Tạo hành lang pháp lý đồng bộ, thống nhất để xử lý vi phạm về xây dựng

Bố cục Nghị định theo chức năng quản lý nhà nước của Bộ Xây dựng

Phát biểu khai mạc hội thảo, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết, Bộ Xây dựng đã chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành xây dựng dự thảo Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính về xây dựng.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh chủ trì hội thảo.

Việc ban hành Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính về xây dựng là cần thiết nhằm bảo đảm phù hợp với tổ chức bộ máy sau khi được sắp xếp và mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Đồng thời tạo hành lang pháp lý đồng bộ, thống nhất, chặt chẽ và khả thi trong việc phát hiện, ngăn chặn, xử lý kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật về xây dựng, nâng cao hiệu quả, hiệu lực quản lý nhà nước của Bộ Xây dựng.

Báo cáo của Vụ Pháp chế (Bộ Xây dựng) cho biết, Nghị định này quy định về hành vi vi phạm hành chính, hình thức xử phạt, mức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả, thẩm quyền lập biên bản vi phạm hành chính, thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính, việc thi hành hình thức xử phạt vi phạm hành chính, việc thi hành biện pháp khắc phục hậu quả về xây dựng.

Dự thảo Nghị định gồm 97 điều, chia ra 12 chương và được bố cục thành các nhóm hành vi vi phạm hành chính, hình thức xử phạt cùng biện pháp khắc phục hậu quả theo chức năng quản lý nhà nước của Bộ Xây dựng.

Chương I là những quy định chung. Từ chương II đến chương IX lần lượt quy định hành vi vi phạm hành chính, hình thức xử phạt và biện pháp khắc phục hậu quả trong 8 lĩnh vực: Quy hoạch đô thị và nông thôn; kiến trúc; hoạt động đầu tư xây dựng; phát triển đô thị; quản lý công trình hạ tầng kỹ thuật; nhà ở; thị trường bất động sản và sản xuất vật liệu xây dựng.

Chương X quy định thẩm quyền lập biên bản và xử phạt vi phạm hành chính. Chương XI quy định việc thi hành hình thức xử phạt vi phạm hành chính, biện pháp khắc phục hậu quả. Chương XII là điều khoản thi hành.

Về cơ bản, dự thảo Nghị định đã sửa đổi, bổ sung các quy định về hành vi vi phạm để phù hợp với các văn bản quy phạm pháp luật chuyên ngành mới được ban hành, bao gồm: Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn.

Hội thảo lấy ý kiến Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính về xây dựng được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến.

Dự thảo Nghị định cũng sửa đổi các chức danh có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính về xây dựng và áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả, mức phạt tiền tương ứng với từng chức danh trên cơ sở quy định tại Luật Xử lý vi phạm hành chính và Chương II Nghị định số 189/2025/NĐ-CP ngày 1/7/2025 quy định chi tiết Luật Xử lý vi phạm hành chính về thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính.

Những quy định trong dự thảo Nghị định không làm tăng thêm đầu mối tổ chức và biên chế; các yêu cầu nguồn lực về tài chính và nhân lực để thực hiện có thể tiếp tục sử dụng và duy trì nguồn lực về tài chính, bộ máy tổ chức hiện có tại các cơ quan có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính.

Cần xem xét điều chỉnh tên gọi của Nghị định

Tại hội thảo, đại diện các bộ, ngành, Sở Xây dựng địa phương, hội, hiệp hội và doanh nghiệp đều đánh giá cao nỗ lực của Bộ Xây dựng, đồng thời cũng đóng góp một số ý kiến để hoàn thiện dự thảo Nghị định.

Trong đó, Bộ Tư pháp đề nghị cơ quan soạn thảo xem xét chỉnh sửa tên gọi của Nghị định phù hợp với chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước của Bộ Xây dựng sau khi sáp nhập; điều chỉnh một số mức xử phạt đảm bảo tương xứng với hành vi vi phạm; rà soát, phân định rõ thẩm quyền xử phạt; rà soát, cập nhật các văn bản pháp luật mới ban hành vào Nghị định.

Đại diện Bộ Tư pháp đóng góp ý kiến tại hội thảo.

Bộ Tài chính cũng đề nghị Bộ Xây dựng xem xét điều chỉnh tên gọi phù hợp với chức năng quản lý nhà nước của Bộ Xây dựng; điều chỉnh mức xử phạt phù hợp hơn với tình hình thực tế; bổ sung chế tài đối với bên mua bảo hiểm không đúng quy định trong lĩnh vực xây dựng.

Sở Xây dựng Hà Nội kiến nghị quy định rõ thời điểm phát hiện vi phạm, nhất là các giao dịch bất động sản xảy ra trước khi có biên bản thanh tra; bổ sung quy định tạm dừng thi công đối với chủ đầu tư vi phạm khởi công không phép; xem xét nâng mức xử phạt hoặc chuyển cơ quan công an xử lý đối với hành vi chưa nghiệm thu công trình đã đưa người dân vào sinh sống; xem xét bổ sung thẩm quyền lập biên bản, xử phạt vi phạm cho Trưởng đoàn kiểm tra cấp Sở…

Sở Xây dựng TP.HCM cũng kiến nghị phân định rõ thẩm quyền xử phạt vi phạm; xem xét bổ sung các biện pháp khắc phục vi phạm…

Sở Xây dựng Quảng Ninh kiến nghị nâng mức xử phạt đối với các hành vi chậm tiến độ, chậm bàn giao hoặc chưa nghiệm thu công trình trong các dự án bất động sản; xem xét bổ sung các biện pháp cưỡng chế đối với các dự án vi phạm như tạm dừng cấp điện, cấp nước…

Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam (VACC) kiến nghị rà soát, đảm bảo Nghị định thống nhất, đồng bộ với Luật Xây dựng và các Luật khác; bổ sung quy định xử phạt hành vi xây dựng không đúng quy hoạch được phê duyệt…

Hiệp hội Bất động sản Việt Nam kiến nghị làm rõ quy định xử phạt hành vi thao túng thị trường bất động sản; làm rõ quy định xử phạt hành vi đào tạo môi giới bất động sản không đúng quy định.

Sở Xây dựng Hà Nội kiến nghị nâng mức xử phạt đối với hành vi chưa nghiệm thu công trình đã đưa người dân vào sinh sống.

Nhân dịp này, đại diện một số doanh nghiệp như: Tổng công ty Viglacera, Tổng công ty 319 (Bộ Quốc phòng), Tổng công ty Xây dựng Hà Nội (Hancorp), Tổng công ty Đầu tư phát triển hạ tầng đô thị (UDIC), Tập đoàn Vingroup… cũng đóng góp một số ý kiến cho dự thảo Nghị định.

Nổi bật là các ý kiến về làm rõ thẩm quyền xử phạt vi phạm theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp để tránh sự chồng chéo; quy định rõ mức phạt đối với các vi phạm trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản và chia thành nhiều mức độ phù hợp…

Kết luận hội thảo, Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh ghi nhận, đánh giá cao tất cả các ý kiến. Thứ trưởng đề nghị các bộ, ngành, các Sở Xây dựng, Hội, Hiệp hội và doanh nghiệp tiếp tục nghiên cứu, đóng góp ý kiến bằng văn bản. Bộ Xây dựng cam kết sẽ nghiêm túc cầu thị, tiếp thu đầy đủ các ý kiến để hoàn thiện dự thảo Nghị định.

Thứ trưởng yêu cầu các đơn vị thuộc Bộ và thành viên Ban soạn thảo khẩn trương rà soát nội dung Nghị định, đảm bảo có đầy đủ hành vi trong các lĩnh vực theo chức năng quản lý nhà nước của Bộ Xây dựng.

Vụ Pháp chế phải tăng cường phối hợp với các đơn vị chuyên môn để sớm hoàn thiện dự thảo Nghị định, đảm bảo thống nhất, đồng bộ, không chồng chéo, trong đó lưu ý việc điều chỉnh tên gọi của Nghị định phù hợp hơn.

Dịch Phong