Tăng tính minh bạch, nâng cao hiệu quả khai thác trong lĩnh vực đường sắt

Bộ Xây dựng ban hành Thông tư số 34/2025/TT-BXD về quản lý, khai thác kết cấu hạ tầng đường sắt, nhằm cụ thể hóa nhiều nội dung quan trọng của Luật Đường sắt số 95/2025/QH15.

Việc ban hành Thông tư được đánh giá là bước hoàn thiện pháp lý cần thiết, góp phần tăng tính minh bạch, đảm bảo an toàn giao thông và nâng cao hiệu quả khai thác trong toàn ngành đường sắt.

Theo Thông tư này, Khoản 6 Điều 14 quy định rõ điều kiện, trình tự và thủ tục thực hiện việc kết nối ray giữa các tuyến đường sắt trong nước, ngoại trừ trường hợp đường sắt chuyên dùng kết nối với nhau. Quy định này giúp tăng tính liên thông và đồng bộ của mạng lưới đường sắt quốc gia, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển vận tải và kết nối vùng.

Tăng tính minh bạch, nâng cao hiệu quả khai thác trong lĩnh vực đường sắt. Ảnh minh họa.

Tại Khoản 2 và Khoản 7 Điều 16, Thông tư hướng dẫn cụ thể yêu cầu đường sắt giao nhau với đường bộ phải xây dựng nút giao khác mức nhằm bảo đảm an toàn, đồng thời quy định quản lý đường ngang, việc cấp và gia hạn giấy phép xây dựng, cải tạo, nâng cấp hoặc bãi bỏ đường ngang.

Các nội dung liên quan đến cầu có mặt cầu đường sắt dùng chung với đường bộ, giao thông trong hầm và kết nối tín hiệu đèn giao thông đường bộ với tín hiệu đường sắt tại các giao cắt đồng mức cũng được làm rõ. Những hướng dẫn này được kỳ vọng sẽ giảm thiểu tai nạn, chuẩn hóa quy trình quản lý giao cắt và tăng khả năng kiểm soát an toàn.

Thông tư cũng quy định cụ thể tại điểm a khoản 3 Điều 41 về quản lý và bảo trì kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia, qua đó giúp nâng cao tuổi thọ công trình, hạn chế gián đoạn vận hành và tối ưu chi phí duy tu.

Khoản 5 Điều 44 hướng dẫn việc cấp giấy phép xây dựng các công trình thiết yếu trong phạm vi đất dành cho đường sắt, nhằm bảo đảm an toàn hành lang và tránh phát sinh vi phạm. Bên cạnh đó, Khoản 3 Điều 45 nêu rõ trách nhiệm phòng ngừa, ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai, sự cố đối với kết cấu hạ tầng đường sắt, tăng cường khả năng chủ động ứng phó rủi ro và duy trì hoạt động khai thác ổn định.

Về cơ chế tài chính, Khoản 7 Điều 46 quy định về giá và phụ thu ngoài giá dịch vụ điều hành giao thông vận tải đường sắt, góp phần minh bạch chi phí và hỗ trợ doanh nghiệp tính toán phương án hoạt động. Trong khi đó, Khoản 7 Điều 52 hướng dẫn việc xây dựng biểu đồ chạy tàu, điều hành giao thông vận tải đường sắt, công bố công lệnh tải trọng và tốc độ, cùng các quy định về hệ thống quản lý an toàn vận hành, đánh giá và chứng nhận an toàn hệ thống. Đây là nền tảng quan trọng giúp tối ưu năng lực vận tải, hạn chế chậm trễ và nâng cao mức độ an toàn.

Thông tư số 34/2025/TT-BXD áp dụng cho các tổ chức, cá nhân liên quan đến quản lý và khai thác kết cấu hạ tầng đường sắt. Với nội dung đầy đủ, rõ ràng và cập nhật, Thông tư được kỳ vọng sẽ tạo hành lang pháp lý đồng bộ, hiện đại hóa lĩnh vực đường sắt và góp phần xây dựng hệ thống giao thông an toàn, thông suốt, bền vững hơn trong thời gian tới.

Thanh Thắng