môi trường làm việc.

Theo thầy Liêm, chính sách mới sẽ là cơ sở để xây dựng một môi trường làm nghề chất lượng hơn. Khi thu nhập và môi trường làm việc được cải thiện đồng bộ, giáo viên sẽ yên tâm, cống hiến và nâng cao hiệu quả giảng dạy, từ đó góp phần đảm bảo chất lượng chương trình học được thực hiện đúng mục tiêu.

Bài toán sau tăng lương

Các chuyên gia cho rằng, tăng lương chỉ là điều kiện cần, để cải thiện chất lượng dạy và học cần đi kèm đánh giá năng lực giáo viên, đổi mới phương pháp day học, bồi dưỡng chuyên môn.

Ghi nhận tại nhiều mùa tuyển sinh trở lại đây cho thấy, chất lượng đầu vào ngành sư phạm đã có những chuyển biến rõ rệt. Các trường đào tạo giáo viên đã có những quy định siết chặt tuyển sinh, đảm bảo chỉ những thí sinh có năng lực học tập tốt mới được theo học ngành học này.

Nhìn lại mùa tuyển sinh 2024, theo số liệu của Bộ GDĐT, trong số 24 lĩnh vực với khoảng 400 ngành đào tạo, khối ngành khoa học GDĐT giáo viên có tỷ lệ nguyện vọng đăng ký xét tuyển tăng mạnh, tăng 85% so với năm 2023. Điểm chuẩn của một số trường gần chạm ngưỡng 30 điểm, nhiều ngành mới cũng có mức điểm chuẩn từ 9 điểm/môn.

Năm 2025, khối ngành sư phạm tiếp tục giữ vị trí “nóng” trong tuyển sinh khi nhiều trường đại học công bố điểm chuẩn cao. Ví dụ như ngành Sư phạm Lịch sử – Địa lý, Trường Đại học Giáo dục (Đại học Quốc gia Hà Nội) với mức điểm chuẩn 29,84; ngành Sư phạm Hóa, Trường Đại học Sư phạm TPHCM, ngành có điểm chuẩn 29,38; ngành Sư phạm Lịch sử, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội với 29,06 điểm. Điều này phản ánh sự quan tâm ngày càng lớn của thí sinh đối với nghề giáo, đồng thời cho thấy sức hút và uy tín đào tạo của các trường sư phạm.

Cô và trò Trường THPT Cầu Giấy (Hà Nội). Ảnh NTCC

Bên cạnh chất lượng đầu vào, các trường sư phạm tích cực nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên. Tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, thời gian qua tổ chức nhiều chương trình tập huấn cho giáo viên, giảng viên các trường sư phạm toàn quốc. Các chương trình này được tổ chức nhằm trang bị kiến thức chuyên sâu, cập nhật những đổi mới về nội dung, phương pháp và cách tiếp cận trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 cho đội ngũ, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo tại các cơ sở giáo dục.

PGS.TS Nghiêm Đình Vỳ – nguyên Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Hà Nội cho rằng, song song với việc tăng thu nhập, công tác đào tạo giáo viên cũng cần phải đổi mới để đáp ứng yêu cầu của thời đại.

Theo ông, trước hết các trường sư phạm phải xem lại quy trình đào tạo, điều chỉnh phù hợp với yêu cầu mới. “Người giáo viên sau khi được tăng lương thì phải được đào tạo để chuẩn hơn. Vai trò của giáo viên bây giờ không giống như trước đây, không chỉ là người đứng lớp giảng bài cho học sinh nghe nữa mà phải vừa dạy giỏi, vừa biết điều hành và cố vấn cho học sinh trong học tập. Giáo viên cần am hiểu chương trình, thậm chí biết phát triển chương trình phù hợp với điều kiện từng địa phương”, PGS.TS Nghiêm Đình Vỳ nhấn mạnh.

GS.TS Nguyễn Mậu Bành - Trưởng ban cố vấn Hội Cựu giáo chức Việt Nam nhấn mạnh: “Lương cao hơn đồng nghĩa với yêu cầu tuyển dụng cao hơn. Để đáp ứng yêu cầu này, các trường sư phạm phải nâng cao chất lượng đào tạo và đầu vào”.

Về giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục, GS.TS Nguyễn Mậu Bành nêu rõ: “Trường sư phạm phải đào tạo đội ngũ giáo viên chất lượng. Công tác quản lý trong các trường cũng phải tập trung vào chất lượng thực chất, không chạy theo thành tích hay báo cáo hình thức. Chất lượng giáo dục phải được đánh giá dựa trên khả năng thực tế của học sinh và nơi sử dụng, không chỉ bằng con số hay báo cáo”.

Ông cũng nhấn mạnh quan điểm, người học sau khi ra trường cần có khả năng tiếp cận tri thức toàn cầu và so sánh được với trình độ quốc tế. Đây chính là thước đo thực sự của chất lượng giáo dục.

“Dù đã nghỉ hưu nhưng tôi luôn quan tâm đến giáo dục và đời sống của giáo chức. Việc nâng lương giáo viên là tín hiệu tích cực, không chỉ cho những người còn công tác mà còn cho sự phát triển lâu dài của giáo dục”, GS.TS Nguyễn Mậu Bành chia sẻ.

Để thực hiện hóa các chủ trương, định hướng của Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị, Bộ GDĐT đang trong qua trình xây dựng, hoàn thiện Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về những cơ chế, chính sách đặc thù.

Bộ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết, dự thảo nghị quyết quy định có 6 chính sách lớn, vượt trội, tạo đòn bẩy phát triển giáo dục. Dự kiến, dự thảo sẽ được trình Quốc hội thông qua ngay trong kỳ họp thứ 10 này.

Nguyễn Hoài