Thiếu tướng, Thầy thuốc Nhân dân Nguyễn Hồng Sơn - Những mảnh ghép cuộc đời

Cuộc đời người lính ấy có nhiều “mảnh ghép”. Sinh năm 1962, quê mẹ ở Hà Nam, quê cha ở Hải Dương, sinh ra ở Hải Phòng, Nguyễn Hồng Sơn nhập ngũ năm 1979, tốt nghiệp Học viện Quân y năm 1985 và được điều về Khoa Hồi sức cấp cứu (Bệnh viện Quân y 175) để chi viện cho chiến trường biên giới Tây Nam.

Bác sĩ Nguyễn Hồng Sơn bảo vệ luận án Tiến sĩ y khoa năm 1996, được phong PGS năm 2011 và danh hiệu Thầy thuốc Nhân dân năm 2017. Anh còn là giảng viên kiêm nhiệm của Học viện Quân y, Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh và Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch.

Năm 2025 này là kỷ niệm 50 năm Ngày truyền thống Bệnh viện Quân y 175, trong đó Thiếu tướng, Thầy thuốc Nhân dân Nguyễn Hồng Sơn gắn bó với nơi này 40 năm. Bệnh viện Quân y 175 trở thành quần thể y tế đa năng ngang tầm quốc tế như hôm nay có nhiều đóng góp của Thiếu tướng Nguyễn Hồng Sơn, Giám đốc Bệnh viện từ năm 2012 đến 2022.

Thiếu tướng, PGS, TS, Thầy thuốc Nhân dân Nguyễn Hồng Sơn (đứng thứ hai, từ phải sang) với trẻ em ở Nam Sudan. Ảnh do nhân vật cung cấp

Người lính quân y Nguyễn Hồng Sơn đồng hành với y tế biển, đảo, đặc biệt với đảo Trường Sa rất sớm.

Bệnh xá đảo Trường Sa, từ tổ quân y 3 người, trăm bề thiếu thốn, chỉ thừa sóng nước, nay thành một trung tâm y tế khang trang, ngoài phục vụ bộ đội còn là chỗ dựa cho bà con trên ngư trường.

Việc kết nối truyền hình trực tuyến (Telemedicine) giữa bệnh xá đảo với Bệnh viện Quân y 175 đã tạo điều kiện cho các ca bệnh hiểm nghèo được hội chẩn, thống nhất phương án điều trị như trong đất liền. Các trực thăng, thủy phi cơ bay cấp cứu đã cứu sống nhiều người có bệnh lý hiểm nghèo; những ca sinh nở ở Trường Sa “mẹ tròn con vuông”...

Việt Nam có 6 thê đội Bệnh viện dã chiến tại Nam Sudan, được dư luận quốc tế đánh giá cao, trong đó Bệnh viện Quân y 175 tổ chức công tác huấn luyện tiền triển khai 3 thê đội... Tất cả những điều có thể gọi là “kỳ tích” ấy, đều có sự đóng góp từ ý tưởng đến thực hành của Thiếu tướng Nguyễn Hồng Sơn.

Nhờ đâu có những thành công ấy? Ngoài tài năng, ý chí của người lính, tâm huyết của vị “lương y như từ mẫu”, một lần được nghe ông trao gửi tới các học viên lớp thạc sĩ chuyên ngành quản trị bệnh viện, tôi coi đó là ba "chìa khóa vàng" của hoạt động quân y nói chung: Một là, hoàn thiện quy chế pháp chế, quy trình kỹ thuật, quản lý kỹ thuật, quản lý nhân sự, quản lý con người, quản lý chất lượng; hai là phát triển khoa học kỹ thuật và ba là đổi mới toàn bộ công tác dịch vụ người bệnh.

Nhiều bạn đọc tâm huyết với bài báo “Bác sĩ không phải người đặc biệt nhưng nghề y là nghề đặc biệt” của Thiếu tướng Nguyễn Hồng Sơn. Trong đó, anh nhắn nhủ thế hệ tiếp nối, khi dấn thân vào ngành y là xác định nỗ lực phấn đấu suốt đời để trở thành người thầy thuốc thực thụ. Muốn giỏi nghề, phải lấy sự chăm chỉ, sáng tạo trong nghiên cứu làm tiền đề. Bản thân anh làm chủ nhiệm 2 đề tài cấp bộ, 5 đề tài cấp cơ sở, hơn 40 bài báo nghiên cứu đăng trên các tạp chí chuyên ngành.

Có thể mô hình hóa quan điểm của anh về vận dụng kiến thức lý thuyết vào thực tiễn lâm sàng: Kiến thức tốt + thực hành giỏi + nghiên cứu = thành công. Công thức này mang tính kinh điển, phổ quát cho nhiều ngành, nhưng cần nhất cho ngành y; thế nên anh tâm niệm phải học rất nhiều, học liên tục để cập nhật, hoàn thiện kiến thức mới có thể dạy nghề y tốt. Với mỗi đối tượng lại phải có những phương pháp giảng dạy khác nhau. Y đức là một quá trình bền bỉ, rèn luyện phấn đấu, tất cả vì người bệnh. Y thuật là tinh thần chấp hành nghiêm kỷ luật nghề nghiệp, hệ thống quy trình, quy chế, phác đồ, tiêu chuẩn... Người thầy phải là tấm gương sáng cả hai phương diện ấy.

Anh Sơn quan niệm: Điều trị thành công bệnh lý phải nghĩ tới điều trị phục hồi. Không chỉ là phục hồi chức năng, còn phục hồi cả chất lượng cuộc sống và tinh thần người bệnh. Anh rất quan tâm tới vấn đề làm sao mỗi bệnh viện có một kiến trúc không gian để người bệnh có cảm giác “được” điều trị thay bằng “bị” điều trị. Thụ hưởng một kiến trúc đẹp, phù hợp, con người sẽ được tác động tích cực về thẩm mỹ, tạo hiệu ứng an tâm, thư thái. Với bệnh nhân càng vậy, vì sự hợp tác của họ đóng vai trò rất lớn trong điều trị.

Giữa lúc đau đớn, sợ hãi, nếu kiến trúc bệnh viện tạo cho người bệnh cảm giác “được” chữa bệnh, cũng là một liều thuốc quý. Ý tưởng đó không chỉ là “y đức”, còn là tầm nhìn của nhà khoa học, nhất là trong bối cảnh nền y học số phải cập nhật những chuẩn hóa của bệnh viện thông minh (Smart Hospital). Ứng dụng dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo, robot, quản lý theo dây chuyền công năng (Work flow)... y học số sẽ đem lại chất lượng mới... Tìm hiểu những mô hình kiến trúc về bệnh viện thông minh trên các tạp chí chuyên ngành, tôi nhận thấy, những ý tưởng của Thiếu tướng Nguyễn Hồng Sơn mang tầm quốc tế.

Dù đã nghỉ công tác, nhưng điều mà Thiếu tướng Nguyễn Hồng Sơn vẫn luôn đau đáu, tiếc nuối, cũng thật nhân văn, đó là làm sao để xây dựng hệ thống cấp cứu ngoài bệnh viện nhanh chóng, kịp thời, hiệu quả, bảo đảm kịp “giờ vàng” và hệ thống bác sĩ gia đình cùng hệ thống nhà dưỡng lão. Tôi tin, thế hệ sau anh, các học trò sẽ thay anh làm tốt, như anh đã từng làm bao việc tốt!

PGS, TS NGUYỄN THANH TÚ