Thành cổ Kashgar: Từ nhà đất cũ nát tới điểm du lịch hạng nhất

Khu tự trị Duy Ngô Nhĩ Tân Cương nằm ở miền Tây Bắc Trung Quốc, là đơn vị hành chính cấp tỉnh lớn nhất với diện tích lên tới gần 1.665.000 km2, tương đương 1/6 tổng diện tích nước này. So với mặt bằng chung ở Trung Quốc, khu tự trị này có nền kinh tế kém phát triển hơn, nhưng những năm gần đây vùng đất chiến lược này đang được chính phủ đầu tư mạnh. Không ít địa phương đã có sự chuyển mình mạnh mẽ.

Chỉ với diện tích 3,6 km2, thành cổ Kashgar thuộc khu vực Kashgar nằm ở phía Tây Nam Tân Cương, đã thay đổi rõ nét nhờ tập trung phát triển du lịch.

Biểu diễn tại nơi làm và bán các loại đàn truyền thống.

Trước năm 2008, do nằm ở rìa phía Tây sa mạc Taklimakan - sa mạc lớn nhất Trung Quốc và cũng là sa mạc cát dịch chuyển lớn thứ hai trên thế giới, nơi được mệnh danh là “Biển tử thần” bởi điều kiện thời tiết khắc nghiệt, khu vực Kashgar gặp khá nhiều khó khăn. Người dân chủ yếu sinh sống trong những ngôi nhà làm bằng đất và có thể đổ sập bất cứ lúc nào nếu không may xảy ra động đất.

Tuy nhiên, kể từ năm 2009, một dự án cải tạo và nâng cấp những ngôi nhà xuống cấp ở thành cổ Kashgar đã được tiến hành. 11 năm sau đó, với tổng vốn đầu tư 7,049 tỷ nhân dân tệ (gần 1 tỷ USD theo tỉ giá hiện hành), hơn 49.000 ngôi nhà đất cũ nát đã được sửa sang tính đến cuối năm 2020.

Ngõ Cầu Vồng nơi được thiết kế dành riêng cho du khách check-in.

Là một hướng dẫn viên ở thành cổ, chị Aymadjan cho biết, trước đây, chỉ có thể dùng 2 từ “lạc hậu” để mô tả mảnh đất này. Tuy nhiên, sau khi cải tạo, nơi đây đã “thay da đổi thịt”. “Kể từ năm 2015, thành cổ Kashgar được công nhận là Khu du lịch 5A cấp quốc gia (cấp cao nhất trong hệ thống xếp hạng du lịch của Trung Quốc), người dân địa phương đã tăng thu nhập và trở nên giàu có nhờ du lịch. Họ được hưởng lợi rất nhiều và lượng du khách đến đây hàng năm cũng ngày càng tăng”, chị Aymadjan nói thêm.

Số liệu thống kê cho thấy, từ tháng 1-7/2025, thành cổ đã đón gần 16,7 triệu lượt khách tham quan, tăng gần 61% so với cùng kỳ năm trước. Riêng tháng 8, số khách tham quan trong một ngày cao nhất đạt tới 140.000 lượt.

Dạo bước trong thành cổ, người ta có thể bắt gặp nhiều sạp hàng bán đồ lưu niệm, các món ăn và sản vật địa phương. Đặc biệt hơn, len lỏi giữa những quán hàng là những khu chợ đặc trưng bán đồ thủ công mỹ nghệ độc đáo mà nơi đây gọi là “bazaar”, như đồ gốm sứ với đủ loại màu sắc, đồ làm bằng sắt sáng láng với kiểu dáng đa dạng, hay những chiếc đàn truyền thống nhiều kích cỡ khác nhau.

Những người thợ sản xuất đồ dùng bằng kim loại ngay tại bazaar.

Nhờ có phát triển du lịch, một điểm chuyên sản xuất và trưng bày đàn truyền thống đã được xây dựng dưới sự hỗ trợ của tỉnh Quảng Đông giàu có ở miền Nam. Với tên gọi “làng nhạc cụ dân tộc” huyện Shufu, điểm du lịch này đã giúp các nghệ nhân địa phương có nơi để thi triển tài năng và tăng thêm thu nhập, đồng thời giúp làng nghề phát triển bền vững hơn.

Theo chị Subinur, một hướng dẫn viên tại làng nhạc cụ, năm 2000, nơi đây được Quốc vụ viện (Chính phủ) Trung Quốc công nhận là “Làng nhạc cụ dân tộc Tân Cương”; năm 2011 được Bộ Văn hóa và Du lịch công nhận là một trong những cơ sở trình diễn bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia đợt đầu tiên. “Hiện có 8 xưởng sản xuất nhạc cụ, với hơn chục thợ và nghệ nhân ở chỗ chúng tôi. Họ làm và bán nhạc cụ tại chỗ, thu nhập hàng tháng khoảng 4.000 đến 5.000 nhân dân tệ (khoảng 15 triệu đến 18,5 triệu đồng) hoặc hơn. Họ cũng bán nhạc cụ thành phẩm tại thành cổ Kashgar và các chợ lớn ở Urumqi. Một số người ở Quảng Đông và các vùng lân cận cũng đến thu mua. Ban đầu, các nghệ nhân chỉ làm nhạc cụ trong các xưởng gia đình, bởi nghề này đã có từ cách đây hơn 150 năm. Gần đây, họ làm tại làng nhạc cụ. Chúng tôi không thu tiền thuê mặt bằng. Doanh số bán hàng của họ tốt hơn trước rất nhiều”.

Bước sang tháng 11, khi thời tiết trở nên lạnh giá, du khách đã thưa dần, nhưng khi đến các điểm check-in nổi tiếng như “ngõ Cầu Vồng” – con ngõ được thiết kế dành riêng để chụp ảnh – khách du lịch vẫn không ngớt dù đã 11h đêm. Theo quan chức địa phương, vào những tháng cao điểm, 1h-2h đêm du khách vẫn xếp hàng nườm nượp.

Tại một góc check-in nổi tiếng ở ngõ Cầu Vồng, dù đã 11h khuya, du khách vẫn xếp hàng chụp ảnh

Mặc dù sau khi khai thác du lịch, thành cổ đã ít nhiều mang dáng dấp thương mại hóa, nhưng vẫn còn đó những ngôi nhà với điêu khắc trên gạch và bích họa truyền thống đặc sắc, cùng nhiều ngõ hẻm với tường gạch màu sắc rực rỡ. Kiến trúc mang đậm dấu ấn văn hóa Hồi giáo và Trung Á, đã tạo nên cho nơi đây một không gian rất khác biệt so với các thành phố khác ở Trung Quốc.

Bích Thuận/VOV-Bắc Kinh