Thống nhất điều chỉnh một số nội dung quan trọng tại Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân

Phiên thảo luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Sau khi thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất với nhiều nội dung được Chính phủ chỉnh lý tại Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi, trong đó có việc nâng mức doanh thu không phải nộp thuế của hộ, cá nhân kinh doanh từ 200 triệu đồng/năm lên 500 triệu đồng/năm.

Tối 2/12, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý đối với nhóm 3 dự thảo: Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi); Luật Quản lý thuế (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công.

Báo cáo những vấn đề được tiếp thu, chỉnh lý sau các phiên thảo luận tại Quốc hội, Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn cho biết, trên cơ sở ý kiến thẩm tra và ý kiến của các đại biểu Quốc hội, Chính phủ đã chỉ đạo cơ quan soạn thảo nghiên cứu kỹ lưỡng, tiếp thu tối đa và giải trình đầy đủ các ý kiến tham gia và hoàn thiện 3 dự án luật.

Về dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi, nội dung sửa đổi rất được quan tâm là quy định thuế đối với hộ cá nhân kinh doanh. Tiếp thu ý kiến thẩm tra và ý kiến đại biểu Quốc hội, Chính phủ đã rà soát và điều chỉnh điều chỉnh mức doanh thu không phải nộp thuế của hộ cá nhân kinh doanh từ 200 triệu đồng/năm lên 500 triệu đồng/năm. Mức này cũng sẽ được trừ trước khi tính thuế theo tỉ lệ trên doanh thu. Cùng với đó, mức doanh thu không chịu thuế giá trị tăng cũng được điều chỉnh tương ứng lên 500 triệu đồng, ông Tuấn cho biết.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn bâo cáo tại phiên họp.

Đối với hộ cá nhân kinh doanh có doanh thu trên 500 triệu đến 3 tỷ đồng/năm, áp dụng tính thuế theo thu nhập (doanh thu – chi phí) và áp dụng thuế suất 15%, tương tự thuế thu nhập doanh nghiệp đối với doanh nghiệp có doanh thu dưới 3 tỷ đồng.

Ngoài ra, Chính phủ sẽ chỉ đạo cơ quan soạn thảo trong quá trình xây dựng các văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn nghiệp vụ để việc tính thuế trên thu nhập doanh thu chi phí đảm bảo thuận lợi khả thi khi triển khai thực hiện.

Về biểu thuế lũy tiến từng phần, dự thảo chỉnh lý theo hướng giảm mức thuế suất 15% ở bậc 2 xuống 10% và thuế suất 25% ở bậc 3 xuống 20% để tránh tăng đột ngột giữa các bậc, đảm bảo tính hợp lý của biểu thuế.

Với nội dung thẩm quyền điều chỉnh mức doanh thu không phải nộp thuế của cá nhân kinh doanh và điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh, Chính phủ đã tiếp thu theo hướng Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh các mức này. Ngoài ra, tiếp thu ý kiến thẩm tra và ý kiến của đại biểu dự thảo luật đã bỏ nội dung Chính phủ quy định các khoản thu nhập khác.

Về mức giảm trừ gia cảnh, tiếp thu ý kiến thẩm tra, ý kiến đại biểu Quốc hội, Chính phủ đã đưa mức giảm trừ gia cảnh quy định tại Nghị quyết 110 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội mới được thông qua quy định tại dự thảo luật và giao Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh trên cơ sở biến động của giá cả thu nhập cho phù hợp với tình hình kinh tế xã hội trong từng thời kỳ.

Đối với dự án Luật Quản lý thuế sửa đổi, cơ quan soạn thảo đã rà soát, chỉnh lý nhiều nội dung như quy định về nền tảng thương mại điện tử tại khoản 4 Điều 13 , Chuyển nhượng dự án đầu tư, chuyển nhượng vốn tại khoản 6 Điều 17 về khoanh nợ, khoanh tiền thuế nợ tại điểm C khoản 1 Điều 20…

Riêng về quy định bổ sung thu nhập cho công chức, người lao động, Chính phủ đang rà soát để báo cáo Bộ Chính trị chấp nhận về chủ trương.

Về dự án Luật Sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công, Thứ trưởng Cao Anh Tuấn báo cáo, các nội dung lớn đã tiếp thu chỉnh lý, bảo đảm tính thống nhất pháp luật, rà soát đồng bộ các luật liên quan, bảo đảm không chồng chéo và rõ ràng trong quản lý nợ công.

Dự thảo đã hoàn thiện hệ thống khái niệm, làm rõ các khái niệm điều ước quốc tế, thỏa thuận vay, hạn mức bảo lãnh, tăng minh bạch và dễ thực hiện. Quy trình thủ tục đối với các dự án sử dụng vốn ODA ,vay ưu đãi nước ngoài đã được đơn giản hóa, giảm bớt thủ tục nhằm đẩy nhanh tiến tiếp cận nguồn vốn ưu đãi. Bước xin ý kiến thẩm tra và thẩm định của Bộ Ngoại giao và Bộ Tư pháp đã được rút gọn, đồng thời với xin ý kiến các bộ ngành, cơ quan liên quan, mở rộng đối tượng được đề xuất vay.

Đồng thời, dự thảo giao Chính phủ hướng dẫn cụ thể, bổ sung quy định nhằm tăng cường minh bạch dữ liệu công, quy định chuyển tiếp cho chương trình dự án đặc thù và thu nhập từ lãi trái phiếu được quy định miễn thuế, áp dụng thống nhất cho cả đầu tư trong và ngoài nước.

Nêu ý kiến, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng thống nhất với ý kiến Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị không luật hóa nội dung cho phép người nộp thuế được kê khai bổ sung đối với kỳ đã được thanh tra, kiểm tra. Theo ông Hoàng Thanh Tùng, tại báo cáo năm 2023 của Chính phủ, quy định này được nhận định là "sơ hở bất cập có thể dẫn đến nguy cơ tiêu cực," làm vô hiệu hóa công tác hậu kiểm và tạo kẽ hở cho cán bộ thuế thông đồng với doanh nghiệp.

Phó tổng thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Đậu Anh Tuấn đánh giá cao việc Chính phủ nâng ngưỡng doanh thu chịu thuế của hộ kinh doanh lên 500 triệu đồng/năm.

Song, ông Tuấn băn khoăn về cơ chế áp dụng thuế khấu trừ (doanh thu trừ chi phí) cho tất cả hộ kinh doanh, trừ trường hợp không xác định được chi phí, vì lo ngại việc này có thể gây ra sự không minh bạch và thực thi tùy tiện. Ông Tuấn đề nghị các hộ kinh doanh có doanh thu nhỏ nên được lựa chọn áp dụng thuế theo doanh thu hoặc thuế theo khấu trừ, với ngưỡng áp dụng có thể căn cứ theo ngưỡng doanh nghiệp nhỏ (không quá 50 tỷ đồng/năm).

Ông Đậu Anh Tuấn cũng băn khoăn về chế định tại Điều 17.5 quy định cấm xuất cảnh đối với chủ sở hữu hưởng lợi nếu doanh nghiệp chưa hoàn thành nghĩa vụ thuế. Quy định này được coi là quá rộng, không hợp lý.

Đánh giá cao nỗ lực của cơ quan soạn thảo và thẩm tra, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn yêu cầu tăng cường ứng dụng công nghệ trong quản lý thuế để đảm bảo an toàn thông tin, quản lý rủi ro và đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm phiền hà cho người dân.

Đối với Luật Thuế Thu nhập cá nhân sửa đổi, Chủ tịch Quốc hội lưu ý Chính phủ tính toán rất kỹ việc đánh thuế đối với chuyển nhượng vàng miếng, cân nhắc hợp lý trong điều kiện quản lý thị trường vàng và quy định thời điểm áp dụng.

Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý biểu thuế lũy tiến từng phần cần đảm bảo tính hợp lý về bậc thuế và khoảng cách, tránh tình trạng tăng thuế suất quá cao tại một số bậc.

Giải trình thêm, Thứ trưởng Cao Anh Tuấn cho hay quy định cho phép kê khai bổ sung sau thanh tra/kiểm tra được đề xuất nhằm giải quyết trường hợp người nộp thuế tự phát hiện ra số thuế phải nộp tăng lên sau nhiều năm thanh tra, kiểm tra, mà ngay cả cơ quan thanh tra kiểm tra cũng không hiện ra. Theo quy định, nếu cơ quan thanh tra kiểm tra phát hiện số thuế phải nộp tăng thì mức phạt khai sai là 20% và lãi suất 0,05%/ngày.

Tiếp thu ý kiến cơ quan thẩm tra, cơ chế xử lý mới được điều chỉnh lại là, nếu người nộp thuế phát hiện nghĩa vụ thuế phải nộp tăng lên, phải báo cáo cơ quan thuế để rà soát, và được phép điều chỉnh nhưng phải chịu xử phạt theo Luật Quản lý thuế. Mục đích là để nhà nước không bị mất thuế. Qua rà soát, nếu cơ quan thuế không phát hiện ra do nguyên nhân chủ quan trong quá trình thanh tra kiểm tra, cán bộ, công chức cũng sẽ bị xử lý, Thứ trưởng Cao Anh Tuấn khẳng định.

Đối với quy định hoãn xuất cảnh đối với chủ sở hữu hưởng lợi, Thứ trưởng nêu rõ đây là quy định hiện hành được kế thừa (người đại diện theo pháp luật phải dừng xuất cảnh tại khoản 1 điều 66). Việc bổ sung "chủ sở hữu hưởng lợi" là cần thiết vì thực tế phát sinh nhiều trường hợp người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp thường chỉ là người làm thuê, giúp chủ doanh nghiệp né tránh nghĩa vụ thuế. Bộ Tài chính sẽ hướng dẫn cụ thể trong nghị định yêu cầu khi đăng ký kinh doanh, phải đăng ký người chủ sở hữu hưởng lợi để đảm bảo chặt chẽ và hiệu quả.

Điều hành phiên thảo luận, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao nỗ lực, trách nhiệm của Chính phủ, Bộ Tài chính, Ủy ban Kinh tế và Tài chính cùng các cơ quan liên quan trong việc khẩn trương, giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo ba luật.

Thống nhất với nhiều nội dung giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát, hoàn thiện các báo cáo tiếp thu, giải trình và chỉnh lý 3 dự thảo luật đảm bảo chất lượn, trình Quốc hội thông qua cuối kỳ họp thứ 10 này.

Nguyễn Lê