Tạo điều kiện thuận lợi để người lao động tiếp cận chính sách bảo hiểm thất nghiệp

Lao động đến tìm hiểu về chính sách BHTN tại Trung tâm Dịch vụ việc làm Thanh Hóa.

Là một trong số những người bị mất việc làm đến Trung tâm DVVL tỉnh, chị Phạm Thị Nương, xã Phượng Nghi (Như Thanh) chia sẻ: “Trước đây, tôi đã làm việc ở TP Hồ Chí Minh, khi công ty gặp khó khăn, tôi không còn việc làm, phải trở về quê. Tôi đã tìm đến Trung tâm DVVL nộp hồ sơ và được hỗ trợ hưởng BHTN. Theo đó, tôi được trợ cấp thất nghiệp trong 3 tháng, với tổng số tiền gần 12 triệu đồng, số tiền này đã giúp tôi giảm bớt khó khăn trong thời gian mất việc và tìm việc làm mới".

Cũng nộp hồ sơ như chị Nương, anh Lê Doãn Đức, xã Thọ Hải (Thọ Xuân), cho biết: "Tôi làm công nhân gia công lắp ráp linh kiện điện tử cho một công ty ở tỉnh Đồng Nai hơn 10 năm. Đến nay, do đơn hàng bị giảm sút, công ty thực hiện cắt giảm giờ làm, không tăng ca khiến thu nhập của tôi cùng nhiều lao động khác bị ảnh hưởng. Thu nhập thấp, chi phí ăn ở, sinh hoạt cao nên tôi nghỉ việc, trở về quê và đến Trung tâm DVVL làm thủ tục hưởng trợ cấp thất nghiệp. Tại đây, tôi được cán bộ, nhân viên nhiệt tình hỗ trợ, hướng dẫn làm hồ sơ, tư vấn học nghề miễn phí như kế toán, nấu ăn, cơ khí, xây dựng... Giúp tôi sớm tìm được công việc phù hợp với bản thân".

Nhằm từng bước hỗ trợ người lao động giảm gánh nặng trong cuộc sống sinh hoạt khi lâm vào hoàn cảnh mất việc làm, từ năm 2009, chính sách BHTN đã được triển khai trên toàn quốc. Từ ngày 1/1/2015, Luật Việc làm có hiệu lực thi hành đã bổ sung các quy định liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ của người lao động trong việc tham gia BHTN, như: Đối tượng tham gia rộng hơn; người lao động được bảo lưu thời gian đóng BHTN; mở rộng điều kiện người lao động được học nghề... Theo đó, với mức đóng hằng tháng chỉ bằng 1% tiền lương, tiền công nhưng khi nghỉ việc, người lao động sẽ được hưởng mức trợ cấp thất nghiệp hằng tháng tới 60% mức bình quân tiền lương, tiền công của 6 tháng đóng BHTN liền kề trước khi thất nghiệp. Ngoài ra, người lao động còn được hưởng các quyền lợi khác như: Tư vấn, giới thiệu việc làm miễn phí; hưởng chế độ BHYT trong thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp; được hỗ trợ chi phí học nghề, thời gian tối đa không quá 6 tháng, mức hỗ trợ học nghề tối đa 1 triệu đồng/người/tháng.

Để triển khai kịp thời các chính sách BHTN, hằng năm Trung tâm DVVL đều xây dựng kế hoạch và tổ chức tuyên truyền, phổ biến chế độ, chính sách, pháp luật về BHTN đến các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh bằng nhiều hình thức, như: Phát tờ rơi tại các phiên giao dịch việc làm, các doanh nghiệp, tại trung tâm. Treo áp phích tuyên truyền về chính sách BHTN trên địa bàn tỉnh. Đăng tin, bài trên các báo và Đài Phát thanh Truyền hình tỉnh; trên trang thông tin điện tử của trung tâm. Tư vấn, trả lời qua điện thoại, gmail, fanpage, OA zalo, website... các câu hỏi của người lao động và người sử dụng lao động liên quan đến chính sách, thủ tục giải quyết chế độ BHTN. Ngoài ra, trung tâm còn làm bảng thông tin đặt tại văn phòng trung tâm, bảng niêm yết thủ tục hành chính. In ấn bản hướng dẫn thủ tục hồ sơ hưởng BHTN để phát tận tay người lao động, giúp họ hiểu rõ hơn những quy định về quyền lợi, trách nhiệm và thủ tục hồ sơ khi tham gia BHTN.

Nhờ thực hiện đồng bộ các giải pháp, giai đoạn 2020-2023, toàn tỉnh có gần 400 nghìn lao động tham gia BHTN, Trung tâm DVVL tỉnh đã tiếp nhận và giải quyết hồ sơ hưởng BHTN cho hàng chục nghìn người, cụ thể: Tiếp nhận, thẩm định và ban hành quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp cho 108.403 trường hợp với số tiền chi trả trợ cấp thất nghiệp gần 1.648 tỷ đồng; hỗ trợ tư vấn, giới thiệu việc làm cho trên 150.000 lượt lao động; hỗ trợ học nghề cho 165 lao động trong thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp, với số tiền hỗ trợ là 1 tỷ 117 triệu đồng... Riêng năm 2024, tổng số lao động tham gia BHTN ước đạt 421.107 người, vượt 1,9% kế hoạch năm và tăng 10,9% so với cùng kỳ năm 2023, với tỷ lệ lực lượng lao động trong độ tuổi trên địa bàn tham gia BHTN đạt 24,6%; Sở Lao động - Thương binh và Xã hội đã ban hành quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp đối với 24.136 lao động.

Bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình triển khai thực hiện các chính sách về BHTN vẫn còn gặp phải một số khó khăn, vướng mắc, như: Đối tượng tham gia BHTN tại Luật Việc làm chưa bao phủ hết tất cả đối tượng có quan hệ lao động; chưa có quy định về trường hợp người lao động không làm việc và không hưởng tiền lương từ 14 ngày làm việc trở lên trong tháng có thuộc đối tượng phải đóng BHTN (theo quy định tại Luật Bảo hiểm xã hội 2014, thời gian này không phải tham gia BHXH bắt buộc), gây khó khăn trong tổ chức thực hiện BHTN. Bên cạnh đó, một số người lao động và người sử dụng lao động chưa nhận thức đầy đủ quyền lợi và trách nhiệm của mình về BHTN, do đó, còn xảy ra tình trạng cố tình hưởng BHTN sai quy định, trốn đóng, chậm đóng BHTN, gây ảnh hưởng đến công tác thực hiện chính sách BHTN...

Đồng chí Mai Văn Hảo, Giám đốc Trung tâm DVVL Thanh Hóa, cho biết: Để người lao động thụ hưởng đầy đủ các quyền lợi từ chính sách BHTN, thời gian tới Trung tâm DVVL Thanh Hóa sẽ phối hợp chặt chẽ với cơ quan liên quan và các đơn vị, doanh nghiệp, cơ sở đào tạo nghề để thực hiện chi trả trợ cấp thất nghiệp đúng thời gian theo quy định của Luật Việc làm; tư vấn, giới thiệu người lao động tham gia các khóa đào tạo nghề, chuyển đổi nghề cũng như quản lý chặt chẽ đối tượng học nghề. Bên cạnh đó, chúng tôi sẽ tiếp tục triển khai các hoạt động hỗ trợ người lao động thất nghiệp, mất việc làm đến trung tâm làm thủ tục hưởng trợ cấp thất nghiệp. Ứng dụng công nghệ thông tin, cải cách thủ tục hành chính trong thực hiện chính sách BHTN bằng việc đẩy mạnh hoạt động tư vấn trực tuyến, xây dựng cơ sở dữ liệu để quản lý lao động, cơ sở dữ liệu về BHTN. Đồng thời, phối hợp với Bão hiểm Xã hội tỉnh, Thanh tra Sở Lao động -Thương binh và Xã hội tăng cường công tác kiểm tra, giám sát nhằm phát hiện kịp thời các trường hợp có ý định trục lợi BHTN.

Bài và ảnh: Trần Hằng