Tạo không gian phát triển mới cho khu vực kinh tế tập thể và Hợp tác xã
Liên kết giữa hợp tác xã (HTX) và doanh nghiệp mang lại lợi ích đa chiều cho các bên tham gia liên kết, giúp hình thành các chuỗi giá trị. Qua đó, tạo không gian phát triển mới cho khu vực kinh tế tập thể và kinh tế tư nhân.
Kiến nghị hoàn thiện chính sách về kinh tế hợp tác
Phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế hợp tác, hợp tác xã năm 2025, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung khẳng định liên kết giữa hợp tác xã (HTX) và doanh nghiệp mang lại lợi ích đa chiều cho các bên tham gia liên kết, giúp hình thành các chuỗi giá trị. Qua đó, tạo không gian phát triển mới cho khu vực kinh tế tập thể và kinh tế tư nhân.
Năm 2025 là năm có nhiều biến động, đặc biệt là tình hình thiên tai diễn biến hết sức phức tạp, song khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã vẫn duy trì được đà phát triển ổn định, khẳng định được vai trò quan trọng trong nền kinh tế. Theo báo cáo của Bộ Tài chính, ước đến 31/12, cả nước có trên 35.000 HTX, tăng 34% so với năm 2020; với gần 6 triệu thành viên, tăng hơn 100.000 thành viên so với năm 2020; có 164 liên hiệp HTX, tăng 64%. Số lượng tổ hợp tác đạt gần 66.000 tổ hợp tác với hơn 1 triệu thành viên.
Đáng chú ý, hiệu quả hoạt động của các HTX cũng đã được cải thiện. Số lượng HTX hoạt động tốt, khá đạt trên 27.000, chiếm hơn 78% số lượng HTX cả nước, tăng 46,8% so với năm 2020; có 2.600 HTX ứng dụng công nghệ cao, 4.700 HTX tham gia liên kết chuỗi giá trị.
Phó thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng phát biểu kết luận Diễn đàn Kinh tế hợp tác, hợp tác xã (HTX) năm 2025 - Ảnh: VGP.
Bên cạnh kết quả đạt được, Thứ trưởng Bộ Tài chính cũng chỉ ra những hạn chế của khu vực kinh tế tập thể, nhất là về quy mô sản xuất, quy trình quản trị và năng lực cạnh tranh. Thực hiện chủ trương cơ cấu lại nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng, hướng tới thời kỳ tăng trưởng cao và ổn định nhưng "không để ai bị bỏ lại phía sau", khu vực kinh tế tập thể cần phải đổi mới mạnh mẽ về tư duy, quyết liệt về hành động để bắt kịp, tiến cùng với các thành phần kinh tế khác.
Thực tế cho thấy, liên kết giữa HTX và doanh nghiệp mang lại lợi ích đa chiều cho các bên tham gia liên kết, giúp hình thành các chuỗi giá trị, đặc biệt là chuỗi giá trị nông sản, góp phần phát triển kinh tế-xã hội tại địa phương.
Chính phủ đã ban hành chính sách ưu tiên vốn vay cho các HTX tham gia chuỗi giá trị, ứng dụng công nghệ cao, gắn với nông nghiệp xanh, sạch tại Nghị định số 55/2015/NĐ-CP); hệ thống chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa cũng quy định chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa và các đối tượng có liên quan tham gia cụm liên kết ngành, chuỗi giá trị...
Từ hệ thống chính sách được ban hành, hoạt động liên kết giữa HTX và doanh nghiệp tại Việt Nam ngày càng được thúc đẩy. Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, tính đến hết tháng 6/2025, cả nước có 1.938 dự án và kế hoạch liên kết theo Nghị định số 98/2018/NĐ-CP được phê duyệt. Đến nay, khoảng 5.000 HTX có hoạt động liên kết với doanh nghiệp ở nhiều mức độ khác nhau.
Khẳng định mối quan hệ hợp tác giữa HTX và doanh nghiệp không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển dài hạn của cả hai bên, góp phần quan trọng trong xóa đói giảm nghèo và phát triển kinh tế-xã hội, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung đề xuất một số giải pháp thúc đẩy liên kết HTX-doanh nghiệp.
Trong đó, cần tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của các cấp chính quyền và người dân về vị trí vai trò của liên kết HTX-doanh nghiệp trong phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.
"Từ chuyển biến tư duy, nhận thức sẽ thúc đẩy chuyển biến trong hành động để hỗ trợ hoạt động liên kết", ông Đỗ Thành Trung nhấn mạnh.
Thứ trưởng Bộ Tài chính cũng lưu ý việc hình thành quy định nhằm xác định rõ cơ chế phân phối lợi ích theo nguyên tắc lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ; có cơ chế bảo vệ quyền lợi của các tác nhân trong chuỗi giá trị. Đồng thời, cần có chế tài xử lý các bên trong trường hợp không tuân thủ hợp đồng liên kết đã ký; nâng cao uy tín, minh bạch trong hoạt động của HTX thông qua kiểm toán độc lập và kiểm toán nội bộ; tăng cường năng lực sản xuất, quản trị của HTX; Huy động sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế hoặc liên minh HTX.
Đặc biệt, cộng đồng doanh nghiệp cần đóng vai trò đầu tàu, tiên phong trong thực hiện liên kết với HTX; hình thành các chuỗi giá trị nông sản, đóng góp thiết thực trong xây dựng nền nông nghiệp xanh, sạch, tuần hoàn, thể hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp với cộng đồng và đất nước.
Thứ trưởng Đỗ Thành Trung tin tưởng, hệ thống chính sách ngày càng hoàn thiện, sự quan tâm, chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự đoàn kết thống nhất, chung sức đồng lòng, nỗ lực của cả hệ thống chính trị, sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế và sự cố gắng, vươn lên của cộng đồng hợp tác xã, doanh nghiệp là cơ sở quan trọng giúp các doanh nghiệp, hợp tác xã tăng cường liên kết. Từ đó, tạo không gian phát triển mới cho cả khu vực kinh tế tập thể và kinh tế tư nhân.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung phát biểu tại Diễn đàn. Ảnh: VGP.
Phải coi HTX là "đối tác kinh doanh bình đẳng"
Phát biểu kết luận Diễn đàn Kinh tế hợp tác, hợp tác xã năm 2025, Phó thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng đặc biệt lưu ý phải coi HTX là "đối tác kinh doanh bình đẳng" và đẩy mạnh liên kết giữa HTX và doanh nghiệp không chỉ là giải pháp kinh tế, mà còn là động lực nâng cao đời sống người dân, ổn định xã hội, phát triển kinh tế-xã hội bền vững.
"Hoạt động liên kết giữa HTX và doanh nghiệp đã góp phần khơi thông tiềm năng, phát triển thị trường ổn định, bền vững cho các sản phẩm chủ lực quốc gia, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp", Phó thủ tướng khẳng định.
Bên cạnh kết quả đạt được, Phó thủ tướng phân tích rõ nét các khó khăn, vướng mắc như: Cơ chế, chính sách hỗ trợ liên kết giữa HTX và doanh nghiệp, đặc biệt ở địa phương chưa gắn với đẩy mạnh chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, ứng dụng khoa học công nghệ; nguồn lực tài chính phục vụ thực hiện chính sách còn hạn chế; năng lực của các HTX vẫn là điểm yếu lớn; thiếu đội ngũ cán bộ có năng lực chuyên môn, hiểu biết sâu về xây dựng và vận hành chuỗi liên kết giữa HTX và doanh nghiệp; công tác tuyên truyền và hướng dẫn chính sách liên kết chưa được quan tâm đúng mức.
Về phương hướng phát triển kinh tế tập thể, HTX gắn với liên kết doanh nghiệp thời gian tới, Phó thủ tướng Nguyễn Chí Dũng cho rằngphải huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực xã hội, thúc đẩy mạnh mẽ liên kết giữa HTX và doanh nghiệp nhằm lấp đầy khoảng trống mà một mình khu vực tư nhân hay Nhà nước không thể giải quyết. Trong đó, liên kết giữa HTX và doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng.
"Phát triển kinh tế tập thể, HTX và thúc đẩy liên kết với các thành phần kinh tế, trong đó có doanh nghiệp là yêu cầu thực tiễn khách quan, giải pháp chiến lược để phát triển KT - XH với phương châm Nhà nước kiến tạo - Doanh nghiệp tiên phong - HTX nền móng - Nông dân, người lao động chủ thể - Nhà khoa học, nhà tư vấn đồng hành - Tổ chức tín dụng hỗ trợ - Liên kết bền vững, hiệu quả", Phó thủ tướng nhấn mạnh.
Phó thủ tướng giao Bộ Tài chính chủ trì triển khai các nhiệm vụ: Rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định hiện hành không còn phù hợp nhằm đáp ứng yêu cầu thực hiện về phát triển KTTT, HTX trong bối cảnh mới, hoàn thành trong tháng 12/2025; Rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định thúc đẩy phát triển mạnh mẽ kinh tế tư nhân, trong đó cụ thể hóa các quy định về hỗ trợ doanh nghiệp tham gia cụm liên kết ngành, chuỗi giá trị; Khẩn trương hoàn thiện dự thảo Nghị định thay thế Nghị định số 57/2018/NĐ-CP về cơ chế, chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn, trình Chính phủ trong tháng 12/2025...
"Chính phủ luôn khuyến khích và tạo mọi điều kiện để các thành phần kinh tế phát triển công bằng, bình đẳng và bền vững", Phó thủ tướng khẳng định và kêu gọi các bộ ngành, cơ quan, HTX, doanh nghiệp cùng có tầm nhìn xa hơn, chiến lược hơn, hành động quyết liệt hơn để các khu vực kinh tế không vận hành rời rạc, mà cùng hợp lực phát triển nhanh, bền vững, hội tụ thành sức mạnh tổng hợp, đưa đất nước vươn xa trong một kỷ nguyên mới.
