Thành phố Hồ Chí Minh: Tận dụng các cam kết FTA, đẩy mạnh xuất khẩu những mặt hàng chủ lực
Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) là ưu tiên hàng đầu, là thị trường gần gũi, là không gian sản xuất quan trọng, góp phần mở ra cơ hội để Việt Nam và Thành phố Hồ Chí Minh vươn lên trở thành trung tâm xuất-nhập khẩu hàng đầu Đông Nam Á.
Bà Nguyễn Việt Chi, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công thương), giới thiệu về Cộng đồng Kinh tế ASEAN.
Đó là khẳng định của Phó Giám đốc Sở Công thương Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Trường Thi tại hội thảo có chủ đề “Cộng đồng Kinh tế ASEAN và tận dụng các cam kết trong các hiệp định thương mại tự do thuộc ASEAN đối với mặt hàng xuất khẩu chủ lực của doanh nghiệp Việt Nam”.
Hội thảo được Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công thương) phối hợp Sở Công thương Thành phố tổ chức ngày 14/11 tại Thành phố.
Ông Nguyễn Trường Thi cho biết: Thành phố hiện là đô thị có quy mô kinh tế lớn nhất cả nước, giữ vai trò hạt nhân của vùng kinh tế trọng điểm phía nam với không gian và tiềm năng phát triển hết sức to lớn.
Thành phố luôn xác định hội nhập quốc tế về kinh tế là động lực cốt lõi. Trong đó, Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) là ưu tiên hàng đầu, là thị trường gần gũi, là không gian sản xuất quan trọng, góp phần mở ra cơ hội để Việt Nam và Thành phố vươn lên trở thành trung tâm xuất-nhập khẩu hàng đầu Đông Nam Á.
Theo số liệu từ Cục Thống kê (Bộ Tài chính), 10 tháng năm 2025, tổng kim ngạch xuất-nhập khẩu hàng hóa của nước ta đạt 762,44 tỷ USD, tăng 17,4% so với cùng kỳ năm 2024; trong đó, xuất khẩu tăng 16,2%. Còn kim ngạch xuất khẩu của các doanh nghiệp Thành phố qua các cảng và cửa khẩu trên cả nước đạt khoảng 76,23 tỷ USD, tăng gần 4,9% so cùng kỳ năm ngoái.
Phó Giám đốc Sở Công thương Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Trường Thi phát biểu ý kiến tại hội thảo.
Tuy vậy, quá trình hội nhập và tận dụng các hiệp định thương mại tự do (FTA) còn nhiều thách thức. Tại Thành phố, nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa còn thiếu thông tin.
Bên cạnh đó, các rào cản kỹ thuật cũng ngày càng gia tăng; nhất là biện pháp phòng vệ thương mại, lĩnh vực mà hàng hóa Việt Nam đã đối mặt hàng trăm vụ kiện, ảnh hưởng tiêu cực đến các ngành thép, gỗ, nhựa...
Sự phức tạp của quy tắc xuất xứ (C/O) cũng là vướng mắc khiến doanh nghiệp không thể hưởng ưu đãi thuế quan, ngay cả Hiệp định ATIGA của AEC cũng đang trong quá trình sửa đổi để tháo gỡ những khó khăn này.
Theo ông Thi, những nội dung được thảo luận tại hội thảo đều là những vấn đề “nóng”, đề cập rất đúng vào nhu cầu cấp bách nhất của doanh nghiệp.
Trong đó, như nhiều chuyên gia đã chỉ ra, dù nhiều FTA đã đưa thuế suất về 0%, nhưng thị phần của hàng hóa Việt Nam tại các thị trường đó lại chưa tăng tương xứng. Đây là một nghịch lý và là vấn đề then chốt đối với các doanh nghiệp xuất khẩu của Thành phố nói riêng và nước ta nói chung.
Để có thể tháo gỡ nghịch lý nói trên, Bộ Công thương đã xây dựng mô hình “Hệ sinh thái Hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng FTA”.
Mô hình này được các chuyên gia đánh giá là sáng kiến, bước đi đột phá, giúp hình thành mạng lưới kết nối giữa cơ quan quản lý, hiệp hội và các nhà cung cấp dịch vụ logistics, tài chính, pháp lý.
Qua đó, hỗ trợ doanh nghiệp một cách thực chất, nâng cao năng lực cạnh tranh, thúc đẩy phát triển bền vững. Ông Nguyễn Trường Thi khẳng định: Sở Công thương Thành phố sẽ đồng hành, phối hợp chặt chẽ Bộ Công thương trong công tác tuyên truyền FTA thế hệ mới; làm đầu mối tiếp nhận và tổng hợp đầy đủ các ý kiến, vướng mắc của doanh nghiệp để báo cáo, tham mưu Ủy ban nhân dân Thành phố và Bộ Công thương.
Tại hội thảo, các diễn giả đã giới thiệu tổng quan về Cộng đồng Kinh tế ASEAN và định hướng tương lai; cập nhật tình hình thực thi, rà soát nâng cấp và đàm phán các FTA trong ASEAN, giữa ASEAN và các đối tác; phổ biến các cam kết liên quan đến phòng vệ thương mại trong các FTA, quy tắc xuất xứ mới trong các FTA để doanh nghiệp Việt Nam tận dụng.
Đồng thời, đưa ra khuyến nghị cho các ngành hàng cụ thể mà doanh nghiệp địa phương quan tâm; ghi nhận ý kiến đóng góp từ đại diện các cơ quan, doanh nghiệp tham gia hội thảo.
Qua đó, nâng cao hơn nữa hiệu quả sự tham gia của Việt Nam trong hội nhập kinh tế ASEAN, đặc biệt là thị trường xuất khẩu trong bối cảnh hiện nay. Theo các chuyên gia kinh tế, ASEAN là thị trường giàu tiềm năng đối với doanh nghiệp Việt Nam nhờ nhiều yếu tố thuận lợi như: Quy mô dân số lớn thứ ba thế giới; vị trí địa lý gần gũi giúp doanh nghiệp tối ưu chi phí vận chuyển, logistics; thói quen, thị hiếu tiêu dùng có nhiều nét tương đồng.
