Thứ quả xanh đen là đặc sản chỉ Phú Thọ mới có, rẻ tiền nhưng khó mua

Cứ mỗi độ đông sang cũng là mùa cọ về, người dân đất Tổ lại tất tả đi gom những buồng cọ chín tới mang về ỏm. Phú Thọ vốn nổi tiếng với những cây cọ có tán lá to, xanh mướt, thích hợp để làm mái nhà. Nhưng ít ai biết rằng quả cọ cũng chính là một loại đặc sản của vùng đất này.

Những đồi cọ xanh mướt.

Trước đây, nhu cầu sử dụng lá cọ để lợp mái nhà của người dân bản địa và những vùng lân cận cao nên người dân Phú Thọ trồng nhiều cọ. Nhưng ngày nay, cùng với sự phát triển của nhà xây mái ngói, mái tôn, tấm lợp hiện đại, cọ không còn được sử dụng nhiều như trước, diện tích đất trồng cọ ngày càng thu hẹp. Đặc sản quả cọ cũng theo đó mà trở nên hiếm có khó tìm. Hiện trên thị trường, quả cọ được bán với giá khoảng 120.000-150.000 đồng/kg, có lúc còn cao hơn nữa.

Vào đông, chừng tháng 10, 11 Âm lịch, lúc mà món cọ ỏm khiến những người xa xứ xiết bao thương nhớ. Nắm cơm gói lá cọ non cùng quả cọ ỏm béo bùi khảm sâu trong ký ức tuổi thơ của nhiều người.

Những buồng cọ sum suê, trĩu quả trông thật đẹp mắt. Ảnh: Huy Thư.

Những buồng cọ lúc lỉu, chi chít đầy quả căng mọng, vỏ nhẵn bóng, tím xanh đung đua trên ngọn cọ, chỉ nhìn thôi cũng thấy muốn hái nhanh về ỏm ăn.

Cũng là kinh nghiệm dân gian như bao loài cây trái khác, cứ chim ăn, sâu ăn thì ngon. Nhiều người cho rằng những cây cọ như thế sẽ cho quả béo ngậy hơn. Nói thì dễ vậy nhưng công đoạn hái cọ cũng lắm gian nan. Thân cây không nhẵn như thân dừa mà tua tủa gai, bắc thang trèo gần lên ngọn và rung cọ.

Cọ hái về không mang nấu luôn. Để có món cọ ỏm đặc sản quê hương, người ta phải làm bong vỏ lụa đen bên ngoài của cọ. Cách nhanh nhất giúp xát vỏ ngoài đó là cho cọ vào rổ tre, thêm vài nắm que tre hoặc nứa chẻ nhỏ vào lẫn rổ cọ, xóc liên hồi. Phần cạnh sắc của chúng sẽ làm cọ bong vỏ nhanh và đều.

Để ỏm cọ bùi, ngon và béo bở phải có bí quyết. Nếu không sành ỏm thì cọ sẽ bị chát đắng và trơ cứng và bị tách nước. Trước tiên phải đun sôi nước lăn tăn, khi bọt nước xuất hiện từ đáy nồi thì đổ cọ vào, đậy kín chừng 20 phút.

Ngoài cọ ỏm, các bà, các mẹ cũng rất sáng tạo chế biến các món ăn khác từ cọ như món dưa cọ. Cọ khi hái về, tróc bỏ vỏ ngoài, ngâm qua nước chừng 1 giờ sau đó xóc đều với muối hạt, cho vào chum. Chỉ khoảng 2 đến 3 ngày, cọ ngậm muối, chua dần là có thể ăn được. Mặc dù món này ăn cứng hơn cọ ỏm nhưng vẫn bùi béo, lại xen lẫn vị chua, là món ăn kèm đưa cơm khi thêm món cá kho.

Quả cọ giờ đây là món đặc sản ngày càng hiếm có khó tìm.

Cứ như vậy, tưởng chừng cọ ỏm chỉ là món thôn quê, đạm bạc nhưng lại trở thành đặc sản ở thành phố và cả những người con xa quê luôn nhớ về đất Tổ. Người sành ăn, người mê cọ ỏm, khi mùa về, đều tìm mua bằng được cọ mang về ỏm cho đỡ cơn thèm.

Vào mùa cọ, không chỉ các tiểu thương đổ về tận các làng để mua cọ mà trên chợ online, mạng xã hội cũng rao bán cọ hoặc cọ ỏm, giá thành dao động từ 120.00 -150.000đồng/kg. Nhưng phải tìm tòi và hẹn trước mới mua được chứ cũng chẳng sẵn như thức quả khác.

H.Giang (theo vtcnews, toquoc)