Thấy gì từ mô hình nghĩa vụ quân sự tự nguyện của Pháp?

Mô hình “quân đội lai”

Nghĩa vụ quân sự tự nguyện từng được Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đề cập tới trong bài phát biểu trước các Lực lượng vũ trang Pháp nhân dịp Năm mới 2025 cũng như trong diễn văn tại lễ duyệt binh mừng Quốc khánh (14-7).

Theo tờ Le Point, ngày 27-11 vừa qua, phát biểu trước các binh sĩ ở Căn cứ quân sự Varces tại tỉnh Isère, phía Đông Nam nước Pháp, Tổng thống Macron cho biết, Pháp không thể quay trở lại thời kỳ nghĩa vụ quân sự bắt buộc. Tổng thống Macron cho rằng, việc cựu Tổng thống Jacques Chirac bãi bỏ nghĩa vụ quân sự bắt buộc năm 1996 là quyết định đúng, nhưng mô hình này không còn phù hợp với nhu cầu hiện nay của Pháp.

Do đó, Pháp sẽ áp dụng chế độ nghĩa vụ quân sự tự nguyện, dự kiến sẽ được triển khai dần dần, bắt đầu từ mùa hè năm 2026. Chế độ nghĩa vụ quân sự tự nguyện sẽ theo đuổi 3 mục tiêu: Củng cố mối quan hệ giữa đất nước và quân đội; tăng cường khả năng đối phó; và nâng cao năng lực huấn luyện cho thanh thiếu niên. "Nghĩa vụ quân sự quốc gia mới sẽ dành cho tất cả thanh niên nam nữ đủ tuổi theo luật định", Tổng thống Macron khẳng định.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đề cập tới việc áp dụng chế độ nghĩa vụ quân sự tự nguyện trước các binh sĩ tại căn cứ quân sự Varces ở Isère. Ảnh: Reuters

Theo nhà lãnh đạo Pháp, nghĩa vụ quân sự tự nguyện là mô hình “quân đội lai”, theo đó kết hợp thanh niên tham gia lực lượng chính quy và lực lượng dự bị giúp đất nước nâng cao khả năng ứng phó với các mối đe dọa và rủi ro trong tương lai. Ông Macron nhấn mạnh, đây là hướng đi phù hợp nhất trong bối cảnh châu Âu đang điều chỉnh chính sách quốc phòng trước nguy cơ xung đột gia tăng.

2 tỷ euro cho chương trình

Theo kế hoạch, chương trình dành cho thanh niên từ 18 đến 19 tuổi, kéo dài 10 tháng. Tháng đầu tiên sẽ dành cho huấn luyện ban đầu, 9 tháng sau đó sẽ phục vụ trong một đơn vị quân đội. "Những người trẻ tuổi sẽ tham gia vào tất cả các nhiệm vụ, từ Chiến dịch Sentinelle chuyên giải quyết các mối đe dọa khủng bố đến hỗ trợ người dân; ở mọi vị trí, từ chiến trường đến sở chỉ huy; chỉ trên lãnh thổ quốc gia, tức là ở Pháp và các lãnh thổ hải ngoại của Pháp", Tổng thống Macron cam kết.

Phục vụ dưới tư cách quân nhân, các thanh niên tình nguyện sẽ được trả lương tối thiểu 800 euro/tháng, kèm chỗ ở, ăn uống và ưu đãi giảm 75% phí tàu hỏa. Ban đầu tập trung vào lực lượng quân đội, chương trình sẽ mở rộng sang Hiến binh Quốc gia, Đội Cứu hỏa Paris và Tiểu đoàn Cứu hỏa Hải quân Marseille vào năm 2027.

Dự kiến, mô hình trên sẽ thu hút khoảng 3.000 người trong năm 2026 và chỉ phục vụ trên lãnh thổ của Pháp. Con số này dự kiến sẽ tăng lên 10.000 người vào năm 2030. Mục tiêu dài hạn là thu hút được 50.000 người tham gia vào năm 2036, tùy theo tình hình an ninh. Sau khi hoàn thành chương trình, các thanh niên có thể trở về đời sống dân sự, gia nhập lực lượng dự bị hoặc tiếp tục phục vụ trong quân đội.

Chính phủ Pháp cũng đặt mục tiêu nâng lực lượng dự bị lên 80.000 người vào năm 2030, so với khoảng 45.000 người hiện nay. Tổng quân số các lực lượng vũ trang của nước này sẽ vào khoảng 210.000 người vào năm 2030. Kinh phí triển khai chương trình ước tính khoảng 2 tỷ euro. Ông Macron gọi đây là "nỗ lực lớn nhưng cần thiết".

Song song đó, thời lượng các lớp học quốc phòng và an ninh toàn cầu sẽ được kéo dài từ 1 lên 3 năm. Các sinh viên cũng sẽ được khuyến khích hoàn thành chương trình thực tập năm thứ hai tại các đơn vị quân đội. "Trong thế giới bất ổn, quốc gia chúng ta không có quyền sợ hãi, hoảng loạn hay thiếu sự chuẩn bị", ông Macron nhấn mạnh.

Quyết định áp dụng nghĩa vụ quân sự tự nguyện của Pháp nằm trong xu hướng điều chỉnh chiến lược an ninh của châu Âu hiện nay, khi nhiều quốc gia lâu nay dựa vào sự bảo đảm an ninh lâu dài của Mỹ đang hoạch định chính sách mới trước những thay đổi trong ưu tiên của Washington và tình hình an ninh khu vực. Trước đó, nhiều nước châu Âu, trong đó có Đức và Đan Mạch, đã đưa ra những mô hình nghĩa vụ quân sự mới./.