Thách thức từ quản lý chất lượng phương tiện giao thông

Tại Việt Nam, tỷ lệ lớn ô tô, xe máy có tuổi đời trên dưới 15 năm đã ảnh hưởng tới an toàn giao thông và môi trường. Việc kiểm soát chặt chẽ chất lượng cũng như tuân thủ quy trình bảo dưỡng, sửa chữa sẽ góp phần bảo đảm phương tiện lưu thông an toàn.

Hiện nay, trên cả nước có hơn 3,5 triệu ô tô và 58 triệu xe máy đang lưu hành nhưng phân bố không đều, tập trung chủ yếu ở các thành phố lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh. Hà Nội hiện có gần 740 nghìn ô tô và hơn 5,7 triệu xe máy, trong khi TP Hồ Chí Minh có số ô tô tương tự, xe máy lên đến hơn 7 triệu xe. Tốc độ tăng phương tiện giao thông trên cả nước dự báo sẽ tiếp tục cao hơn trong những năm tới. Điều này dẫn tới những thách thức trong bảo đảm an toàn giao thông (ATGT) và kiểm soát ô nhiễm môi trường do khí thải từ hoạt động của phương tiện.

Nghiên cứu của Viện Cơ khí động lực (Trường Đại học Bách khoa Hà Nội) cho thấy, hiện có khoảng 75% ô tô và 71% xe máy có tuổi đời đến 15 năm. Tuy chưa phải sửa chữa lớn, nhưng các phương tiện này cần trải qua chu kỳ bảo dưỡng theo quy định. Chất lượng xe phụ thuộc nhiều vào quá trình sử dụng và chất lượng chăm sóc. Trong thời gian hoạt động, phương tiện thải ra môi trường một lượng khí thải lớn, là nguồn gây ô nhiễm với thành phần độc hại, bao gồm cả bụi mịn, gây tác hại không nhỏ với sức khỏe con người. Kết quả nghiên cứu chỉ ra, phương tiện sử dụng hơn 12 năm lượng phát thải tăng mạnh.

Theo quy định hiện hành, việc kiểm soát chất lượng phương tiện trong quá trình lưu thông đối với ô tô thực hiện tại thời điểm đăng kiểm. Còn trong thời gian giữa 2 kỳ đăng kiểm, chất lượng xe hoàn toàn phụ thuộc vào quản lý, sử dụng của chủ phương tiện. Đối với xe máy, hiện chỉ đánh giá chất lượng cho xe mới trước khi bán ra thị trường, bao gồm cả đánh giá khí thải. Trong quá trình sử dụng, cơ quan quản lý Nhà nước chưa có quy định giám sát việc bảo dưỡng, sửa chữa xe máy, dẫn đến nhiều xe không chú ý đến việc này, làm giảm tuổi thọ, tăng ô nhiễm môi trường.

Để nâng cao chất lượng phương tiện, nhóm nghiên cứu của Viện Cơ khí động lực kiến nghị cần tăng thêm thiết bị hiện đại cho các trạm đăng kiểm, xây dựng quy trình đăng kiểm chi tiết, sâu rộng hơn. Đồng thời, tăng cường giám sát, bảo đảm chất lượng đăng kiểm phương tiện cơ giới đường bộ. Bên cạnh đó, cần xây dựng quy trình và áp dụng đăng kiểm cho cả xe máy. Theo ông Khuất Việt Hùng, Phó chủ tịch chuyên trách Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia, các vấn đề liên quan đến bảo đảm an toàn, hạn chế tác động tiêu cực tới môi trường của phương tiện giao thông luôn được xã hội đặc biệt quan tâm. Người tham gia giao thông là đối tượng thường xuyên phải chịu nhiều ảnh hưởng do ô nhiễm môi trường. Vì vậy, cần tiếp tục nỗ lực giúp phương tiện giao thông an toàn hơn, sạch hơn để bảo đảm sức khỏe cho mọi người, trong đó có người tham giao giao thông.

MẠNH HƯNG