Theo dòng thời sự: 'Chảo lửa' bên bờ chiến tranh toàn diện

Nhiều tiếng nổ được nghe thấy gần thủ đô Tehran sáng 13/6. Ảnh: IRNA/TTXVN

Chiến dịch được cho là “bước ngoặt lịch sử” trong cuộc đối đầu giữa hai cường quốc Trung Đông. Trong vòng 20 phút đầu tiên, các đợt không kích chính xác đã tấn công tổ hợp hạt nhân Natanz, cơ sở nghiên cứu Khondab và các địa điểm tình nghi chứa vật liệu phân hạch của Iran. Theo giới chức quân sự Israel, chiến dịch được khởi động sau khi tình báo nước này xác định Iran đã tích trữ đủ lượng urani làm giàu ở cấp độ vũ khí, đủ để sản xuất tới 15 đầu đạn hạt nhân trong vài ngày. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố chiến dịch này sẽ tiếp tục cho đến khi xóa sổ hoàn toàn chương trình hạt nhân của Iran.

Ngay sau khi chiến dịch bắt đầu, Israel đã đóng cửa toàn bộ không phận. Còi báo động vang lên khắp đất nước, trong khi Bộ chỉ huy Mặt trận Nội địa cảnh báo một cuộc phản công quy mô lớn từ phía Iran có thể xảy ra “trong vài giờ tới”. Lực lượng không quân Israel cũng nhắm đến các mục tiêu cá nhân. Nhiều đợt không kích đã đánh trúng nhà riêng của các chỉ huy cấp cao trong Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC), trong đó có cả Tư lệnh Hossein Salami – người được cho là đã thiệt mạng. Ngoài ra, các hệ thống radar, trung tâm điều khiển thiết bị bay không người lái (UAV) và tổ hợp phòng thủ tên lửa của Iran cũng bị phá hủy, cho thấy Israel đang tìm cách triệt tiêu khả năng phản công tức thì của nước CH Hồi giáo.

Một tòa nhà bị phá hủy sau vụ không kích của Israel xuống thủ đô Tehran của Iran ngày 13/6/2025. Ảnh: AA/TTXVN

Đài truyền hình Quốc gia Iran xác nhận hàng loạt tiếng nổ lớn vang lên tại thủ đô Tehran. Hệ thống phòng không nước này lập tức được kích hoạt ở mức cảnh báo cao nhất. Dù vậy, đến sáng 13/6, chưa ghi nhận đợt phản công bằng tên lửa nào từ phía Iran. Phát biểu trong đêm, một quan chức cấp cao của Hội đồng An ninh Quốc gia Iran khẳng định: “Chúng tôi đang ở trong tình trạng chiến tranh. Israel sẽ phải trả giá”. Lãnh tụ Tối cao Iran Ali Khamenei tuyên bố Israel sẽ phải "chịu sự trừng phạt nghiêm khắc”.

Trong một phản ứng đầu tiên, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio khẳng định đây là hành động đơn phương của Israel, đồng thời bác bỏ khả năng Washington tham gia chiến dịch. Tuy nhiên, nhiều dấu hiệu cho thấy Mỹ có vai trò hỗ trợ chiến thuật. Một số nguồn tin tình báo cho rằng Israel đã phối hợp với Mỹ để đánh lạc hướng hệ thống phòng không Iran, tạo ra yếu tố bất ngờ chiến lược. Nhà Trắng cho biết Tổng thống Trump sẽ tham dự cuộc họp của Hội đồng An ninh Quốc gia sáng 13/6. Trước đó, ông từng ám chỉ khả năng hành động quân sự nhằm vào các cơ sở hạt nhân Iran.

Thị trường chứng khoán châu Á và châu Âu đồng loạt sụt giảm sau thông tin về các vụ tấn công, trong khi giá dầu tăng 15%, các tài sản an toàn như vàng tăng giá mạnh lên gần 3.425 USD/ounce, mức cao nhất trong 5 tháng qua. Chuyên gia Stephen Innes của công ty SPI Asset Management nhận định: "Thùng thuốc súng Trung Đông vừa thổi bay các thị trường toàn cầu". Các hợp đồng chứng khoán tương lai và lợi suất trái phiếu chính phủ đều sụt giảm mạnh, trong khi giá các mặt hàng trú ẩn là dầu và vàng tăng đột biến. Ông Innes cảnh báo nếu eo biển Hormuz, nơi chiếm 20% tổng lưu lượng vận chuyển dầu mỏ, bị ảnh hưởng, giá mặt hàng này có thể tăng lên 90 USD/thùng. Trong trường hợp Iran tấn công đáp trả Israel, các thị trường đều sẽ chao đảo. Ngược lại nếu Iran kiềm chế, thị trường sẽ chứng kiến đợt phục hồi.

Quang cảnh bên ngoài cơ sở hạt nhân Natanz, phía Nam thủ đô Tehran của Iran. Ảnh tư liệu: Reuters/TTXVN

Chiến dịch của Israel được cho là sẽ làm đình trệ nghiêm trọng các cuộc đàm phán hạt nhân giữa Iran và Mỹ. Việc này không nằm ngoài dự tính của Thủ tướng Netanyahu – người từ lâu đã phản đối mạnh mẽ bất kỳ thỏa thuận nào mà ông cho là “nhượng bộ” Iran.

Giới phân tích nhận định, cuộc tấn công của Israel là một trong những hành động quân sự nguy hiểm nhất kể từ sau cuộc chiến ở Dải Gaza bùng phát hồi tháng 10/2023. Iran gần như chắc chắn sẽ đáp trả bằng một chiến dịch quân sự quy mô lớn. Tuy nhiên, nhiều khả năng Iran sẽ không tấn công trực tiếp các mục tiêu Mỹ do Washington không tham gia trực tiếp vào cuộc tấn công lần này. Điều này cũng khiến khả năng Iran phong tỏa Eo biển Hormuz – một tuyến đường huyết mạch cho năng lượng toàn cầu – trở nên thấp hơn.

Cuộc tấn công diễn ra trong bối cảnh Iran đang gặp nhiều bất lợi. Các lực lượng vũ trang như Hezbollah, Houthi và Hamas đã suy yếu sau các cuộc giao tranh ác liệt với Israel trong năm qua. Hệ thống phòng không Iran cũng chịu tổn thất nặng nề. Hơn nữa, ngày 12/6, Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) đã cáo buộc Iran vi phạm Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân – làm suy giảm tính chính danh quốc tế của Tehran.

Về phía Israel, Chính phủ của Thủ tướng Netanyahu ngày càng chịu áp lực phải hành động cứng rắn với Iran. Việc phe đối lập thất bại trong nỗ lực giải tán Quốc hội càng củng cố vị thế chính trị của ông Netanyahu trong thời gian tới.

Quang cảnh thủ đô Tehran của Iran ngày 13/6/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Dự báo về tình hình tiếp theo, Gregory Brew – chuyên gia phân tích tại Eurasia Group, nhận định Israel có thể đã tính đến một chiến dịch quân sự quy mô lớn. Theo ông, cuộc tấn công này là lớn nhất nhằm vào Iran kể từ thời chiến tranh Iran - Iraq… Israel dường như đang áp dụng sức ép quân sự toàn diện, với các đòn đánh mang tính bao trùm. Trong khi đó, Shaan Shaikh – học giả tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), nhận định cục diện hiện nay rất khó đoán, phụ thuộc vào lựa chọn chiến lược tiếp theo của cả hai bên. Ông nói: “Tình hình có thể đi theo bất kỳ hướng nào… Cả Iran và Israel đều có lựa chọn leo thang hoặc hạ nhiệt. Không có con đường nào được định sẵn.”

Chiến dịch quân sự của Israel có thể là khởi đầu cho một vòng xoáy xung đột mới tại "chảo lửa" Trung Đông. Mặc dù chưa có phản ứng quân sự chính thức từ Iran, mọi dấu hiệu cho thấy khu vực đang tiến gần hơn bao giờ hết tới một cuộc chiến tranh toàn diện – với những hệ lụy khó lường cho an ninh và hòa bình toàn cầu.

Thanh Bình (TTXVN)