Thái Nguyên: Những 'trái tim thầm lặng' ở pháo đài phòng chống HIV/AIDS Phổ Yên

Được thành lập từ những năm đầu tái lập tỉnh, Trung tâm Y tế Phổ Yên đã đi qua một chặng đường dài hơn 30 năm đầy thăng trầm. Từ một cơ sở y tế tuyến huyện còn nhiều thiếu thốn, đơn vị đã không ngừng lớn mạnh, song hành cùng sự "thay da đổi thịt" của thành phố công nghiệp trẻ. Với quy mô ngày càng mở rộng cùng đội ngũ hơn 250 cán bộ nhân viên y tế, TTYT Phổ Yên không chỉ đảm bảo công tác khám chữa bệnh cho hàng vạn người dân mà còn gánh vác trọng trách kiểm soát các vấn đề sức khỏe cộng đồng phức tạp, đặc biệt là HIV/AIDS – một thách thức lớn tại địa bàn tập trung đông lao động di cư.

Trong dòng chảy lịch sử đó, Phòng khám Ngoại trú của trung tâm lặng lẽ đóng vai trò như một bến đỗ an toàn cho những phận đời yếu thế. Và những người "giữ lửa" tại bến đỗ ấy chính là những y bác sĩ tận tụy như Bác sĩ Phạm Xuân Trường và Điều dưỡng Lý Thị Viên.

Trung tâm Y tế Phổ Yên (phường Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên).

Bác sĩ Phạm Xuân Trường (sinh năm 1968) đã gắn bó với công việc điều trị cho bệnh nhân HIV/AIDS tại Trung tâm Y tế Phổ Yên (phường Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên) được 8 năm. Chia sẻ với PV Sức khỏe và Đời sống về công việc của mình, bác sĩ Trường cho biết, ông đến với công tác điều trị HIV như một "cái duyên".

Năm 2018, bác sĩ Trường được cấp trên phân công nhiệm vụ thăm khám, điều trị cho bệnh nhân HIV/AIDS tại phòng khám Ngoại trú TTYT Phổ Yên, thời điểm mà nỗi sợ hãi, kỳ thị vẫn còn" nặng nề.

"Giai đoạn đầu công tác điều trị gặp nhiều thách thức. Không chỉ vì kiến thức của mình không nhiều, mà còn vì mọi người vẫn e dè, kỳ thị. Kể cả trong ngành y, một số bạn vẫn còn lo ngại. Đối với người bệnh, nỗi sợ đó hằn sâu trong tâm trí. Chúng tôi có một cái cửa đằng sau, hầu như một số bệnh nhân đến bây giờ vẫn đi cửa sau. Họ sợ người quen nhận ra, sợ đông người nên cứ đợi lúc nào vắng mới vào", bác sĩ Trường tâm sự.

Trong sự nghiệp của mình, ông không bao giờ quên "canh bạc" sinh tử với một bệnh nhân nam trẻ tuổi, bác sĩ Trường nhớ lại: "Bệnh nhân này cũng vì sợ bệnh, sợ kỳ thị nên không đi khám sớm, khi bệnh đã ở giai đoạn muộn, bệnh viện trả về, các nơi khác không nhận thì mới tìm đến trung tâm. Cơ thể bệnh nhân lúc đó chỉ còn khoảng hơn 20 cân".

"Chúng tôi rất phân vân vì nếu điều trị ngay, chúng tôi sợ bệnh nhân gặp hội chứng phục hồi miễn dịch (IRIS) và có thể tử vong còn nhanh hơn. Tuy nhiên, chứng kiến người bệnh như vậy chúng tôi cũng cảm thấy rất đau lòng, và rồi quyết định đánh liều, cố gắng hết sức để cứu lấy người bệnh", bác sĩ Trường nói.

Bác sĩ Phạm Xuân Trường (sinh năm 1968) công tác tại TTYT Phổ Yên.

Sau khoảng 2 tháng không ngừng nỗ lực, phép màu đã đến. "Chúng tôi nghiền thuốc, bón cháo cho người bệnh, liên tục trong 2 tháng, bệnh nhân bắt đầu ngồi dần, ăn uống được. Đến giờ, bạn ấy cũng như là người bình thường thôi. Bệnh nhân đó đã sống", bác sĩ Trường mỉm cười.

Nếu như bác sĩ Phạm Xuân Trường giành giật sự sống thể chất, thì điều dưỡng Lý Thị Viên (sinh năm 1991) công tác tại Phòng khám ngoại trú TTYT Phổ Yên lại là người hàn gắn những vết thương "tâm lý".

Chia sẻ với PV, điều dưỡng Viên cho biết, chị nhận nhiệm vụ này vào năm 2016, trong một giai đoạn mà theo chị "không ai muốn tiếp nhận cả".

"Ban đầu, nỗi sợ là có thật. Chỉ cần nghe nói đến HIV thôi là người ta cũng sợ rồi. Nỗi sợ ấy lan cả về gia đình, khi chồng tôi cũng làm cùng cơ quan, biết tôi chuyển sang mảng HIV, anh cũng rất lo. Tuy nhiên, bằng kiến thức chuyên môn, tôi đã kiên nhẫn giải thích cho chồng hiểu rằng nguy cơ lây nhiễm có thể kiểm soát hoàn toàn nếu tuân thủ đúng quy trình", chị Viên kể.

Điều dưỡng Lý Thị Viên công tác tại Phòng khám Ngoại trú TTYT Phổ Yên.

"Tôi nhớ có một bệnh nhân trẻ, bạn ấy chi khoảng 24 tuổi, khi bệnh nhân ấy thông báo mình bị nhiễm HIV cho gia đình, người thân đã phản ứng rất mạnh. Họ tách bạch hẳn bạn ấy ra, cho đồ đạc lên tầng hai, ăn uống, sinh hoạt riêng hết. Bạn ấy cảm thấy bị bỏ rơi trong chính gia đình của mình", chị Viên ngậm ngùi.

Trong hoàn cảnh đó, chính điều dưỡng Viên là người duy nhất lắng nghe. Chị đã tư vấn, động viên, thuyết phục bệnh nhân tuân thủ điều trị. Chính sự đồng cảm của chị đã giúp người bệnh có đủ dũng khí để chiến đấu với bệnh tật.

"Sau khi nghe tôi tư vấn, bạn ấy cũng nhẹ nhõm hơn, sau đó bạn xin bố mẹ ra ngoài thuê trọ, tự lập và kiên trì tiếp tục điều trị. Vì phát hiện và điều trị sớm nên sức khỏe của bạn cũng đã ổn định, tâm lý cũng rất thoải mái, không còn u buồn như thời điểm đầu nữa", chị Viên nói.

Nhân viên y tế tại TTYT Phổ Yên lấy mẫu xét nghiệm cho bệnh nhân.

Thành quả lớn nhất, như chị Viên tự hào chia sẻ, là những mầm sống khỏe mạnh được sinh ra từ chính những bệnh nhân nhiễm HIV. Chỉ riêng trong 9 tháng đầu năm 2025, tại TTYT Phổ Yên đã có 8 em bé sinh ra từ mẹ nhiễm HIV và "tất cả đều âm tính"

Chị Viên xúc động: "Đó là một thành quả rất tự hào, bởi người bệnh từ trước tới nay đều nghĩ là không thể lấy chồng, sinh con. Nhưng bây giờ, họ lấy cả những người không bị, sinh con và những đứa con đấy hoàn toàn âm tính."

Những thành công này là kết quả trực tiếp của một chiến lược y tế đúng đắn không chỉ của riêng Phổ Yên mà còn là của toàn tỉnh Thái Nguyên. Theo Báo cáo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Thái Nguyên, tỉnh đã đạt được một thành tựu ngoạn mục: 99,37% bệnh nhân điều trị ARV có tải lượng virus dưới ngưỡng ức chế.

Con số này có ý nghĩa vô cùng to lớn, nó đồng nghĩa với thông điệp K=K (Không phát hiện = Không lây truyền) đã trở thành hiện thực, một trong những mục tiêu quan trọng nhất trong Kế hoạch 83/KH-UBND của tỉnh Thái Nguyên nhằm chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030.

Trung Sơn