Thủ tướng Anh Keir Starmer - Cầu nối quan trọng giữa châu Âu và Tổng thống Trump
Thủ tướng Anh Keir Starmer đã dành nhiều tháng để xây dựng một mối quan hệ gần gũi với Tổng thống Donald Trump.
Thủ tướng Anh Keir Starmer (bên trái) và Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: THX, AFP/TTXVN
Trước khi ông Trump giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tháng 11/2024, ông Starmer đã dành những lời khen ngợi cho ứng cử viên của đảng Cộng hòa, còn theo lời ông Trump, Thủ tướng Starmer “rất tử tế”.
Theo kênh CNN, chuyến thăm Washington của Thủ tướng Starmer ngày 27/2 (giờ địa phương) đánh dấu một thử thách lớn trong chính sách đối ngoại của ông. Đây là cơ hội để ông chứng tỏ vai trò là một người xây dựng cầu nối giữa các quốc gia phương Tây và Tổng thống Trump, trong bối cảnh căng thẳng xung quanh vấn đề tương lai của Ukraine. Một trong những mục tiêu quan trọng của ông Starmer là thuyết phục Tổng thống Trump từ bỏ xu hướng đối đầu và truyền tải những lo ngại của phương Tây về cuộc xung đột Ukraine.
Tuy nhiên, kịch bản có thể sẽ không thuận lợi như vậy. Thủ tướng Starmer và ông Trump không phải là những người bạn chính trị thân thiết. Họ có những khác biệt lớn trong quan điểm và đã có những mâu thuẫn trong quá khứ. Mặc dù Thủ tướng Starmer luôn đề cập đến “mối quan hệ đặc biệt” giữa Anh và Mỹ, nhưng quan hệ đó dường như đang trở nên phức tạp hơn, bởi cả hai đều có những mục tiêu khác nhau.
Bà Claire Ainsley, cựu Giám đốc điều hành chính sách của ông Starmer, nhận định rằng chuyến thăm này là một thử thách không nhỏ đối với mối quan hệ giữa châu Âu và Mỹ, cũng như giữa Anh và châu Âu.
Tính cấp bách của vấn đề Ukraine
Thủ tướng Anh Keir Starmer (trái) và Tổng thống Ukraine Zelensky gặp nhau hôm 10/7/2024. Ảnh: Pool
Lập trường của Tổng thống Trump đối với Ukraine đã làm rạn nứt mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương, khiến các liên minh quốc tế, bao gồm mối quan hệ giữa Mỹ và NATO, rơi vào tình trạng bất ổn. Ông Trump đã chỉ trích Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và ít đáp ứng những lời kêu gọi từ châu Âu, cắt đứt liên minh này khỏi các cuộc đàm phán về vấn đề chấm dứt cuộc xung đột Ukraine.
Sau Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, người đã đến thăm Washington vào ngày 24/2, Thủ tướng Starmer đang nỗ lực hàn gắn mối quan hệ này và chuẩn bị cho chuyến thăm của Tổng thống Zelensky đến Washington vào ngày 28/2. Cả ba nhà lãnh đạo đều mong muốn đạt được một thỏa thuận hòa bình mà cả Ukraine và châu Âu đều có thể chấp thuận, trong khi không làm tổn hại đến lãnh thổ Ukraine, đồng thời Mỹ sẽ đóng vai trò quan trọng trong quá trình này.
Anh và Pháp cũng đang dẫn đầu các nỗ lực ngoại giao nhằm thành lập một lực lượng gìn giữ hòa bình của châu Âu, lực lượng này có thể được triển khai tới Ukraine nếu đạt được thỏa thuận ngừng bắn. Tuy nhiên, kế hoạch này sẽ phụ thuộc vào sự hiện diện an ninh của Mỹ, đặc biệt là trong lĩnh vực không quân, và có thể triển khai từ các quốc gia NATO như Ba Lan hoặc Romania.
Hôm 24/2, ông Trump tuyên bố châu Âu sẽ không gặp rủi ro sau khi thỏa thuận được thống nhất. Tuy nhiên, Thủ tướng Starmer nhấn mạnh rằng châu Âu không thể một mình gánh vác trọng trách này. Mục tiêu của ông là thuyết phục Tổng thống Trump đưa ông Zelensky vào các cuộc đàm phán về tương lai của Ukraine, điều mà châu Âu xem là yêu cầu quan trọng để tránh một thỏa thuận có lợi cho Moskva.
Thử thách đối với Thủ tướng Starmer
Thủ tướng Anh Keir Starmer phát biểu tại London. Ảnh: THX/TTXVN
Song Thủ tướng Starmer đang đối mặt với một tình thế không cân bằng trong cuộc gặp này. Theo các nhà quan sát, chuyến thăm Washington của ông mang ý nghĩa cá nhân hơn là đối với Tổng thống Trump, người không có nhiều thời gian cho các cường quốc châu Âu. Ông Trump đã cảnh báo áp đặt mức thuế quan lớn và đi ngược lại với chính sách đối ngoại của Mỹ trong nhiều thập kỷ, vốn đặt an ninh của châu Âu lên hàng đầu.
Trước chuyến thăm, Thủ tướng Starmer đã tặng ông Trump một “món quà” quan trọng, đó là cam kết tăng chi tiêu quốc phòng của Anh lên 2,5% vào năm 2027 và 3% vào giữa thập kỷ tới. Điều này cho thấy cam kết mạnh mẽ của Anh trong việc tăng cường quốc phòng, đặc biệt trong bối cảnh quân đội Anh đang gặp nhiều khó khăn. Ông Starmer cho biết việc thay đổi lập trường an ninh quốc gia là cần thiết để đối phó với các thách thức của thế kỷ này.
Mối quan hệ phức tạp với Tổng thống Trump
Chuyến thăm Washington được coi là bài thử nghiệm khả năng của Thủ tướng Starmer trong việc tiếp cận song phương với Tổng thống Trump. Một số lãnh đạo châu Âu, như nhà lãnh đạo tương lai của Đức Friedrich Merz, đã kêu gọi châu Âu tách khỏi Mỹ. Tuy nhiên, ông Starmer, giống như Tổng thống Macron và Thủ tướng Italy Giorgia Meloni, vẫn tiếp tục duy trì quan hệ gần gũi với Mỹ.
Mặc dù Thủ tướng Starmer không muốn chỉ trích Tổng thống Trump, nhưng mối quan hệ giữa họ cũng từng gặp phải những tranh cãi.
Trước đây, khi còn là nghị sĩ đối lập, ông Starmer đã chỉ trích ông Trump, đặc biệt là trong vấn đề liên quan đến sự ủng hộ của ông Trump đối với cựu Thủ tướng Anh Boris Johnson. Hơn nữa, chính những can thiệp của ông Trump vào các vấn đề như Gaza và Ukraine đã khiến nhiều người trong Công đảng chỉ trích ông.
Ngoài ra, một trong những vấn đề gây tranh cãi đối với ông Starmer là thỏa thuận về Quần đảo Chagos, nơi Anh và Mauritius đang trong quá trình thảo luận. Thỏa thuận này đã nhận được sự phản đối từ nhiều chính trị gia, trong đó có những người trong chính Công đảng của ông Starmer. Mặc dù đây là một vấn đề phức tạp, nhưng ông Starmer vẫn phải tìm cách để đạt được sự chấp thuận của Tổng thống Trump, điều này có thể ảnh hưởng đến an ninh quốc gia của cả hai bên.
Mục tiêu của Thủ tướng Starmer hiện nay là phát triển nền kinh tế Anh và giữ vai trò tích cực trên trường quốc tế. Tuy nhiên, thế giới đang đối mặt với những thách thức lớn và ông Starmer đang ngày càng nhận thức được rằng vai trò của Anh trong một cấu trúc toàn cầu đầy biến động là không thể thiếu. Khi Tổng thống Trump đã “thay đổi cuộc trò chuyện toàn cầu” về Ukraine, đây là cơ hội để Anh lên tiếng và nâng tầm ảnh hưởng.
