Thận trọng trước thách thức hạ tầng và an toàn dữ liệu

Đưa AI vào trường phổ thông:

Giáo dục AI giúp học sinh nâng cao khả năng tiếp nhận, mở rộng tri thức và phát huy sáng tạo trong môi trường số. Ảnh: Nhiên Nhiên

Nâng cao năng lực sư phạm số

Xung quanh dự thảo này, phóng viên đã ghi nhận nhiều ý kiến từ giáo viên và phụ huynh, phản ánh rõ cả kỳ vọng lẫn những băn khoăn trong quá trình triển khai thực tiễn. Nhà giáo Nguyễn Thị Vĩnh Hà (Hiệu trưởng Trường TH&THCS Victoria Thăng Long, Hà Nội) chia sẻ: “Chúng tôi hoàn toàn ủng hộ và đánh giá rất cao định hướng này vì nó phù hợp với xu thế toàn cầu và nhu cầu thực tiễn. Thực tế tại trường chúng tôi, việc ứng dụng công nghệ thông tin và AI trong dạy học đã được triển khai. Lớp học được trang bị đầy đủ máy tính, máy chiếu, internet tốc độ cao, phần mềm giảng dạy hiện đại và ứng dụng AI để phục vụ cho các môn học. Giáo viên được tập huấn thường xuyên bởi các chuyên gia và ứng dụng AI là tiêu chí bắt buộc trong các hội giảng, hội thi... Vì vậy, chúng tôi rất hoan nghênh dự thảo này và sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn để góp phần hoàn thiện, giúp các trường nhanh chóng bắt kịp và đưa AI trở thành một công cụ giúp ích trong quá trình dạy và học”.

Đồng tình với quan điểm trên cô Nguyễn Thị Tuyết (Tổ trưởng tổ chuyên môn Tiếng Anh - Giáo dục thể chất - Nghệ thuật, trường THCS Nguyễn Bỉnh Khiêm, xã Ia Hrung, Gia Lai) bày tỏ: “Tôi đánh giá cao định hướng và nội dung của dự thảo này. Đây là một bước đi đột phá và hết sức cần thiết trong bối cảnh hiện nay. Việc đưa AI trở thành một phần chính thức của chương trình học không chỉ giúp học sinh sớm tiếp cận, làm chủ công nghệ tiên phong này, mà còn tạo động lực mạnh mẽ để giáo viên đổi mới phương pháp giảng dạy và nâng cao năng lực sư phạm số”.

Với góc độ là phụ huynh, anh Tuấn Anh (phường Giảng Võ, Hà Nội) cho biết, đây là một chủ trương đúng đắn và phù hợp với xu hướng phát triển công nghệ trên thế giới. Là một phụ huynh, tôi mong các con không chỉ biết sử dụng công nghệ một cách thuần thục, mà còn phát triển khả năng sáng tạo, tư duy phản biện và giải quyết vấn đề thông qua các ứng dụng này. Việc đưa AI vào GDPT sẽ giúp các con được tiếp cận và làm quen với công nghệ hiện đại từ sớm”, anh Tuấn Anh cho hay.

Những thách thức gặp phải

Dù khẳng định những ưu điểm của việc đưa AI vào trường phổ thông nhưng nhiều chuyên gia vẫn cảnh báo về các vấn đề thách thức mà nhà trường và đội ngũ giáo viên có thể gặp phải khi triển khai AI trong GDPT. Nhà giáo Nguyễn Thị Vĩnh Hà chia sẻ, một trong những thách thức lớn nhất chính là chi phí tài chính rất cao liên quan đến các phần mềm và công cụ AI hiện đại. Hầu hết các phần mềm AI thực sự chất lượng, hiệu quả và phù hợp để giáo viên khai thác tốt nhất trong giảng dạy đều là phần mềm trả phí với mức giá không hề nhỏ. Nếu trang bị cho từng giáo viên trong toàn trường thì tổng chi phí sẽ có thể vượt quá khả năng mà chúng tôi có thể. đáp ứng ngay lập tức. Vì vậy, nhà trường không thể đầu tư đồng loạt mà buộc phải thực hiện với lộ trình rõ ràng.

Nhìn thẳng vào những thách thức đặt ra, từ kinh nghiệm thực tế cô Nguyễn Thị Tuyết cho rằng: “Ở trường chúng tôi chính là sự chưa quen thuộc của giáo viên với công nghệ mới, đòi hỏi một quá trình bồi dưỡng bài bản, tập huấn thường xuyên và tự học không ngừng để thực sự làm chủ phương pháp giảng dạy hiện đại; đồng thời, hạ tầng công nghệ cùng cơ sở vật chất tại các vùng sâu vùng xa còn quá khiêm tốn, dễ làm gián đoạn những hoạt động thực hành quý giá; quan trọng không kém, việc xây dựng học liệu số phù hợp tâm lý lứa tuổi THCS vẫn còn thiếu hướng dẫn cụ thể và hỗ trợ kịp thời, khiến giáo viên chưa đủ tự tin để triển khai hiệu quả mà vẫn bảo đảm an toàn tuyệt đối cho học sinh”.

Một nỗi lo khác đó là về an toàn dữ liệu và bảo mật thông tin. Theo cô Nguyễn Thị Tuyết nguy cơ học sinh vô tình để lộ thông tin cá nhân khi tương tác với các nền tảng AI trực tuyến dễ xảy ra bởi các em dễ dàng chia sẻ tên, ảnh, địa chỉ hay thậm chí dữ liệu học tập mà chưa hề nhận diện được rủi ro. Do vậy, chính giáo viên cũng cần được tập huấn kỹ lưỡng để hướng dẫn học sinh sử dụng AI an toàn, tránh để hình ảnh lớp học, bài tập hay thông tin nhạy cảm bị thu thập trái phép.

Do đó, để triển khai AI một cách an toàn, minh bạch và hiệu quả trong GDPT cô Nguyễn Thị Tuyết đề xuất Bộ GD&ĐT cần ban hành một bộ hướng dẫn chi tiết, rõ ràng về quy trình bảo vệ dữ liệu cá nhân học sinh cùng danh mục các nền tảng AI được thẩm định và cho phép sử dụng trong trường học; đồng thời tổ chức các khóa tập huấn bắt buộc, chuyên sâu cho giáo viên về kỹ năng số, an toàn thông tin; quan trọng không kém, Bộ cần có chính sách hỗ trợ thiết thực cho các trường vùng sâu vùng xa bằng cách nâng cấp hạ tầng công nghệ, cung cấp thiết bị và đặc biệt là kho học liệu số chuẩn hóa, dễ tiếp cận, giúp giáo viên tự tin làm chủ công cụ mới và dẫn dắt học sinh tiếp cận AI một cách an toàn và có trách nhiệm.

Song hành với nhà trường chính là sự đồng hành của các bậc phụ huynh, theo anh Tuấn Anh thì phụ huynh cần giữ vai trò quan trọng trong việc hướng dẫn con sử dụng AI hiệu quả, an toàn và có ích. “Chúng tôi có thể hỗ trợ con khai thác công nghệ cho học tập và nhắc nhở khi gặp thông tin chưa chính xác hoặc không phù hợp. Tuy nhiên, việc quản lý và kiểm soát nội dung AI cần đến từ những người xây dựng công nghệ, các đơn vị cung cấp và các cơ quan quản lý từ cấp bộ đến cấp cơ sở. Vì vậy, tôi mong muốn Nhà nước sớm nghiên cứu và ban hành các quy định về xây dựng, thiết kế và cung cấp dịch vụ AI trong nước. Đây là vấn đề rất quan trọng, cần được quan tâm và thực hiện càng sớm càng tốt, nhằm bảo đảm an toàn cho trẻ em khi tiếp cận công nghệ”, anh Tuấn Anh chia sẻ.

Phương - Trang - Khánh - Minh Anh (thực hiện)