Thành lập chi nhánh của Trung tâm Trợ giúp pháp lý để đáp ứng kịp thời, hiệu quả nhu cầu của người dân

Theo Dự thảo Tờ trình Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật TGPL, thực hiện chủ trương sáp nhập tỉnh, sáp nhập xã, bỏ cấp huyện nên nhiều tỉnh, thành phố sau khi sáp nhập có địa bàn rất rộng, điều kiện địa lý và giao thông đi lại khác nhau, dân số đông và đa dạng, kinh tế - xã hội phát triển hơn, “vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn” đã có sự thay đổi.

Trong khi đó, khoản 2 Điều 11 Luật TGPL năm 2017 quy định Chi nhánh của Trung tâm “được thành lập tại các huyện ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, giao thông không thuận tiện đến Trung tâm TGPL nhà nước và chưa có tổ chức hành nghề luật sư hoặc tổ chức tư vấn pháp luật tham gia TGPL”. Quy định này không còn phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp và điều kiện thực tiễn hiện nay. Do đó, cần sửa đổi quy định về việc thành lập Chi nhánh của Trung tâm để đáp ứng kịp thời, có hiệu quả nhu cầu TGPL của người dân ở cơ sở.

Theo đó, Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật TGPL đã sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 11 như sau: “Trung tâm TGPL nhà nước có thể có Chi nhánh. Chi nhánh là đơn vị phụ thuộc của Trung tâm trợ TGPL nhà nước. Trung tâm TGPL nhà nước chịu trách nhiệm về toàn bộ hoạt động của Chi nhánh. Căn cứ nhu cầu và điều kiện thực tế tại địa phương, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định thành lập Chi nhánh của Trung tâm TGPL nhà nước”.

Nhất trí với đề xuất Trung tâm TGPL nhà nước có thể có Chi nhánh, Phó chủ tịch Liên đoàn luật sư Việt Nam Đào Ngọc Chuyền cho rằng nên quy định cụ thể mỗi tỉnh, thành phố chỉ có duy nhất 01 Trung tâm TGPL nhà nước. Tuy nhiên, cần xem xét đầy đủ điều kiện thực tiễn về địa bàn hành chính sau khi sáp nhập.

Phó chủ tịch Liên đoàn luật sư Việt Nam Đào Ngọc Chuyền.

Theo ông Đào Ngọc Chuyền, tại nhiều địa phương, diện tích tự nhiên và khoảng cách địa lý giữa các khu vực dân cư rất lớn, người dân thuộc đối tượng yếu thế, người nghèo, lao động nhập cư hoặc người có hoàn cảnh khó khăn thường phải di chuyển từ 100-200 km để tiếp cận Trung tâm. Điều này gây tốn kém thời gian, chi phí và làm giảm khả năng tiếp cận trợ giúp pháp lý của họ, đi ngược lại mục tiêu bảo đảm quyền được bảo vệ pháp lý của các nhóm dễ bị tổn thương.

Vì vậy, mặc dù việc thống nhất mỗi tỉnh có một Trung tâm là cần thiết để tinh gọn bộ máy, nhưng để bảo đảm tính kịp thời, hiệu quả và phù hợp với đặc thù địa bàn, Trung tâm TGPL Nhà nước cần được phép thành lập các Chi nhánh phân bố hợp lý theo nhu cầu và điều kiện của từng địa phương.

Về quyền hạn của cộng tác viên TGPL, Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam cho biết, Khoản 1 Điều 31 Luật TGPL hiện hành được sửa đổi, bổ sung theo hướng quy định “cộng tác viên TGPL ” được “tham gia tố tụng với tư cách là người bào chữa hoặc người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người được TGPL”. Ông Chuyền đề nghị cân nhắc quy định này, vì tiêu chuẩn đối với “cộng tác viên TGPL” khác với tiêu chuẩn của trợ giúp viên pháp lý.

“Theo chúng tôi, để bảo vệ tốt nhất quyền, lợi ích hợp pháp của người được TGPL, bảo đảm sự bình đẳng, công bằng trong TGPL có thể phân biệt trường hợp luật sư làm cộng tác viên TGPL thì được giao “tham gia tố tụng với tư cách là người bào chữa hoặc người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người được TGPL”, các cộng tác viên khác thì không nên quy định được tham gia tố tụng", Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam nói.

Ông Nguyễn Khánh Lâm, Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Tuyên Quang.

Đồng quan điểm Trung tâm TGPL Nhà nước có chi nhánh, ông Nguyễn Khánh Lâm, Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Tuyên Quang đề xuất cần quy định cụ thể các tỉnh, thành phố được thành lập bao nhiêu Chi nhánh.

Theo Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Tuyên Quang, cần mở rộng hơn nữa đối tượng, lĩnh vực TGPL. Chúng ta cần đặt mình vào người dân để làm việc. Do đó, đề nghị sửa triệt để Luật, trong đó tính đến chuyện Trung tâm TGPL có nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức thực hiện trợ giúp cho tất cả các đối tượng được TGPL theo Luật ở tất cả các lĩnh vực theo yêu cầu. Làm được việc này thì những người dân ở vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn sẽ được hỗ trợ kịp thời, thuận lợi…

Hồng Mây