Tạo hành lang pháp lý, mở đường phát triển hàng không tầm thấp

Chiều 12/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận ở hội trường Dự án Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi). Một trong những nội dung nhận được nhiều sự quan tâm của các đại biểu là phát triển hàng không tầm thấp.

Thiếu khung pháp lý, nhiều doanh nghiệp phải “vừa làm vừa dò đường”

Phát biểu tại hội trường, đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân (Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh) bày tỏ đồng tình cao với chủ trương sửa đổi Luật Hàng không dân dụng Việt Nam - một lĩnh vực đặc biệt quan trọng gắn trực tiếp với phát triển kinh tế, bảo đảm quốc phòng, an ninh và mở rộng không gian đổi mới, sáng tạo của đất nước.

Qua nghiên cứu dự thảo, đại biểu nhận thấy còn một khoảng trống pháp lý đáng chú ý, đó là chưa có quy định rõ ràng về phương tiện bay không người lái và hệ thống phương tiện bay không người lái (UAV) mà chỉ có một khoản ở giải thích từ ngữ, giải thích vận tải hàng không tầm thấp.

Đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân (Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh) phát biểu. (Ảnh: DUY LINH)

Theo đại biểu, đây là lĩnh vực đang phát triển rất nhanh trên thế giới và Việt Nam chúng ta cũng không nằm ngoài xu thế đó. Ở Việt Nam, UAV đã bắt đầu xuất hiện trong nhiều lĩnh vực, từ nông nghiệp công nghệ cao, khảo sát địa chất, giám sát công trình đến truyền hình du lịch và đặc biệt là logistic. Tuy nhiên, chưa có khung pháp lý rõ ràng, nhiều doanh nghiệp và viện nghiên cứu đang phải “vừa làm vừa dò đường”.

“Nếu sớm có hành lang pháp lý, việc ứng dụng UAV ở đô thị Việt Nam hoàn toàn có thể giúp giảm lưu lượng xe giao hàng nhỏ, giảm kẹt xe, giảm phát thải, tăng tốc độ giao nhận, đặc biệt trong thương mại điện tử và logistics đô thị, phục vụ cứu hộ khẩn cấp, vận chuyển thuốc, thiết bị y tế trong thời gian ngắn, thúc đẩy phát triển hạ tầng số, bản đồ số giao thông thông minh”, đại biểu nêu rõ; đồng thời cho rằng đây không chỉ là câu chuyện của tương lai xa mà là hướng đi rất thực tế và luật nên mở đường.

Từ những phân tích trên, nữ đại biểu đề xuất cần xây dựng một cơ chế quản lý thông minh, hiện đại, có sự phối hợp giữa các bộ, ngành, cụ thể cần định danh điện tử VNeID cho mỗi UAV tương tự biển số xe cơ giới, giới hạn độ cao, hành lang bay, vùng cấm bay được công bố công khai; tích hợp hệ thống giám sát bay UAV vào mạng lưới điều hành hàng không quốc phòng và công an; quy định rõ trách nhiệm quản lý liên ngành giữa Bộ Xây dựng, Bộ Quốc phòng và Bộ Công an; xử phạt nghiêm hành vi bay trái phép, vận chuyển hàng cấm hoặc xâm phạm khu vực nhạy cảm.

“Nếu chúng ta chậm trễ trong việc hoàn thiện pháp lý, Việt Nam có thể bỏ lỡ cơ hội lớn trong cuộc đua chuyển đổi công nghệ toàn cầu. Vì vậy, tôi đề nghị ban soạn thảo nghiên cứu và bổ sung các quy định về phương tiện bay không người lái vào dự thảo Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi) để luật vừa hiện đại, hội nhập, vừa an toàn, chặt chẽ và khả thi trong thực tế”, đại biểu đề xuất.

Đại biểu Thạch Phước Bình (Đoàn Vĩnh Long) phát biểu. (Ảnh: DUY LINH)

Chung quan điểm, đại biểu Thạch Phước Bình (Đoàn Vĩnh Long) cho hay, trong thực tế máy bay nhỏ, thiết bị bay không người lái phục vụ nông nghiệp, du lịch, cứu hộ, vận chuyển hàng hóa đang phát triển nhanh, nhưng pháp luật hiện hành chưa có quy định đầy đủ.

Do đó, đại biểu đề nghị bổ sung một chương hoặc một mục riêng về hàng không tầm thấp, trong đó xác định rõ phạm vi, độ cao, điều kiện cấp phép, quản lý vùng bay, trách nhiệm phối hợp giữa các cơ quan quốc phòng, công an, xây dựng. Đồng thời, cần cho phép thí điểm có kiểm soát đối với công nghệ mới, một khung thử nghiệm linh hoạt để vừa khuyến khích đổi mới sáng tạo, vừa bảo đảm an toàn vùng trời, tránh chồng chéo trong quản lý Nhà nước.

Kiến tạo, mở đường phát triển hàng không tầm thấp

Đại biểu Ngô Trung Thành (Đoàn Đắk Lắk) nhấn mạnh: Chúng ta đang sống trong kỷ nguyên mà công nghệ và không gian phát triển chưa từng có. Nếu trước đây bầu trời tầm thấp là vùng cấm dành riêng cho quân sự và an ninh thì hôm nay nơi đây đang dần trở thành một không gian kinh tế mới, nơi con người lao động kinh doanh di chuyển và sáng tạo. Đó chính là nền kinh tế hàng không tầm thấp, một hướng đi chiến lược của thế giới trong kỷ nguyên hậu công nghiệp.

Qua tìm hiểu, đại biểu nhận thấy trên thế giới xu thế phát triển hàng không tầm thấp đang phát triển mạnh mẽ. Còn đối với Việt Nam đây là cơ hội rất lớn vì nước ta có địa hình trải dài, đa dạng từ đồng bằng, miền núi đến hải đảo, dân số lớn, nhu cầu cao về vận tải, du lịch, nông nghiệp.

Đại biểu Ngô Trung Thành (Đoàn Đắk Lắk) phát biểu. (Ảnh: DUY LINH)

Do đó, đại biểu hoàn toàn nhất trí với các đại biểu đã phát biểu trước đây nếu như chớp được thời cơ, đi trước một bước, chúng ta hoàn toàn có thể đón đầu làn sóng công nghệ bay tầm thấp, đóng góp hiệu quả thiết thực vào mục tiêu phát triển đất nước nhanh, bền vững.

Tuy nhiên, theo đại biểu, hiện nay khung pháp lý, chính sách cho phát triển hàng không tầm thấp vẫn chưa được xác định đầy đủ, tương xứng. Tại dự thảo Luật lần này cũng chỉ mới dừng ở việc khuyến khích nghiên cứu phát triển vận tải hàng không tầm thấp.

Vì vậy, đại biểu đề nghị Quốc hội xem xét cần bổ sung quy định thể hiện rõ quyết sách mang tầm chiến lược của Quốc hội, đó là chủ trương, chính sách phát triển mạnh mẽ hàng không tầm thấp, đặc biệt là đặt nền móng để xây dựng nền kinh tế hàng không tầm thấp phát triển. Còn các nội dung, giải pháp cụ thể về vấn đề này có thể giao quy định tại các văn bản dưới luật. Như vậy, theo đại biểu luật mới phát huy được vai trò kiến tạo, đi trước mở đường, tạo lợi thế cho đất nước phát triển nhanh hơn và bền vững hơn.

Bộ trưởng Xây dựng Trần Hồng Minh phát biểu giải trình làm rõ hơn nội dung các đại biểu quan tâm. (Ảnh: DUY LINH)

Phát biểu giải trình làm rõ hơn nội dung các đại biểu quan tâm, Bộ trưởng Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết: Hiện nay việc ứng dụng tàu bay không người lái và phương tiện bay khác ngày càng phổ biến, tạo ra các hoạt động kinh tế mới trên nhiều lĩnh vực như : Vận tải, du lịch, nông nghiệp, truyền thông, giải trí, đặc biệt trong lĩnh vực khảo sát địa hình, lựa chọn hướng tuyến... Tuy nhiên, Bộ trưởng cho hay, đây là lĩnh vực đa số các quốc gia phát triển đều đang trong giai đoạn nghiên cứu.

Vì vậy, dự thảo Luật lần này đặt nền móng pháp lý để nhằm phát triển kinh tế hàng không tầm thấp trong các lĩnh vực đời sống, kinh tế-xã hội.

“Đưa vào như vậy sau này tổ chức thực hiện như thế nào, Chính phủ sẽ căn cứ vào yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội của đất nước, quy định việc áp dụng luật này cho các hoạt động vận tải hàng không tầm thấp phù hợp với thực tiễn”, Bộ trưởng nói.

Tuy nhiên, người đứng đầu ngành xây dựng cũng nhấn mạnh, phải đưa vấn đề an ninh, an toàn lên hàng đầu đối với các phương tiện bay tầm thấp, điều này rất quan trọng, chỉ khi chúng ta quản lý được tất cả các phương tiện này khi cất cánh “chở hàng gì, chở người như thế nào, du lịch ở đâu” mới có thể quản lý được.

Bộ trưởng thông tin, trong thời gian tới Bộ sẽ cùng Chính phủ thực hiện những vấn đề chi tiết hóa, cụ thể hóa về luật này trong hoạt động phương tiện bay tầm thấp.

THU HẰNG