Thầy thuốc quân y học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh

Lời Bác dạy như ngọn đèn soi sáng

Ngày 9-3-1948, Quân y Cục (nay là Cục Quân y) tổ chức Hội nghị Quân y lần thứ IV. Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư tới hội nghị, trong đó Bác chỉ rõ: “Người thầy thuốc chẳng những có nhiệm vụ cứu chữa bệnh tật mà còn phải nâng đỡ tinh thần những người ốm yếu”... “Người ta có câu: “Lương y kiêm từ mẫu”, nghĩa là một người thầy thuốc đồng thời phải là một người mẹ hiền”.

Người yêu cầu Quân y Cục cần tăng cường giáo dục, nâng cao tinh thần phục vụ, động viên thi đua yêu nước; đồng thời Người vạch rõ phương hướng, nhiệm vụ phấn đấu cho ngành quân y: Ngành quân y phải có những tổ chức bám sát bộ đội phục vụ chiến đấu, cần phải có những cơ quan quân y lưu động...

Nhiệm vụ và phẩm chất của người cán bộ y tế, trong đó có các thầy thuốc quân y một lần nữa được Chủ tịch Hồ Chí Minh viết trong thư gửi Hội nghị Cán bộ y tế ngày 27-2-1955: "Người bệnh phó thác tính mệnh của họ nơi các cô, các chú. Chính phủ phó thác cho các cô, các chú việc chữa bệnh tật và giữ gìn sức khỏe cho đồng bào. Đó là một nhiệm vụ rất vẻ vang.

Vì vậy, cán bộ cần phải thương yêu, săn sóc người bệnh như anh em ruột thịt của mình, coi họ đau đớn cũng như mình đau đớn. "Lương y phải như từ mẫu", câu nói ấy rất đúng”.

Lãnh đạo Cục Quân y kiểm tra trang thiết bị y tế tại Vùng 5 Hải quân. Ảnh: LÊ TÂM

Điểm cốt lõi trong tư tưởng y đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh là người thầy thuốc phải như người mẹ hiền. Đó chính là chuẩn mực đạo đức cao quý nhất của người thầy thuốc, là phương châm hành động, là mục tiêu phấn đấu và trách nhiệm nghề nghiệp của mỗi cán bộ ngành y.

Trong lời căn dặn, Bác Hồ dùng từ “phải” với mong muốn nhấn mạnh, người thầy thuốc phải hội tụ đầy đủ các đức tính tốt đẹp, tình thương yêu và trách nhiệm của “người mẹ hiền”, sẵn sàng hy sinh để làm tròn bổn phận cứu người.

Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, y đức không chỉ có tinh thần thương yêu người bệnh mà còn phải không ngừng học tập, trau dồi kiến thức, nâng cao tay nghề để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ, chăm sóc sức khỏe bộ đội và nhân dân. Người cán bộ quân y thực sự phải “vừa hồng, vừa chuyên”, vừa có phẩm chất đạo đức vừa phải có năng lực chuyên môn giỏi.

Bác chỉ ra phương pháp, cách thức học tập, tu dưỡng, rèn luyện đối với cán bộ y tế: Về chuyên môn: Cần luôn luôn học tập, nghiên cứu để luôn luôn tiến bộ, nhưng phải chú trọng cái gì thiết thực và thích hợp với hoàn cảnh kháng chiến của ta hiện nay. Về chính trị: Cần trau dồi tư tưởng và đạo đức của người cán bộ trong chế độ dân chủ: Yêu nước, yêu dân, yêu nghề, đoàn kết nội bộ, thi đua học tập, thi đua công tác.

Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ quan tâm xây dựng đội ngũ thầy thuốc mà còn gắn với phương hướng phát triển nền y tế nước nhà. Tư tưởng của Người là quan điểm, phương hướng xây dựng nền y học Việt Nam xuất phát từ nhân dân, của nhân dân và vì nhân dân, tiếp thu những thành tựu của khoa học hiện đại, đồng thời phải kế thừa tinh hoa, bản sắc dân tộc. Trong đó, yếu tố dân tộc và thời đại hòa quyện vào nhau, bổ sung cho nhau, thành một chỉnh thể thống nhất, vì mục đích cuối cùng là sức khỏe nhân dân.

Không ngừng nâng cao vị thế ngành quân y

Thực hiện lời dạy của Bác Hồ, ngay sau khi được thành lập, với số lượng cán bộ, nhân viên ít ỏi, ngành quân y đã phát huy tinh thần tự lực, chủ động xây dựng lực lượng, phát triển phương tiện, trang bị để thực hiện bảo đảm quân y, tổ chức cứu chữa thương, bệnh binh, phục vụ các chiến dịch trong kháng chiến chống thực dân Pháp mà đỉnh cao là Chiến dịch Điện Biên Phủ.

Trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, ngành quân y đã có sự trưởng thành vượt bậc về mọi mặt, góp phần không nhỏ vào công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội và đấu tranh thống nhất đất nước. Với tinh thần “tất cả vì thương, bệnh binh thân yêu”, cán bộ, nhân viên, chiến sĩ ngành quân y đã không quản ngại hy sinh, gian khổ, bám sát, chăm sóc sức khỏe bộ đội, bám sát chiến trường, kịp thời cứu chữa thương binh, bệnh binh.

Trong hai cuộc kháng chiến giải phóng dân tộc và các cuộc chiến tranh biên giới bảo vệ Tổ quốc, các thầy thuốc quân y đã góp phần cứu chữa hàng triệu thương binh, bệnh binh, trong đó gần 60% thương binh và hơn 80% bệnh binh đã trở lại chiến trường tham gia chiến đấu. Điều đó có ý nghĩa to lớn đối với việc duy trì sức mạnh chiến đấu và giành thắng lợi của Quân đội ta.

Bước vào thời kỳ đổi mới, được sự quan tâm, lãnh đạo của Đảng, trực tiếp là Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, sự chỉ đạo chuyên môn, nghiệp vụ của Bộ Y tế cùng sự giúp đỡ của các cơ quan, đơn vị và nhân dân cả nước, ngành quân y đã có sự phát triển mạnh mẽ về tổ chức, lực lượng, trang bị, cơ sở vật chất và chuyên môn, nghiệp vụ.

Hệ thống khám bệnh, chữa bệnh, hệ thống y học dự phòng, đào tạo, tiếp tế quân y và hệ thống quản lý, chỉ đạo ngành đã được đầu tư, nâng cấp cả về quy mô và chất lượng. Hệ thống cơ sở khám bệnh, chữa bệnh quân y được xây dựng hoàn chỉnh, từ các tổ quân y, phòng khám, bệnh xá và bệnh viện quân y; bệnh xá, bệnh viện quân dân y trên mọi miền của Tổ quốc.

Nhiều bệnh viện lớn của ngành, như: Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, Bệnh viện Quân y 175, Bệnh viện Quân y 103, Bệnh viện Bỏng Quốc gia, Viện Y học cổ truyền Quân đội... đã được xây dựng mới, trang bị hiện đại. Nhiều kỹ thuật tiên tiến, hiện đại trong chẩn đoán và điều trị bệnh đã được triển khai, như: Ghép tạng, phẫu thuật nội soi, can thiệp tim mạch, nội soi chẩn đoán hình ảnh, y học hạt nhân... khẳng định vị thế ngành trong hệ thống y tế nước nhà.

Kết hợp chặt chẽ y học cổ truyền và y học hiện đại, với phương châm “phổ cập ở tuyến trước, chuyên sâu ở tuyến sau”, “thầy tại chỗ, thuốc tại chỗ”, quân y đơn vị và bệnh xá toàn quân đã triển khai các phương pháp điều trị bằng y học cổ truyền; các khoa y học cổ truyền cũng đã được triển khai ở hầu hết các bệnh viện quân y, góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe bộ đội và nhân dân.

Thực hiện quan điểm “phòng bệnh hơn chữa bệnh”, hệ thống y học dự phòng trong toàn quân được củng cố, phát triển. Công tác vệ sinh phòng bệnh, sức khỏe môi trường, dinh dưỡng và an toàn thực phẩm đã được thực hiện tốt, góp phần quan trọng duy trì quân số khỏe toàn quân luôn trên 99%.

Đặc biệt, trong thời gian diễn ra đại dịch Covid-19, với vai trò xung kích đi đầu, không sợ gian khổ, gần 23.000 lượt cán bộ, nhân viên, học viên quân y đã tham gia tuyến đầu chống dịch với 2.295 tổ quân y cơ động và 13 bệnh viện dã chiến, thu dung điều trị trên 30.000 bệnh nhân. Hình ảnh chiến sĩ quân y trong phòng, chống dịch, khắc phục hậu quả thiên tai, cứu giúp nhân dân trên các vùng biển, đảo xa là những hình ảnh đẹp của Bộ đội Cụ Hồ, “thầy thuốc như mẹ hiền” trong thời kỳ mới.

Bên cạnh sự phát triển về quy mô, trang bị, kỹ thuật, công tác phát triển đội ngũ cán bộ, nhân viên luôn được quan tâm, đặc biệt là sự hoàn thiện về y đức. Đến nay, toàn ngành đã có đội ngũ cán bộ chuyên môn đông đảo, nhiều chuyên gia, chuyên viên kỹ thuật có tay nghề cao với hàng trăm giáo sư, phó giáo sư, hơn 400 tiến sĩ, gần 5.000 bác sĩ, dược sĩ sau đại học. Đội ngũ cán bộ, nhân viên quân y có phẩm chất chính trị, đạo đức trong sáng, tinh thần trách nhiệm cao, sẵn sàng nhận và hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao, hết lòng phục vụ bộ đội và nhân dân.

4 nhiệm vụ trọng tâm trong tình hình mới

Nhiệm vụ xây dựng Quân đội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới đặt ra những đòi hỏi rất cao đối với toàn ngành quân y. Cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị quân y cần tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, vận dụng sáng tạo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong triển khai thực hiện toàn diện các mặt công tác, tập trung vào các nội dung sau:

Một là, tiếp tục quán triệt sâu sắc đường lối, quan điểm của Đảng về chiến lược bảo vệ Tổ quốc; về bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới. Quán triệt và thực hiện nghiêm các nghị quyết, chỉ thị, kế hoạch của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, xây dựng hệ thống tổ chức ngành quân y tinh, gọn, mạnh, phù hợp “Quy hoạch mạng lưới cơ sở y tế”, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong mọi tình huống.

Hai là, bám sát thực tiễn, chủ động, kịp thời tham mưu, phát huy sức mạnh tổng hợp, xây dựng, hiện đại hóa hệ thống cơ sở quân y các cấp, chú trọng các đơn vị quân y vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo. Phát triển hệ thống y học dự phòng, y học cổ truyền trong Quân đội, các phân đội quân y cơ động; tăng cường công tác kết hợp quân-dân y, góp phần thực hiện “Chương trình phát triển y tế biển đảo Việt Nam đến năm 2030”.

Ba là, đẩy mạnh đổi mới, nâng cao chất lượng đào tạo, tăng cường giáo dục, bồi dưỡng phẩm chất đạo đức, xây dựng đội ngũ cán bộ, nhân viên quân y giỏi chuyên môn, nghiệp vụ, sáng về y đức, hết lòng phục vụ bộ đội và nhân dân. Nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu khoa học, kết hợp với xây dựng đội ngũ chuyên gia, chuyên viên có tay nghề cao, đủ năng lực khai thác các trang thiết bị, ứng dụng và phát triển các kỹ thuật y học tiên tiến, hiện đại.

Bốn là, nêu cao tinh thần đoàn kết, đổi mới sáng tạo, phát huy dân chủ, giữ vững kỷ cương, đẩy mạnh Phong trào thi đua “Xây dựng đơn vị quân y 5 tốt” và “Ngành hậu cần Quân đội làm theo lời Bác Hồ dạy”, xây dựng ngành quân y vững mạnh toàn diện, tiến lên hiện đại, tạo sức mạnh tổng hợp hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ.

Tự hào truyền thống anh hùng, tiếp nối trang sử vẻ vang, cán bộ, nhân viên, chiến sĩ ngành quân y ra sức phấn đấu, quyết tâm xây dựng ngành quân y “mạnh về tổ chức và khả năng cơ động, giỏi về chuyên môn nghiệp vụ, vững về chính trị, tư tưởng và y đức”.

Thiếu tướng, GS, TS NGUYỄN TRƯỜNG GIANG, Cục trưởng Cục Quân y, Tổng cục Hậu cần-Kỹ thuật